Vào đầu những năm 60, cố Thiếu tướng Lê Chưởng là trưởng đoàn chuyên gia quân sự Việt Nam bên cạnh Chính phủ liên hiệp Lào lần 2. Trong một lần cùng cán bộ lãnh đạo cấp cao của bạn sang Hà Nội công tác và thăm Bác, đồng chí đã kể và tôi đã viết lại câu chuyện sau đây đăng trong tập ký “Đất nước triệu voi” của đồng chí.
Tôi biết dù bận công việc chiến trường đến mấy, các đồng chí trong Bộ Chính trị Lào cũng tranh thủ sang Hà Nội để cùng Bộ Chính trị ta thông báo tình hình và nhiệm vụ của hai bên và đến thăm Bác trước khi về nước.
Lần này, tôi được đi cùng hai đồng chí Kay sỏn Phômvihản, Xuphanuvông thăm Bác vào đầu năm 1963. Bác và hai đồng chí gặp nhau vô cùng thắm thiết. Bác ôm hôn hai đồng chí. Đồng chí Xuphanuvông ôm chặt Bác, hai bàn tay vỗ vỗ nhè nhẹ vào lung Bác một hồi lâu.
Gió mùa đông bắc mới đổ về lùa hơi lạnh vào phòng tiếp khách. Các tấm rèm che cửa đều buông xuống, các cánh cửa cũng khép lại, căn phòng ấm cúng lạ thường. Người Bác gầy, xanh, chốc chốc Bác lại húng hắng ho. Đồng chí Kay sỏn xúc động, nói rất khẻ:
- Thấy Bác không được khỏe lắm…
Bác hỏi:
- Ở Lào, không rét như ở Việt Nam. Sang đây, các đồng chí có rét không? Sao hai đồng chí không choàng khăn cổ?
- Thưa, hôm sang, trời chưa trở gió mùa đông bắc.
- Vậy thì đây!
Bác chậm rãi đứng dậy, mở tủ, lấy ra hai cái khăn quàng cổ mới. Nếu Bác tặng luôn mỗi đồng chí một cái là chuyện bình thường. Đằng này, Bác không làm thế, Bác dịu dàng nói:
- Đồng chí Xuphanuvông và tôi, tuổi cao, là người già, nên để 2 khăn quàng cổ mới này cho chúng tôi, mỗi người một cái. Nói đoạn, Bác tháo khăn quàng ở cổ ra, trao cho đồng chí Kay sỏn Phômvihản.
- Đồng chí Kay sỏn, Bác trao lại cái khăn này của Bác cho đồng chí.
Chuyện chỉ có thế. Nhưng trên đường về, mỗi người chúng tôi đều theo đuổi những ý nghĩ riêng.
Bỗng nhiên, đồng chí Xuphanuvông quay sang đồng chí Kay sỏn Phômvihản, nói to:
- Chà! Bác Hồ với tôi, mỗi người, một khăn quàng mới. Như thế nghĩa là mới như nhau!
- Còn tôi – Đồng chí Kay sỏn Phômvihản tiếp lời – Tôi được “kế thừa” chiếc khăn quàng của Bác Hồ!
Nhìn ánh mắt của đồng chí Kay sỏn Phômvihản, tôi thấy đồng chí đang trầm ngâm suy nghĩ về nhiệm vụ lãnh đạo cách mạng của mình mà Đảng đã giao phó. Chuyện chỉ có thế, mà tôi nhớ trọn đời.
Tô Khuyến
Theo Tạp chí Sự kiện và Nhân chứng