Hướng tới kỷ niệm 120 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19.5.1890-19.5.2010): Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam

I. Khái quát thân thế vàsự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Chủ tịchHồ Chí Minh (lúc nhỏ tên là Nguyễn Sinh Cung, khi đi học tên là NguyễnTất Thành, hoạt động cách mạng lấy tên là Nguyễn Ái Quốc) sinh ngày 19-5-1890trong một gia đình nhà nho yêu nước, tại làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnhNghệ An. Với lòng yêu nước nồng nàn, ngày 5-6-1911 Nguyễn Tất Thành đã ra nước ngoài,làm nhiều nghề, tham gia lập Hội vận động cách mạng của nhân dân nhiều nước vàđấu tranh giải phóng dân tộc mình. Ngày 18-6-1919, với tên gọi Nguyễn Ái Quốc,Người đã thay mặt Hội những người Việt Nam yêu nước tại Pháp gửi tới Hội nghịVéc-xây bản yêu sách, đòi Chính phủ các nước họp Hội nghị phải thừa nhận cácquyền tự do, dân chủ và quyền bình đẳng của dân tộc Việt Nam. Năm 1920, tại Đạihội Tua, Người đã tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp. Năm 1921, Người thamgia thành lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa Pháp; năm 1922 xuất bản tờbáo Người cùng khổ ở Pháp. Năm 1923, Người được bầu vào Ban Chấp hành Quốc tếNông dân. Năm 1924, Người tham gia Đại hội lần thứ V của Quốc tế Cộng sản vàđược chỉ định là Ủy viên Thường trực Bộ Phương Đông, trực tiếp phụ trách CụcPhương Nam. Năm 1925, Người tham gia thành lập Hội Liên hiệp các dân tộc bị ápbức châu Á; xuất bản cuốn sách nổi tiếng Bản án chế độ thực dân Pháp…

Sau gần mười năm tìm đường cứu nước,Nguyễn Ái Quốc đã đi đến nhiều châu lục, tiến hành khảo sát chủ nghĩa thực dân,đế quốc ở các nước tư bản chủ yếu và nhiều nước thuộc địa của chúng. Sớm nhậnthức được xu hướng phát triển của thời đại, Nguyễn Ái Quốc là người Việt Namđầu tiên ủng hộ Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại và tìm thấy ở chủ nghĩaMác-Lênin con đường giải phóng của giai cấp công nhân và nhân dân các nướcthuộc địa. Người nói: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đườngnào khác con đường cách mạng vô sản”. Để chuẩn bị cho việc thành lập Đảng củanhững người cộng sản Việt <_st13a_country-region w:st="on">Nam,năm 1925, Người thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở Quảng Châu (TrungQuốc) và tổ chức Cộng sản Đoàn làm nòng cốt, đào tạo cán bộ cộng sản để lãnhđạo Hội và truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam. Năm 1929, nhiều tổ chức cộngsản đã ra đời ở Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam:Đông Dương Cộng sản Đảng; An Nam Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn.Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chủ trì Hội nghị thống nhất ba tổ chức cộng sản ởViệt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam.Ngày 3-2-1930, Đảng Cộng sản Việt <_st13a_place w:st="on"><_st13a_country-region w:st="on">Nam được thành lập.

Từ năm 1930-1940, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốctiếp tục hoạt động cho sự nghiệp giải phóng của dân tộc Việt Nam và các dân tộcbị áp bức khác trong điều kiện vô cùng khó khăn, gian khổ.

Năm 1941, Người về nước triệu tập Hộinghị lần thứ 8 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương, xác địnhđường lối đấu tranh giải phóng dân tộc, chỉ đạo thành lập Việt Nam độc lập đồngminh Hội (Việt Minh), tổ chức lực lượng vũ trang giải phóng, xây dựng căn cứđịa cách mạng, lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa từng phần và tổng khởi nghĩa giànhchính quyền trong cả nước.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thắng lợi.Ngày 2-9-1945 tại Quảng trường Ba Đình, Người đọc bản Tuyên ngôn độc lập, tuyênbố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; tổ chức Tổng tuyển cử tự do trongcả nước, bầu Quốc hội và thông qua Hiến pháp dân chủ đầu tiên của Việt Nam.Quốc hội khóa I (1946) đã bầu Người làm Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộnghòa. Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Hồ Chủ tịch, toàn Đảng, toàn dân,toàn quân ta đã đập tan âm mưu đen tối của các thế lực thù địch, phản động, bảovệ và giữ vững chính quyền cách mạng.

Tại Đại hội lần thứ II của Đảng (1951),Người được bầu làm Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Dưới sự lãnh đạo củaĐảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống thựcdân Pháp xâm lược đã giành thắng lợi vẻ vang, kết thúc bằng chiến thắng lịch sửĐiện Biên Phủ “chấn động địa cầu” (1954).

Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, Trung ươngĐảng và Hồ Chủ tịch tiếp tục lãnh đạo nhân dân ta thực hiện đồng thời hai nhiệmvụ chiến lược của cách mạng Việt Nam là tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa vàxây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhấtTổ quốc, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước.

Đại hội lần thứ III của Đảng (1960) đãnhất trí bầu lại Chủ tịch Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ươngĐảng Lao động Việt Nam. Quốc hội khóa II, khóa III bầu Người làm Chủ tịch nướcViệt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Cùng với Ban Chấp hành Trung ương Đảng,Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra đường lối đúng đắn lãnh đạo cuộc kháng chiến vĩđại của nhân dân Việt Nam chống chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ; lãnh đạosự nghiệp cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đitừ thắng lợi này đến thắng lợi khác; đặt nền móng và không ngừng vun đắp tìnhhữu nghị giữa dân tộc Việt Nam với các dân tộc trên thế giới, giữa Đảng Cộngsản Việt Nam với các Đảng Cộng sản và phong trào công nhân quốc tế.

Chủ tịch Hồ Chí Minh mất ngày 2-9-1969,hưởng thọ 79 tuổi.

Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủtịch Hồ Chí Minh vô cùng vĩ đại. Dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ ChíMinh (1990), tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp quốc (UNESCO) đãphong tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh danh hiệu: “Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhàvăn hóa kiệt xuất Việt <_st13a_place w:st="on"><_st13a_country-region w:st="on">Nam”.

II. Chủ tịch Hồ Chí Minh– Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam

1. Chủ tịch Hồ Chí Minh– Anh hùng giải phóng dân tộc, chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản và côngnhân quốc tế.

Năm 1930, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã sánglập Đảng Cộng sản Việt <_st13a_place w:st="on"><_st13a_country-region w:st="on">Nam,đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của cách mạng nước ta. Dưới sự lãnh đạo củaĐảng, đứng đầu là lãnh tụ Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam từ miền xuôi đến miềnngược, từ Bắc chí Nam đã gắn kết thành một khối, phát huy cao độ sức mạnh củatoàn dân tộc làm cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lật đổ chế độ thuộc địa nửaphong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhà nước công nông, dân chủđầu tiên ở Đông Nam Á. Ngày 2-9-1945, thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời,Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, trịnh trọng tuyên bố trướcquốc dân đồng bào và toàn thế giới “Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do vàđộc lập, và thật sự đã trở thành một nước tự do độc lập”. Ngay sau khi giànhđộc lập, chính quyền cách mạng non trẻ của nước ta cùng một lúc phải đối mặtvới “giặc đói”, “giặc dốt”, “giặc ngoại xâm”. Trong điều kiện cực kỳ khó khăn,phức tạp, thù trong, giặc ngoài “ngàn cân treo sợi tóc”, Chủ tịch Hồ Chí Minhđã đề ra đường lối, chiến lược, sách lược lãnh đạo toàn dân tộc, chèo lái conthuyền cách mạng vượt qua cơn hiểm nghèo, bảo vệ Đảng và giữ vững chính quyềncách mạng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cùng toàn Đảngxây dựng đường lối “vừa kháng chiến vừa kiến quốc”; “thực hiện đồng thời hainhiệm vụ chiến lược”; lãnh đạo nhân dân phát huy cao độ lòng yêu nước, khíphách anh hùng đánh thắng chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ,xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, hoànthành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đưa cả nước đi lên chủnghĩa xã hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu tượng caođẹp của chủ nghĩa yêu nước chân chính kết hợp nhuần nhuyễn với chủ nghĩa quốctế vô sản. Ngay từ khi đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, ánh sáng chân lý của thờiđại, tấm lòng của Người luôn hướng về nhân dân các dân tộc bị áp bức, chiến đấukhông mệt mỏi vì một thế giới hòa bình, các dân tộc được tự do và bình đẳng,con người được sống hạnh phúc. Người đã hết lòng, hết sức xây dựng sự đoàn kếtnhất trí giữa các Đảng Cộng sản anh em trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin và chủnghĩa quốc tế vô sản trong sáng; không ngừng vun đắp quan hệ gắn bó, hữu nghịgiữa các dân tộc Đông Dương, các nước láng giềng; cống hiến xuất sắc cả về lýluận và thực tiễn cho phong trào cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc. Chủtịch Hồ Chí Minh vĩ đại là chiến sĩ quốc tế lỗi lạc, kiên cường và vô cùngtrong sáng, suốt đời chiến đấu cho công bằng, hòa bình và tiến bộ của các dântộc bị áp bức trên thế giới.

Thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủtịch Hồ Chí Minh “Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay”, Đảng takiên định những quan điểm có tính nguyên tắc, vận dụng sáng tạo chủ nghĩaMác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trước yêu cầu mới: kết hợp chặt chẽ hai nhiệmvụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủnghĩa, lãnh đạo nhân dân tiến hành sự nghiệp đổi mới đất nước. Trong công cuộcđổi mới, Đảng ta đặc biệt coi trọng việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sứcchiến đấu của Đảng, không ngừng đổi mới hệ thống chính trị, xây dựng và từngbước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực thuộc về nhândân. Đổi mới vì lợi ích của nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò chủđộng, sáng tạo của nhân dân, xuất phát từ thực tiễn, nhạy bén với cái mới; pháthuy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp sức mạnh dân tộc vớisức mạnh thời đại. Sau hơn 20 năm đổi mới, đất nước ta đã có sự thay đổi cơ bảnvà toàn diện, giành được những thắng lợi to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Nhận thức về chủ nghĩa xã hộivà con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngày càng sáng tỏ hơn. Hệ thống quan điểmlý luận về công cuộc đổi mới, về xã hội xã hội chủ nghĩa và con đường đi lênchủ nghĩa xã hội ở Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Namđã hình thành trên những nét cơ bản. Kinh tế tăng trưởng khá nhanh; sự nghiệpcông nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hộichủ nghĩa được đẩy mạnh. Đời sống của nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thốngchính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Chínhtrị – xã hội ổn định, quốc phòng an ninh được giữ vững. Trong quan hệ đốingoại, Đảng ta đã xác định đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạnghóa các quan hệ quốc tế, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế. Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam là bạn, đốitác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào tiếntrình hợp tác quốc tế và khu vực. Vị thế của nước ta trên trường quốc tế khôngngừng được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã tăng lên rất nhiều, tạora thế và lực mới cho đất nước. Những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử đóchứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng ta là đúng đắn và sáng tạo; con đường đilên chủ nghĩa xã hội của nước ta là phù hợp với thực tiễn Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam. Chủ nghĩaMác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Di chúc thiêng liêng và tấm gương đạo đức sángngời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn dắt toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượtqua khó khăn, thử thách tiến lên giành những thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệpcách mạng giải phóng dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước.

2. Chủ tịch Hồ Chí Minh– Nhà văn hóa kiệt xuất Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam

Những năm tháng hoạt động cách mạng ởnước ngoài, Người viết sách, báo bằng tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga… tiếpthu tinh hoa văn hóa phương Tây, đặc biệt là tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin, đỉnhcao của tư tưởng nhân văn của nhân loại, nhờ đó đã kết tinh ở Người những giátrị văn hóa vừa dân tộc vừa hiện đại. Hồ Chí Minh làm thơ chữ Hán. Văn thơ chữHán của Người đạt đến trình độ của bậc Hán học. Người tiếp thu tinh hoa của Nhogiáo, Phật giáo… kế thừa tuyền thống văn hóa phương Đông. Hồ Chí Minh đã vậndụng, phát triển và làm phong phú chủ nghĩa Mác- Lênin trên một loạt vấn đề phùhợp với thực tiễn cách mạng Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam. Hồ Chí Minh nhận rõ ý nghĩalớn lao và vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa, Người chỉ rõ: “Văn hóa soiđường quốc dân đi”.

Hồ Chí Minh là chiến sĩ tiên phong củanền văn học – nghệ thuật, báo chí cách mạng, đấu tranh không mệt mỏi cho độclập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, cho công bằng, lẽ phải trên trái đất. Dưới sựlãnh đạo tài tình của Người, cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của nhân dân tađã thành công, giành lại độc lập cho dân tộc, đồng thời cũng đã trả lại vị tríxứng đáng cho văn hóa Việt Nam, mở ra một thời đại mới cho nền văn hóa dân tộc.

Tư tưởng Hồ Chí Minh, tấm gương đạo đứcHồ Chí Minh thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội của dân tộc Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam, đã trởthành văn hóa dân tộc. Sự đóng góp của Hồ Chí Minh về văn hóa không chỉ ởphương diện lý luận mà còn thấm đượm trong toàn bộ cuộc đời và sự nghiệp cáchmạng vĩ đại của Người, tỏa sáng trong mỗi việc làm, từng cử chỉ, từng mối quanhệ với đồng bào, đồng chí và bạn bè quốc tế. Cái cốt lõi trong tư tưởng văn hóaHồ Chí Minh là lòng yêu nước, thương dân, thương yêu con người, hết lòng phụngsự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Người đề cao lý tưởng cứu nước, cứu dân “Tổ quốctrên hết”, “Dân tộc trên hết”, “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Hồ ChíMinh quan niệm: “Ở đời và làm người là phải thương nước, thương dân, thươngnhân loại đau khổ bị áp bức”. Việc gì có lợi cho dân thì phải làm cho kỳ được.Việc gì hại cho dân thì phải hết sức tránh. Đó là một nhân sinh quan, một triếtlý sống rất nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cả cuộc đời cách mạng gần sáumươi năm Người đã chiến đấu chống áp bức bất công, đem lại cuộc sống ấm no chonhân dân, cho dân tộc, mưu cầu hạnh phúc cho nhân loại. Người đã hiến dâng cảcuộc đời cho dân tộc, cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Hồ Chí Minhkhông chỉ là một nhà tư tưởng lỗi lạc, mà còn là nhà hoạt động thực tiễn xuấtsắc; không chỉ là một chính trị gia vĩ đại, mà còn là một nhà văn hóa kiệtxuất.

Các nhà nghiên cứu trong nước và thế giớiđã và đang bàn đến văn hóa chính trị Hồ Chí Minh, văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh.Thế giới có nhiều thay đổi và có nhiều đổi thay trong thế giới. Nhưng vẫn cònvẹn nguyên những giá trị không hề thay đổi. Trong những giá trị trường tồn đócó di sản tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Đó là: nhân đạo và hòa bình; Tổ quốcvà nhân loại; dân chủ và nhân văn; tự do và hạnh phúc; tinh thần yêu nước vàchủ nghĩa dân tộc chân chính; đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chícông, vô tư…

Với những cống hiến xuất sắc cho dân tộcvà nhân loại tiến bộ, năm 1990, nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch HồChí Minh, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đã côngnhận Hồ Chí Minh là “Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất ViệtNam”.

III. Tiếp tục thực hiệnnhững tư tưởng vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng mới.

1. Kiên định chủ nghĩaMác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng của Đảng

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập,rèn luyện Đảng Cộng sản Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Namvà trực tiếp lãnh đạo cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.Người đã cống hiến một tài sản tinh thần to lớn cho dân tộc ta, đó là tư tưởngHồ Chí Minh và đạo đức Hồ Chí Minh. Khi bàn về chủ nghĩa Mác-Lênin, Người khẳngđịnh: Cách mạng Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam“trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động dân chúng, ngoài thìliên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững thìcách mạng mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy. Đảngmuốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt… Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩanhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủnghĩa Lênin”; chủ nghĩa Lênin là “cái cẩm nang thần kỳ”, “là kim chỉ nam”, “làmặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng”.

Là học trò của C.Mác và V.I.Lênin, lãnhtụ Hồ Chí Minh đã cùng Đảng Cộng sản Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam vận dụng, phát triển sáng tạochủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tưtưởng Hồ Chí Minh đã trở thành nền tảng tư tưởng của Đảng, soi đường cho sựnghiệp cách mạng của dân tộc Việt <_st13a_country-region w:st="on"><_st13a_place w:st="on">Nam giành thắng lợi to lớn. Nước tatừ một xứ thuộc địa nửa phong kiến, nghèo nàn, lạc hậu, đã trở thành một quốcgia độc lập, tự do, thoát khỏi tình trạng nước kém phát triển, vững bước đi lêncon đường xã hội chủ nghĩa, vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trênthế giới. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước,làm chủ xã hội, đang phát huy mọi tiềm năng, trí tuệ, vững bước dưới ngọn cờ vẻvang của Đảng, tiến hành công cuộc đổi mới, chủ động hội nhập quốc tế, xây dựngnước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại theo định hướng xã hội chủ nghĩa.