Đắk R’lấp, hương ước phát huy vai trò trong đời sống xã hội

Các quy định trong hương ước liên quan đến các mặt của đời sống thực tế, hài hòa giữa tập quán, phong tục của người dân. Thông qua hương ước, mối quan hệ giữa cộng đồng cũng ngày càng được thắt chặt, phát huy tinh thần tương thân, tương ái, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.

Ngoài ra, các bản hương ước còn tích cực hỗ trợ việc thực hiện pháp luật của Nhà nước, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản tại cộng đồng dân cư.

Một góc bon Bu Ja Ráh, xã Đạo Nghĩa (Đắk R'lấp). Ảnh: Y KRăk

Qua đánh giá thực tế cho thấy, việc xây dựng hương ước ở các thôn, bon đều được thông qua tại hội nghị toàn dân và được thực hiện dựa trên nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Những người có uy tín của thôn, bon được bà con bầu vào ban tự quản để thực hiện công tác quản lý, giữ gìn các văn bản hương ước.

Ban tự quản cũng giữ vai trò “cầu nối” giữa người dân với chính quyền, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến người dân một cách gần gũi, nhanh chóng nhất. Điển hình như ở thôn 1, xã Kiến Thành, từ năm 2007, khi thôn mới thành lập, người dân địa phương đã họp bàn xây dựng riêng cho mình một bản hương ước nhằm đảm bảo tình hình an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Bản hương ước có 8 chương, 27 điều quy định cụ thể và đầy đủ mọi hoạt động sản xuất, sinh hoạt của thôn. Trong đó, việc giữ gìn sự bình yên, đảm bảo an ninh trật tự luôn được người dân ở đây đặt lên hàng đầu. Mọi người dân trong thôn phải có trách nhiệm luôn giữ gìn mối quan hệ láng giềng thân thiện, đoàn kết, giúp đỡ nhau trong sinh hoạt, giải quyết tốt các mâu thuẫn và quyền lợi, với ý thức xây dựng tình làng nghĩa xóm chân thành, thẳng thắn, tế nhị, trung thực, dân chủ, bình đẳng.

Tương tự, tại thôn 6, xã Nhân Đạo nhiều năm nay, tình hình an ninh trật tự luôn được giữ vững, bà con  yên tâm phát triển sản xuất, nâng cao đời sống tinh thần, vật chất. Có được kết quả đó là nhờ những người dân nơi đây luôn đoàn kết, sống theo những chuẩn mực đã được quy định trong bản hương ước do thôn xây dựng.

Theo đó, bản hương ước bao gồm 5 chương, 27 điều yêu cầu mỗi người dân trong thôn phải nỗ lực xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn minh, không cờ bạc, rượu chè… Đặc biệt, mỗi người dân phải tự xây dựng cho mình ý thức, trách nhiệm giữ gìn an ninh trật tự trong thôn xóm, không được gây lộn, chửi bới nhau, không phát ngôn, hành động trái với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, làm mất thuần phong mỹ tục, tập quán tốt đẹp của xóm làng.

Theo ông Nguyễn Văn Phước, Phó Phòng Tư pháp huyện Đắk R’lấp thì nhìn chung hương ước là bản pháp lý tự quản của các thôn, bon trong khuôn khổ những quy định cho phép của pháp luật Việt Nam, nhằm góp phần điều hòa các mối quan hệ trong xã hội, cộng đồng. Các bản hương ước đều có những quy định phù hợp pháp luật, góp phần phát huy thuần phong mỹ tục, đề cao chuẩn mực đạo lý và đạo đức truyền thống của dân tộc; hỗ trợ việc quản lý và phát huy tính tự quản của cộng đồng dân cư trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội ở cơ sở.

Thông qua việc thực hiện hương ước, sự liên kết trong cộng đồng chặt chẽ hơn, mỗi người sống trách nhiệm hơn đối với bản thân, gia đình và xã hội, biết làm điều tốt, tránh xa cái ác, góp phần xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, đẩy lùi các tệ nạn xã hội...

Có thể nói, trong điều kiện công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật còn nhiều khó khăn về nguồn lực con người, kinh phí thì việc xây dựng và thực hiện tốt các hương ước được coi là một hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, nơi nhận thức của người dân còn nhiều hạn chế.

Vì vậy, hiện nay, huyện Đắk R’lấp cũng đang tập trung rà soát, xây dựng, bổ sung những bản hương ước cũ cho phù hợp với các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, các văn bản pháp luật hiện hành cũng như nội dung trong Hiến pháp năm 2013.