Thói quen và ý thức thực thi pháp luật

Còn nhớ cách đây 2 thập kỷ, trước những phiền toái đem lại của việc đốt pháo, Chính phủ đã ban hành chỉ thị về việc cấm sản xuất, buôn bán và đốt pháo. Do đụng chạm đến thói quen mang tính truyền thống, ý thức hệ nên chủ trương trên không nhận được sự đồng tình lớn của người dân.

Song, do thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong một thời gian vài ba năm, như truyên truyền, giải thích, đồng thời kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc sản xuất, buôn bán nên chủ trương trên đã đi vào cuộc sống.  Sau này nghĩ lại, người dân mới thấy chủ trương cấm đốt pháo của Nhà nước là đúng đắn, và bỏ thói quen đốt pháo trong dịp hiếu hỷ, lễ tết cũng không làm cho cuộc sống giảm thi vị hay buồn hơn.

Một câu chuyện khác đó là chủ trương đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông. Lâu nay nhiều người dân đã quen với cái đầu “tự do” khi tham gia giao thông, rồi các hành vi khác như lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ… cũng là những đặc điểm nổi trội biểu hiện sự kém ý thức pháp luật về giao thông. Ban đầu, một bộ phận người dân phản ứng khá gay gắt, tìm nhiều cách để trì hoãn hoặc tránh không đội mủ bảo hiểm.

Cũng với sự kiên trì tuyên truyền cái lợi của việc đội mủ bảo hiểm, cùng với biện pháp khác như xử phạt nghiêm người không đội mủ bảo hiểm khi tham gia giao thông… Đến nay, việc đội mủ bảo hiểm khi tham gia giao thông đã trở thành thói quen của mọi người dân, và nếu ai đó vì lý do nào đó không đội mủ bảo hiểm thì tự cảm thấy mình lạc lõng, thiếu văn hóa…

Gần đây nhất là chủ trương giảm tải trọng các xe tải tham gia trên các quốc lộ. Triển khai cân tải trọng các xe tải, và yêu cầu đưa tải trọng các xe về đúng với thiết kế của xe cũng đã tạo nên “cú sốc” đối với các chủ xe. Song, trước hệ lụy xe quá tải mang lại thì chủ trương này được dư luận xã hội đồng tình. Vấn đề là cần phải thực hiện nghiêm túc, công bằng, đồng thời có các giải pháp để giải quyết những phát sinh như vấn đề giá cả hàng hóa, đặc biệt là vật liệu xây dựng tăng cao, gây khó khăn cho người dân cũng như hoạt động đầu tư xây dựng…   

Nêu một số chủ trương trên để thấy rằng nhận thức đúng đắn, đầy đủ về vai trò của pháp luật là một quá trình khó khăn và lâu đài. Song, để tăng cường vai trò của pháp luật thì  cần phải xây dựng đồng bộ và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng thời việc thực thi pháp luật phải nghiêm minh, công bằng.

Đứng trước pháp luật, mọi công dân đều bình đẳng cả về quyền và nghĩa vụ. Tất cả mọi hành động vi phạm pháp luật đều phải bị xử lý nghiêm khắc. Cần tổ chức tốt việc đưa pháp luật vào đời sống thông qua hoạt động giáo dục pháp luật. Bởi vì, một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh vẫn chưa thể đem lại hiệu quả cao nếu những quy định của nó không được mọi người biến thành hành động trong thực tế.

Ngoài ra, để tạo môi trường thuận lợi cho việc hình thành ý thức đạo đức, cần phải đẩy mạnh hơn nữa các chương trình kinh tế – xã hội, như xoá đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, chú trọng khắc phục những thiếu sót trong các chính sách quản lý kinh tế – xã hội, tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật cho phù hợp với yêu cầu của đất nước và bối cảnh quốc tế.