Văn hóa văn nghệ Đắk Nông: Thực trạng và giải pháp

Trong những năm qua, được sự quantâm của tỉnh, lĩnh vực văn hóa văn nghệ đã có bước phát triển mạnh, đáng khíchlệ. Theo đó, Ðảng bộ và chính quyền các cấp đã đề ra được những định hướng,nhiệm vụ, đề án, kế hoạch chương trình phát triển văn hóa văn nghệ theo từnggiai đoạn 5 năm, 10 năm và kế hoạch cụ thể hàng năm.

Nhiều chương trình hànhđộng, đề án đi vào cuộc sống, như Chương trình hành động số 09 của Tỉnh ủy vềtiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII “Về xây dựng và phát triểnnền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. UBND tỉnh đã ban hànhcác đề án phát triển văn hóa văn nghệ như: Ðề án bảo tồn, phát huy các giá trịvăn hóa lễ hội, hoa văn, cồng chiêng và nhạc cụ của các dân tộc thiểu số tạichỗ tỉnh giai đoạn 2011-2015, Ðề án “Phát triển hoạt động văn hóa nghệ thuậtgiai đoạn 2012-2015 và tầm nhìn 2020”… cùng với nhiều công trình nghiên cứukhoa học có chất lượng cao, mang tính thực tiễn như: văn hóa M’nông và vấn đềbảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc M’nông ở tỉnh Ðắk Nông, Từ điểnViệt M’nông – M’nông Việt, Ðịa chí Ðắk Nông, Văn hóa mẫu hệ M’nông…

Tác phẩm "Chiều dưới tán câyK'nia". Tranh sơn dầu: Ngọc Khai

Hoạt động văn hóa văn nghệ đa dạngvề nội dung, phong phú về hình thức, thể hiện được ba đặc trưng: “cụ thể, trựcquan, hình tượng” đã tác động lớn đến tâm hồn, tình cảm, cảm xúc của con người,góp phần nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của công chúng, nhất là công chúng vùngnông thôn biên giới trong tỉnh.

Ðoàn Ca múa nhạc dân tộc và Trung tâm văn hóatỉnh phục vụ biểu diễn hàng năm trên 120 buổi. Ngoài ra, ngành Văn hóa còn cấpphép cho hàng chục đoàn nghệ thuật của các tỉnh bạn và Trung ương về biểu diễntại địa phương. Biểu diễn nghệ thuật quần chúng được phát triển mạnh. Hàng năm,lực lượng vũ trang, các sở ngành, huyện, thị xã đều tổ chức liên hoan, hội thi,hội diễn với nhiều chủ đề phong phú, nội dung đa dạng phản ánh được hiện thựccuộc sống. Lĩnh vực mĩ thuật, nhiếp ảnh tuy còn khiêm tốn về số lượng tác phẩmnghệ thuật, nhiều tác phẩm tham gia triển lãm ngoài tỉnh, khu vực đạt giải cao,như tác phẩm mĩ thuật: Vũ điệu M’nông, Chiều bên dòng Ðắk R’tíh của Nguyễn NgọcKhai, Tượng nhà mồ của Xuân Hải, Múa quạt của Văn Hùng…; tác phẩm nhiếp ảnhnhư: Bức tranh mới, Khoe sắc của Ngọc Tâm, Bếp nồng của Trần Trung, Ðắk Nôngmột tiềm năng của Nguyễn Hùng…

Trong lĩnh vực sáng tác, những nămgần đây, công tác mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ như viết văn, sáng tác ảnh, âmnhạc tại địa phương, khơi dậy và phát triển nhiều tài năng văn học nghệ thuậttrẻ tuổi. Công tác sưu tầm, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyềnthống, đây là một hoạt động tương đối mạnh, nằm trong chương trình mục tiêuquốc gia về văn hóa, hàng năm được đầu tư trên một tỉ đồng, ngoài ra tỉnh còncó Ðề án Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa Lễ hội, hoa văn, cồng chiêng vànhạc cụ của dân tộc thiểu số tại chỗ tỉnh Ðắk Nông trong hai giai đoạn2005-2010 và 2011-2015, với tổng kinh phí của đề án trên 10 tỉ đồng.

Chươngtrình mục tiêu quốc gia về văn hóa và đề án bảo tồn văn hóa đã đáp ứng được nhucầu mong đợi của nhân dân, khơi dậy lòng tự hào về văn hóa của cha ông, đượcnhân dân đồng tình ủng hộ và tạo tính chủ động cho quần chúng nhân dân trongviệc bảo tôn văn hóa dân tộc, nhờ vậy đã khôi phục được 38 lễ hội truyền thống,đào tạo được 564 học viên đánh chiêng trên dưới 30 tuổi, hình thành được 15 độichiêng ở các bon, trường nội trú, sưu tầm được 38 bài chiêng cổ và trên 150 tácphẩm truyện cổ, dân ca, Ót Ndrông, Luật tục…

Kịch thông tin tuyên truyền về bầu cửcủa Đội Thông tin lưu động Phòng Văn hóa - Thông tin TX Gia Nghĩa. Ảnh: NgọcTâm

Ðội ngũ làm công tác văn hóa vănnghệ từng bước được trưởng thành, tăng về số lượng và nâng cao về trình độ,toàn tỉnh có 75 hội viên Hội Văn học nghệ thuật, trong đó 7 hội viên của HộiTrung ương, như: Âm nhạc có nhạc sĩ Võ Cường, Ðức Tuấn; nhiếp ảnh có Ngọc Tâm;mĩ thuật có Văn Trinh; văn nghệ dân gian có Tô Ðình Tuấn, Lê An, Khắc Ghi; vănhọc các dân tộc thiểu số Việt Nam có Tô Ðình Tuấn; và trên 100 cán bộ, côngnhân viên chức hoạt động trên các lĩnh vực như biểu diễn, thư viện, bảo tàng,phát hành phim… và các chuyên mục văn hóa văn nghệ của các cơ quan thông tấnbáo chí.

Mặc dù đã đạt được những thành tựunhất định, tuy nhiên do lực lượng văn nghệ sĩ rất ít về số lượng và hạn chế vềtrình độ chuyên sâu nên lĩnh vực sáng tác chưa có tác phẩm nào đọng lại tronglòng công chúng và tạo tiếng vang ngoài tỉnh, còn thiếu vắng tác phẩm của tácgiả của nhiều thể loại như điêu khắc, lí luận phê bình, biên kịch, đạo diễn,biên đạo múa. Công tác quảng bá giới thiệu văn hóa văn nghệ ra ngoài tỉnh cònnghèo nàn, giao lưu biểu diễn nghệ thuật và quảng bá những chương trình văn hóađặc sắc ra ngoài tỉnh còn hạn chế.

Thực trạng trên đã đặt ra nhiều vấnđề cần tiếp tục thực hiện góp phần phát triển lĩnh vực văn hóa văn nghệ ÐắkNông trong giai đoạn mới.

Trước hết cần tiếp tục tuyên truyềnsâu rộng đến các tầng lớp xã hội và tổ chức thực hiện Ðề án phát triển văn hóavăn nghệ, trong đó tập trung lĩnh vực sáng tác, công tác đào tạo bồi dưỡng độingũ hoạt động văn hóa nghệ thuật; tạo nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hóanghệ thuật bao gồm các chính sách thu hút văn nghệ sĩ, điều kiện cơ sở vậtchất, trụ sở làm việc, như trụ sở làm việc của Hội Văn học Nghệ thuật, Ðoàn Camúa nhạc dân tộc…

Ðổi mới và nâng cao chất lượng cáchoạt động biểu diễn nghệ thuật, trong đó cần tiếp tục củng cố, phát triển ÐoànCa múa nhạc dân tộc của tỉnh một cách đồng bộ.

Hàng năm tổ chức các cuộc thi sángtác văn học nghệ thuật, khen thưởng khách quan, kịp thời; phối hợp với nhàtrường bồi dưỡng tài năng văn học nghệ thuật cho các em học sinh.

Xây dựng giải thưởng Nâm Nung (hoặcN’Trang Lơng) là phần thưởng cao quý của tỉnh, để hàng năm trao tặng cho cácvăn nghệ sĩ có những đóng góp xuất sắc cho hoạt động văn học nghệ thuật tỉnhnhà.

Chăm lo phát triển văn hóa văn nghệđúng mức, hài hòa với đầu tư phát triển kinh tế, chắc chắn văn hóa văn nghệ sẽđơm hoa kết trái, tạo thành những vụ mùa bội thu cho Ðắk Nông.

Tô Đình Tuấn