Chăm lo xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện

Sắc màu các dân tộc Việt Nam trong lễ diễu hành kỷ niệm 70 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 tại Thủ đô Hà Nội. Ảnh tư liệu

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách là những yếu tố quan trọng nhất, là lĩnh vực then chốt của văn hóa. Với sự lãnh đạo của Đảng, một lối sống văn hóa và một nền đạo đức của lối sống mới ở nước ta đang trong quá trình hình thành, có sự biến đổi rất mạnh mẽ, với những biểu hiện tích cực rõ nét. Đó là nhiều nét mới trong các giá trị, chuẩn mực đạo đức được hình thành theo xu hướng ngày càng nhân văn, nhân bản hơn.

Sự quan tâm của xã hội đến con người ngày càng trực tiếp, đích thực hơn, với mục đích vì tất cả hạnh phúc của nhân dân. Tinh thần yêu nước, tính tích cực công dân, năng động cá nhân được phát huy, không khí dân chủ được mở rộng, tăng lên.

Những hoạt động hướng thiện trở thành những phong trào chung của xã hội như hướng về cội nguồn dân tộc, lịch sử cách mạng, đền ơn đáp nghĩa, xóa đói giảm nghèo… và được xã hội đồng tình, ủng hộ mạnh mẽ. Nhân dân ta có truyền thống đạo đức và lối sống tốt đẹp nên đã tích cực tham gia vào sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng nền văn hóa và lối sống mới vì hạnh phúc của cá nhân, cộng đồng.

Tuy nhiên, một điều phải thẳng thắn thừa nhận là đã xuất hiện nhiều vấn đề nổi cộm và hết sức phức tạp trong thực tiễn văn hóa đạo đức và lối sống hiện nay. Đó là tệ sùng bái nước ngoài, coi thường giá trị văn hóa dân tộc, chạy theo lối sống thực dụng, cá nhân vị kỷ… đang gây hại đến thuần phong, mỹ tục của dân tộc.

Không ít trường hợp vì đồng tiền, danh vị mà chà đạp lên tình nghĩa gia đình, quan hệ thầy trò, đồng chí, đồng nghiệp. Nghiêm trọng hơn là sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Nạn tham nhũng dùng tiền của Nhà nước, của dân tiêu xài phung phí, ăn chơi sa đọa chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Hiện tượng quan liêu, cửa quyền, sách nhiễu nhân dân, kèn cựa địa vị, cục bộ địa phương, bè phái, mất đoàn kết diễn ra khá phổ biến.

Đảng ta cũng đã nhận định, điều làm cho nhân dân còn nhiều bất bình, lo lắng, bức xúc nhất hiện nay là tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí, suy thoái về tư tưởng chính trị và phẩm chất đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên vẫn còn rất nghiêm trọng. Kỷ cương phép nước trong nhiều việc, nhiều lúc chưa nghiêm.

Đoàn viên Cụm thi đua số 3 tặng quà các hộ nghèo tại xã Đắk P'lao (Đắk Glong). Ảnh: Y Krăk

Vì vậy, các chủ trương, đường lối của Đảng đã chỉ rõ, để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc thì cần phải hướng mọi hành động văn hóa vào việc xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực, sáng tạo, có ý thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng tình nghĩa, quan hệ hài hòa trong gia đình và xã hội.

Việc bồi dưỡng, giáo dục cần tránh hình thức, hô hào chung chung mà phải làm sao để mỗi người dân không chỉ tôn trọng mà còn phải tự hào với những truyền thống của cha ông, gia đình, gia phong, tạo nên phẩm chất thế hệ mới.

Giá trị tinh thần truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc cũng phải được vận động để thích ứng với xã hội, cuộc sống, bổ sung những phẩm chất tinh thần mới, hướng vào nhiệm vụ mới của dân tộc. Văn hóa cổ truyền có nhiều cái hay, cái đẹp, song cũng có không ít cái lạc hậu, bảo thủ kèm theo.

Do đó, những thiếu hụt trong nền văn hóa cổ truyền cũng cần được bù đắp cho phù hợp với đời sống, tinh thần thời đại mới, nhưng phải loại bỏ những yếu tố bảo thủ, lạc hậu. Bên cạnh tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại, của các dân tộc khác thì chúng ta cũng cần phải chống lại các ảnh hưởng tiêu cực từ bên ngoài vào văn hóa dân tộc hiện nay.

Vấn đề đạo đức, lối sống và nhân cách đang là mối quan tâm chung của toàn nhân loại trong thời đại ngày nay. Ở nước ta, đây cũng là vấn đề cấp thiết đang đặt ra trước toàn Đảng và xã hội, có liên quan đến vận mệnh chế độ và sự phát triển của đất nước. Bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách là nhiệm vụ quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.