Đổi thay vùng dân tộc thiểu số ở Đắk Nông
Ngay sau ngày tái lập tỉnh, với sự quan tâm, hỗ trợ của Trung ương, Đảng bộ, chính quyền, quân và Nhân dân các dân tộc tỉnh Đắk Nông khắc phục khó khăn, phát huy tiềm năng, lợi thế, nỗ lực trong quá trình xây dựng, kiến thiết.
Nhiều chính sách hỗ trợ đồng bào vươn lên
Với sự quan tâm đặc biệt đến vùng dân tộc thiểu số (DTTS), nhiều nghị quyết, chương trình, đề án của Trung ương được ban hành và triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Đắk Nông tập trung sâu sát, quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành các cấp, các ngành nói chung và ngành dân tộc nói riêng tập trung triển triển khai đồng bộ và hiệu quả các chương trình, chính sách của Trung ương.
Trong đó, tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ 3 chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) cùng đồng bào DTTS và miền núi. Riêng giai đoạn 2021 – 2025, tổng nguồn vốn đầu tư thực hiện 3 chương trình trên là 2.695 tỷ đồng.
Tổng vốn đầu tư cho các xã, thôn, bon đặc biệt khó khăn theo chương trình 135 giai đoạn 2021 - 2025 là 1.136 tỷ đồng. Trong đó, năm 2023 là 481 tỷ đồng. Các nội dung, tiểu dự án trong các chương trình tác động tích cực đến mọi lĩnh vực trong đời sống hộ dân vùng đồng bào DTTS, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh.
Nhiều chương trình, chính sách dân tộc khác của Trung ương tạo động lực cho các hộ đồng bào DTTS vươn lên trong cuộc sống. Cụ thể như chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt tập trung cho đồng bào DTTS nghèo ở thôn, bản, xã đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 132, 134, 159, 755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; chương trình định canh, định cư cho đồng bào DTTS theo Quyết định số 33/QĐ-TTg; chương trình 135, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn theo Quyết định số 102/2009/QĐ-TTg... Toàn tỉnh đã hỗ trợ khoảng 6.000 hộ có đất sản xuất, đất ở (thuộc chương trình 134, 159, 755); xây mới và cải tạo được 5.667 căn nhà (chương trình 134)…
Các dự án được lồng ghép thực hiện hiệu quả như nâng cao năng lực giảm nghèo, nhân rộng mô hình giảm nghèo; chương trình phát triển KT-XH các xã, thôn đặc biệt khó khăn; các chính sách hỗ trợ về y tế, giáo dục, an sinh xã hội; các chương trình tín dụng vay vốn đối với hộ nghèo, cận nghèo; các dự án, mô hình về khuyến nông, khuyến lâm; chương trình định canh, định cư…
.jpg)
Song song đó, những năm qua, Đảng bộ và chính quyền tỉnh Đắk Nông đã ban hành và triển khai thực hiện nhiều chương trình, chính sách đặc thù đối với đồng bào DTTS. Trong đó đáng chú ý là quy hoạch đưa 39 bon, buôn có đông đồng bào DTTS vào đầu tư và kêu gọi đầu tư; chương trình phát triển bền vững 12 bon, buôn; chương trình kết nghĩa giữa các cơ quan, đơn vị với 79 bon, buôn; tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS; giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS; tạo nguồn đội ngũ cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ DTTS... Đồng bào DTTS được tạo điều kiện hỗ trợ sản xuất vươn lên thoát nghèo với các chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn sản xuất, kinh doanh. Các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục… cũng được quan tâm đầu tư bằng nhiều chương trình thiết thực. Nổi bật như đề án nâng cao chất lượng học sinh DTTS; chính sách hỗ trợ kinh phí cho học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số; đề án bảo tồn và phát huy lễ hội - hoa văn - cồng chiêng và nhạc cụ dân gian của dân tộc M’nông;…
Công tác giảm nghèo, an sinh cho đồng bào DTTS, hộ nghèo luôn có sự chung tay của cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh. Các chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, tặng nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết được Nhân dân hưởng ứng, đồng tình cao. Đặc biệt, các hộ nghèo được quan tâm giúp đỡ, tài trợ về vật chất và tinh thần của các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp, đoàn thể, tổ chức xã hội.
Diện mạo vùng đồng bào DTTS có nhiều đổi thay
Hòa vào xu thế phát triển chung của cả nước, sau gần 20 năm tái lập, tỉnh Đắk Nông có bước đột phá vượt bậc cả về tốc độ và chất lượng phát triển. Các chính sách hỗ trợ của Trung ương và tỉnh được triển khai có tác động tích cực tới đời sống đồng bào. Diện mạo vùng DTTS thay đổi cơ bản và đạt nhiều thành tựu quan trọng. Đồng bào DTTS được tạo điều kiện chăm sóc sức khỏe, học tập, lao động, sản xuất kinh doanh, vươn lên thoát nghèo bền vững hơn.
Hằng năm, số hộ nghèo DTTS giảm đáng kể. Năm 2022, hộ nghèo đồng bào DTTS giảm còn 9.589 hộ, chiếm tỷ lệ 20,11% số hộ đồng bào DTTS. Hộ nghèo đồng bào DTTS tại chỗ 3.892 hộ, chiếm tỷ lệ 24,55% trên tổng số hộ DTTS tại chỗ.
Toàn tỉnh hiện có 367 cơ sở giáo dục, hơn 60.700 học sinh DTTS. Giáo dục vùng đồng bào DTTS chuyển biến tích cực về số trường, học sinh, buổi học, tỷ lệ tốt nghiệp THPT, chế độ chính sách. Chất lượng giáo dục, hiệu quả giáo dục tiếp tục có những chuyển biến rõ nét ở vùng đồng bào DTTS, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Số trường, số học sinh học 2 buổi/ngày được mở rộng. Các chế độ chính sách dành cho học sinh DTTS góp phần hạn chế được tình trạng học sinh bỏ học, tạo chuyển biến tích cực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục ở các địa phương.
Mạng lưới y tế ngày càng phát triển; 100% các trạm y tế có bác sỹ; 100% thôn, bản có cộng tác viên dân số. Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho phụ nữ, trẻ em và cho cộng đồng DTTS luôn được quan tâm. Đồng bào nghèo được hỗ trợ khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe. Toàn tỉnh cấp hơn 56.900 thẻ BHYT cho đồng bào DTTS. Các dịch bệnh ở vùng DTTS và miền núi như sốt rét, bạch hầu... cơ bản được khống chế.
Kết cấu hạ tầng được đầu tư phát triển mạnh mẽ. Các công trình hạ tầng thiết yếu được xây dựng như: đường giao thông, trường học, trạm y tế, nước sinh hoạt, nhà văn hóa… 71/71 xã, phường, thị trấn có điện lưới quốc gia. Mạng lưới giao thông được nâng cấp hoàn thiện. Tỷ lệ nhựa hóa đường giao thông toàn tỉnh từ 10% năm 2004 lên trên 70% cuối năm 2022. Đến nay, toàn tỉnh có 35/60 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Bình quân mỗi xã đạt 16 tiêu chí và không còn xã nào dưới 10 tiêu chí.
Hoạt động văn hóa, thể thao, nghệ thuật trong đồng bào DTTS có sự phát triển rõ nét. Các giá trị văn hoá truyền thống đồng bào DTTS như lễ hội, cồng chiêng, nhạc cụ dân gian, sử thi, dân ca và nghề thủ công truyền thống, dệt thổ cẩm;… được bảo tồn, giữ gìn và tạo điều kiện phát huy. Gần 50 lễ hội truyền thống của đồng bào DTTS tại chỗ được khôi phục, phục dựng.
Đắk Nông hiện có 713 thôn, bon, buôn, bản, tổ dân phố (trong đó 486 thôn, 121 bon, 18 buôn, 9 bản, 79 tổ dân phố). Tỉnh có 40 dân tộc cùng sinh sống. Trong đó, đồng bào DTTS có hơn 47.600 hộ, 221.000 người, chiếm tỷ lệ gần 32% so với dân số toàn tỉnh. Tỉnh có 3 DTTS tại chỗ là M’nông, Mạ, và Ê đê với tổng số hơn 15.800 hộ với 71.700 người chiếm hơn 10% so với dân số toàn tỉnh và chiếm hơn 32% so với tổng số DTTS.