Quan hệ Việt Nam – Lào qua những dấu ấn lịch sử!

Là hai nước láng giềng rất mực thân thiết, gần gũi, có sự phát triển lâu đời trên bán đảo Đông Dương, quan hệ gắn kết nghĩa tình anh em giữa hai dân tộc được hình thành và hun đúc trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith chứng kiến Lễ ký các văn kiện hợp tác giữa hai nước. Ảnh tư liệu

Trong thời kỳ phong kiến, đặc điểm nổi bật trong quan hệ nhân dân hai nước và mối bang giao giữa các triều đại là thân thiện, giữa hai dân tộc không có sự áp bức và nô dịch, nhân dân hai nước từng có cả ngàn năm giúp đỡ, che chở lẫn nhau. Cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp đặt ách thống trị trên bán đảo Đông Dương, thành lập “Liên bang Đông Dương” (1887) thuộc Pháp để dễ bề cai trị.

Phát huy truyền thống đoàn kết, nhân dân ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia đã liên kết lại và phối hợp đấu tranh chống kẻ thù chung là thực dân Pháp xâm lược, giành độc lập dân tộc. Đặc biệt, trong hành trình ra đi tìm đường cứu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc bên cạnh sự quan tâm đến vận mệnh dân tộc mình, Người cũng dành sự quan tâm đặc biệt cho nhân dân Lào.

Khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội  được thành lập (6/1925) thì đến 2/1927, Hội đã gây dựng được cơ sở ở Lào. Từ đây, Lào là nơi truyền bá trực tiếp Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng cứu nước mới của Nguyễn Ái Quốc vào Đông Dương. Năm 1928, Chi bộ Thanh niên Cộng sản đầu tiên được thành lập ở Viêng Chăn, do đó việc liên lạc giữa các thị trấn của Lào với Việt Nam được hoạt động một cách có tổ chức.

Khi Đảng Cộng sản Việt Nam được đổi tên thành Đảng Cộng sản Đông Dương (10/1930), đảm nhận sứ mệnh lãnh đạo ba nước Đông Dương, mối quan hệ Việt Nam – Lào có sự thay đổi tích cực, trở thành mối quan hệ tự giác, mang bản chất chủ nghĩa quốc tế vô sản. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, nhân dân hai nước đã cũng đoàn kết, gắn bó trong đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc mình.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, hai nước đã thành lập liên quân Việt – Lào, những chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam sang Lào chiến đấu, cùng với quân đội Lào phối hợp chặt chẽ với nhau góp phần đưa sự nghiệp kháng chiến của hai nước đi đến thắng lợi vẻ vang thể hiện rõ nét trong Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương.

Ngày 5/9/1962, Việt Nam – Lào chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử quan hệ của hai nước. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, liên minh chiến đấu của quân và dân hai nước ngày càng được tăng cường qua tuyến đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh, đó là “nơi ý chí, quyết tâm, mồ hôi, nước mắt, xương máu và sự hy sinh quên mình của bộ đội và người dân hai nước Việt Nam và Lào đã quyện lẫn nhau, là con đường huyền thoại đi tới Ngày chiến thắng của hai dân tộc Việt Nam và Lào…”. Liên minh chiến đấu của quân dân hai nước được tăng cường và dãy Trường Sơn hùng vĩ cũng đã trở thành hình ảnh sinh động của những năm tháng gian khổ nhưng đầy vinh quang để làm nên bản hùng ca toàn thắng mùa xuân năm 1975 tại Việt Nam và chiến thắng ngày 2/12/1975 tại Lào.

Sau ngày đất nước thống nhất (1975), quan hệ hai nước bước sang một trang mới, từ liên minh chiến đấu, chung một chiến hào sang hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia có độc lập, chủ quyền. Thể hiện trong việc hai nước ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác và Hiệp ước hoạch định biên giới quốc gia giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào cùng tuyên bố chung tăng cường sự tin cậy và hợp tác lâu dài giữa hai nước. Đây là những văn bản vô cùng quan trọng tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc tăng cường và mở rộng mối quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào, Lào – Việt Nam.

Trong công cuộc đổi mới đất nước, quan hệ đối ngoại giữa hai nước được đẩy mạnh, ngày càng gắn bó, ngày càng đi vào chiều sâu, có sự đồng thuận cao trong các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế, góp phần vào sự phát triển của mỗi nước và việc giữ vững hòa bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển ở khu vực, cũng như thế giới.

Năm 2017, là dấu mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa hai nước, 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 40 năm Ngày ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Lào. Cùng với đó, việc Ban Tuyên giáo Trung ương phát động cuộc thi “Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào” được phổ biến rộng rãi đến các cơ quan, đơn vị và các cá nhân trong và ngoài nước là một trong những hoạt động vô cùng ý nghĩa, thiết thực, góp phần tuyên truyền sâu rộng về tình đoàn kết gắn bó giữa hai nước, đặc biệt trong thế hệ trẻ hiện nay.