Cơ hội lớn cho cao su Việt Nam Mở rộng thị phần tại Trung Quốc

Sản lượng cao su của các đối thủ cạnh tranh của Việt Nam đang có xu hướng thu hẹp

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dự báo năm 2024 tiếp tục là một năm có nhiều khó khăn, thách thức trên thị trường quốc tế, nhu cầu Trung Quốc - thị trường tiêu thụ cao su lớn nhất của Việt Nam vẫn là yếu tố chủ chốt tác động đến hoạt động xuất khẩu cao su của Việt Nam. Thêm vào đó, những thay đổi bất lợi về thời tiết, thị trường, giá cao su sẽ biến động khó lường.

Hiện giá cao su tự nhiên đang tăng lên mức cao nhất trong 7 năm qua do nhu cầu ngày càng tăng từ ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc, cùng với sản lượng kém ở Thái Lan và Indonesia. Giá cao su xuất khẩu của Việt Nam cũng tăng cao, mở ra triển vọng khả quan cho ngành cao su Việt Nam.

Theo nhận định của các chuyên gia, nguồn cung cao su có thể tiếp tục thiếu hụt trong năm 2024- 2025, thị trường toàn cầu có thể sẽ thiếu hụt khoảng 600 - 800 nghìn tấn mỗi năm. Sự chênh lệch cung - cầu này đến từ tiêu thụ cao su thiên nhiên trên toàn cầu có thể duy trì tốc độ tăng trưởng từ 4-6% mỗi năm, nhờ vào sự phục hồi của ngành sản xuất ô tô và lốp xe toàn cầu, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc.

Trong khi đó, nguồn cung sẽ bị hạn chế với mức tăng trưởng nhẹ, bình quân chỉ khoảng 1-3% mỗi năm. Nguyên nhân là do dịch bệnh lá cùng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt khi năm 2024 là năm đặc biệt của pha chuyển giao giữa El Nino và La Nina. Thêm vào đó, nguồn cung cũng đã giảm đáng kể khi các hộ kinh doanh chuyển sang trồng các cây công nghiệp khác trong giai đoạn giá cao su giảm mạnh thời gian qua.

Nguồn cung cao su thiên nhiên toàn cầu dự kiến sẽ chỉ tăng trưởng bình quân khoảng 1 - 3%/năm trong giai đoạn 2024 – 2025. Trong khi đó, diện tích canh tác cao su tại Thái Lan và Indonesia (chiếm 51% tổng sản lượng mủ toàn cầu) liên tiếp sụt giảm và chưa có dấu hiệu dừng lại do dịch bệnh trên cây cao su cùng với xu hướng các hộ nông dân chuyển sang trồng các cây công nghiệp khác có hiệu suất kinh tế cao hơn khi việc trồng cây cao su mất từ 5 – 7 năm mới có thể khai thác mủ được.

Trong quý I năm nay, xuất khẩu cao su tự nhiên và cao su hỗn hợp của Thái Lan chỉ đạt 1,08 triệu tấn, giảm 17% so với cùng kỳ năm trước. Tương tự, xuất khẩu cao su của Indonesia giảm 19,7%, xuống chỉ còn 399.000 tấn.

Báo cáo mới đây của Hiệp hội các quốc gia sản xuất cao su tự nhiên (ANRPC) cho thấy, sản lượng cao su thiên nhiên toàn cầu năm 2024 dự báo đạt 14,5 triệu tấn, tăng 1,6% so với năm 2023. Trong đó, Thái Lan giảm 0,5%, Indonesia giảm 5,1%, Trung Quốc tăng 6,9%, trong khi Ấn Độ tăng 6%, Việt Nam tăng 2,9%, Malaysia tăng 2,9% và các nước khác tăng 7,3%.

Tiêu thụ cao su tự nhiên toàn cầu năm 2024 dự kiến sẽ tăng 3% lên 15,67 triệu tấn. Trong đó, Trung Quốc tăng 5,5%, Ấn Độ tăng 3%, Thái Lan tăng 1%, Malaysia tăng 45,4%, Việt Nam tăng 6%, các nước khác giảm 3,8%.

Tại Trung Quốc, cao su tự nhiên chủ yếu được sử dụng trong ngành sản xuất săm lốp ô tô. Trong khi đó, theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM), sản lượng và doanh số bán ô tô của Trung Quốc trong quý I năm nay đã tăng 6,4% và 10,6% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt lần lượt là 6,6 và 6,7 triệu chiếc.

Trong bối cảnh nhu cầu của thị trường duy trì ở mức cao như hiện nay, trong khi sản lượng của các đối thủ cạnh tranh chính có xu hướng thu hẹp, Việt Nam được cho đang đứng trước cơ hội lớn để gia tăng thị phần cao su tại Trung Quốc.

Thị phần cao su Việt Nam tại Trung Quốc liên tục mở rộng

Thị phần cao su của Việt Nam tại Trung Quốc đã tăng liên tục trong hơn 10 năm qua, từ mức khiêm tốn 4,7% của năm 2014 lên hơn 22% của hiện tại. Ngược lại, thị phần của Thái Lan tại Trung Quốc đang ngày càng thu hẹp.

Theo số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu cao su tự nhiên và tổng hợp (bao gồm cả mủ cao su Latex) của nước này trong quý I đạt 1,8 triệu tấn, trị giá 2,8 tỷ USD, giảm 12,1% về lượng và giảm 6,8% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong đó, nhập khẩu từ Thái Lan, thị trường cung cấp cao su lớn nhất cho Trung Quốc giảm tới 29,6% so với cùng kỳ năm ngoái xuống chỉ còn 588.265 tấn.

Việt Nam là nguồn cung lớn thứ hai với khối lượng đạt 402.669 tấn, giảm nhẹ 3,1%. Tuy nhiên, thị phần của Việt Nam trong tổng nhập khẩu cao su của Trung Quốc vẫn tăng lên mức 22,3% so với 21,2% của năm 2023.

Như vậy, thị phần cao su của Việt Nam tại Trung Quốc đã tăng liên tục trong hơn 10 năm qua, từ mức khiêm tốn 4,7% của năm 2014 lên hơn 22% của hiện tại. Ngược lại, thị phần cao su của Thái Lan tại Trung Quốc trong quãng thời gian kể trên lại thu hẹp đáng kể từ hơn 40% xuống chỉ còn 32,6%.

Ngoài ra, Trung Quốc còn nhập khẩu cao su từ một số thị trường khác trong quý I năm nay như: Malaysia đạt 185.875 tấn, tăng 5,2%; Nga đạt 143.623 tấn, tăng mạnh 39,2%; Bờ Biển Ngà đạt 89.398 tấn, giảm 21,1%…

Trong quý I, giá cao su xuất khẩu bình quân của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 1.395 USD/tấn, khá cạnh tranh so với mức giá 1.506 USD/tấn của Thái Lan, 1.497 USD/tấn của Malaysia và 1.510 USD/tấn của Nga.

Mới đây, Ấn Độ đã quyết định giảm thuế nhập khẩu đối với một số loại xe điện được sản xuất bởi các nhà sản xuất ô tô cam kết đầu tư ít nhất 500 triệu USD và bắt đầu sản xuất trong nước trong vòng 3 năm. Điều này hứa hẹn sẽ là bước tiếp mới với ngành công nghiệp ô tô của quốc gia này và đi kèm với đó là nhu cầu về cao su cũng tích cực hơn cho hoạt động sản xuất lốp xe.