Nguy cơ ô nhiễm môi trường từ rác thải y tế

Rác thải trong y tế có chứa những yếu tố hết sức nguy hạivới môi trường và con người như tính nhiễm khuẩn, nhiễm độc, lây truyền, nêncần phải được phân loại, thu gom, lưu giữ và xử lý theo đúng quy trình kỹ thuậtnhằm đảm bảo an toàn. Nhưng thực tế, việc triển khai công tác này của nhiềubệnh viện tuyến huyện còn nhiều chuyện phải bàn.

Lòđốt rác thải y tế rất tạm bợ tại Bệnh viện Đa khoa huyện Tuy Đức

Xử lý rác thải y tế còn thô sơ

Bệnh viện Đa khoahuyện Tuy Đức được thành lập và đi vào hoạt động từ cuối năm 2011 với qui môhiện tại là 20 giường bệnh, nhưng đến nay việc xử lý rác thải y tế vẫn hết sứcthô sơ. Theo Ban giám đốc bệnh viện thì ngoài lượng rác thải sinh hoạt được hợpđồng với một đơn vị của huyện thu gom thì toàn bộ rác thải y tế còn lại mới chỉđược xử lý sơ bộ bằng một lò đốt thủ công được xây dựng bằng gạch với kíchthước 5x5x1m và không hề có ống khói, nắp đậy. Vì thế, mỗi khi lò đốt vận hànhđể đốt các loại rác thải y tế như mẫu bệnh phẩm, bông gạc, bơm kim tiêm thì đềugây ô nhiễm không khí.

Điều đáng nói là vớinhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của người dân thì khối lượng rác thải rắnnguy hại phát sinh ngày càng nhiều. Cụ thể, nếu như năm 2012, chỉ mới có 0,5kg/ ngày thì 6 tháng đầu năm nay đã tăng lên 5 kg/ ngày, điều này đang gây nênmối lo cho lãnh đạo bệnh viện. Không chỉ đối với chất thải rắn nguy hại, nướcthải y tế được phát sinh từ các khoa, phòng chức năng của bệnh viện cũng chỉđược thu gom vào một hố chứa bằng gạch có nắp đậy và xử lý sơ bộ bằng clorin B.

Tương tự, tại Bệnhviện Đa khoa huyện Chư Jút thì tình trạng cũng không mấy cải thiện. Toàn bộlượng nước thải từ các phòng chuyên môn như phòng xét nghiệm, mổ đều không đượcxử lý mà được thu gom vào hệ thống bể tự hoại trong khuôn viên bệnh viện. Điềuđáng nói là bệnh viện hiện cũng không còn lưu giữ bất cứ hồ sơ nào về hệ thốngxử lý nước thải nên các đoàn kiểm tra của ngành chức năng khó nắm được tìnhhình, không thể xác định được điểm tiếp nhận nước thải của bệnh viện.

Đối với rác thải rắn,tuy được đơn vị xử lý bằng lò đốt rác y tế, nhưng qua kết quả kiểm tra của SởTài nguyên và Môi trường thì kết quả phân tích mẫu khí thải từ lò đốt có cácthông số như bụi, khí CO vượt 2,63 lần so với quy chuẩn hiện hành của Việt Nam.

Thực trạng chung của ngành Y tế

Theo Sở Y tế thì việcxử lý rác thải y tế chưa đâu vào đâu đang là thực trạng chung, gây ra nhiều nỗilo. Nếu như năm 2012, tất cả 8 bệnh viện mới thải ra 120 kg rác thải y tế/ngàythì trung bình 6 tháng đầu năm 2013 đã tăng lên 243 kg/ngày. Hiện tại, ngoàiBệnh viện Đa khoa tỉnh có hệ thống xử lý đạt chuẩn thì các bệnh viện tuyếnhuyện đều còn nhiều bất cập trong công tác thu gom, lưu giữ và xử lý đạt tiêuchuẩn kỹ thuật của ngành.

Cá biệt, tại Bệnh việnĐa khoa huyện Đắk Glong, các loại rác thải y tế có đặc điểm lây nhiễm cao nhưbông, dây truyền dịch dính máu bệnh nhân vẫn còn để lẫn lộn với rác sinh hoạtvà nước thải cũng không qua xử lý.

Kết quả kiểm tra mớiđây của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho thấy, đối với chất thải rắn có nguy cơlây nhiễm cao như mẫu bệnh phẩm, dụng cụ xét nghiệm thì chỉ có 3/8 bệnh việntuyến huyện thực hiện tốt việc xử lý ban đầu như Đắk R’lấp, Đắk Song, Đắk Mil,còn các đơn vị khác không thực hiện.

Do đó, nguy cơ lâynhiễm và phát tán các mầm bệnh trong môi trường bệnh viện là rất lớn, nhất làđối với các bệnh về đường hô hấp. Đối với chất thải rắn lây nhiễm hiện nay,trên địa bàn tỉnh có 6 bệnh viện triển khai việc xử lý bằng lò đốt KW 20, xuấtxứ Hàn Quốc với nhiên liệu là dầu DO. Tuy nhiên, đến nay, các lò đốt này đều đãhết hạn sử dụng, bị hư hỏng, xuống cấp nên không thể đốt cháy hoàn toàn rácthải.

Đối với nước thải ytế, trên địa bàn tỉnh cũng chỉ có 3 bệnh viện thực hiện việc quản lý nước thảiy tế, còn lại thì không hoặc hệ thống nước thải bị hư hỏng, không vận hànhđược, nước thải chảy thẳng vào hầm rút, không có biện pháp xử lý trước khi xảthải vào hệ thống cống thoát nước. Vì thế, các bệnh viện này không kiểm soátđược nguồn nước xả thải, gây ô nhiễm môi trường là không thể tránh khỏi.

Nói về tình trạngtrên, ông Ngô Minh Trực, Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Nguyên nhân sâu xa củatình trạng ô nhiễm rác thải y tế tại các bệnh viện là do cơ sở vật chất đềuđược xây dựng từ nhiều năm nay không đồng bộ và đã xuống cấp nghiêm trọng.Trong khi đó, các bệnh viện cũng như ngành không có kinh phí để tu sửa, khắcphục”.

Giải pháp khắc phục… vẫn phải chờ

Cũng theo ông Ngô MinhTrực, giải pháp khắc phục triệt để thì vẫn phải chờ vốn. Sở sẽ huy động, tranhthủ mọi nguồn vốn qua các kênh khác nhau để hỗ trợ cho các bệnh viện đầu tư hệthống xử lý nước thải đạt chuẩn, mua mới lò đốt rác y tế. Đối với những bệnhviện mới thì nhất thiết phải đảm bảo hệ thống xử lý nước thải, rác thải theoquy định mới cho đi vào hoạt động.

Hiện nay Sở đã nhậnđược danh mục đồng ý cho vay vốn của Ngân hàng Phát triển châu Á. Dự kiến cuốinăm 2013 và trong năm 2014 sẽ hỗ trợ cho mỗi bệnh viện từ 6- 10 tỷ đồng để đầutư hoàn chỉnh hệ thống xử lý nước thải y tế; riêng các bệnh viện huyện ĐắkR’lấp, Đắk Song thì hỗ trợ mỗi đơn vị khoảng 350 triệu đồng từ nguồn vốn sựnghiệp môi trường của tỉnh để tu bổ, nâng cấp thêm nhằm đạt quy định.

Riêng đối với lò đốtthì sẽ đầu tư hệ thống mới theo công nghệ hấp vi sóng của Nhật Bản. Rác thải ytế qua lò hấp này sẽ được khử trùng, không còn chứa các yếu tố nguy hại có thểthải ra môi trường như rác thải sinh hoạt thông thường…

Trước mắt, Sở sẽ đẩymạnh việc kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở các bệnh viện thực hiện tốt quy chế quảnlý rác thải y tế, thông qua tập huấn, đào tạo, hướng dẫn cán bộ, nhân viên y tếlàm tốt công tác phân loại rác, thu gom và xử lý đúng cách tại các khoa, phòng,gắn với công tác thi đua của bệnh viện nhằm hạn chế nguy cơ ô nhiễm.

Bài, ảnh:Trần Lê