Ngày 30/9 vừa qua làngày giao dịch cuối cùng hết năm kinh doanh cà phê 2012-2013, giá khắp nơitrong những ngày cuối của niên vụ này rớt đến “hoảng”. Tổng kết tháng 8, giá kỳhạn mất 88 USD/tấn, tháng 9 còn tệ hơn.
Ảnh:Ngọc Tâm |
Tại phiên cuối cùng(30/9),giá kỳ hạn robusta London mất 52 USD so vớingày hôm trước, nhưng lại giảm tới 147 USD/tấn so với ngày giao dịch đầu tháng.Giá kỳ hạn arabica cũng đứt “phanh”, mất 6,30 cts/lb trong tuần qua, tức tươngđương với 139 USD /tấn, chỉ còn 113,70 cts/lb hay 2.506 USD/tấn.
Thị trường nội địakiên cường cầm cự nhưng giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên ngày 30/9quay về mức 35.000 đồng/kg, chỉ giảm 500 đồng so với cuối tuần trước, nhưng lạimất 11.000 đồng/kg so với mức đỉnh của niên vụ này. Như vậy, giá kỳ hạn và giánội địa đã quay lại mức thấp nhất tính từ ba năm trở lại đây. Tình hình giaodịch khá trầm lắng. Hầu như cà phê ít di chuyển. Hàng năm, ở thời điểm này, cácnhà xuất khẩu và đại lý ít nhiều đã bán mở hàng. Nhưng năm nay khá im ắng.
Theo các doanh nghiệpxuất khẩu trong nước, giá xuống một đường thẳng đứng trong mấy tháng nay làmcho họ không dám bán, bán giá chốt trước (fixed/outright) cũng chết do giáLondon quá thấp, bán giá chốt sau (price-to-be-fixed) cũng không thể vì cộng trênLondon cao quá không ai mua.
Theo Tổng cục Thống kê(TCTK), lượng xuất khẩu cà phê trong tháng 9/2013 chỉ đạt 70.000 tấn. Như vậy,đây là tháng thứ ba liên tiếp lượng xuất khẩu cà phê hàng tháng của nước ta chỉdưới mức 100.000 tấn. Cũng theo tính toán của TCTK, ước lượng xuất khẩu niên vụ2012/2013 chỉ bằng 2/3 của năm cũ.
Câu hỏi đặt ra ở đâylà tại sao lượng xuất khẩu giảm mà giá vẫn cứ rớt mạnh? Theo một số chuyên giaphân tích thị trường, cà phê là một mặt hàng nông sản rất dễ bị thay thế. Dovậy, khi thị trường tìm ra được "chỗ" để thay thế, thì xuất khẩu cógiảm vẫn không ảnh hưởng đến nguồn mua hàng của họ.
Trên thị trường cà phêmấy năm nay, khi mua bán, người giao hàng thường bán theo từng rổ hàng hóa. Nhưvậy, người ta không chỉ bán cà phê có xuất xứ Việt Namvì sợ rủi ro thiên tai, giữ lại hàng, thiếu hàng… mà thành một rổ gồm các xuấtxứ như Việt Nam/Indonesia/Ấn độ hay Uganda. Bán theo cách này, ngườigiao hàng sẽ có được nhiều chọn lựa.
Nếu vì một lý do gì đómà một nơi nào đó thiếu hàng giao, họ có quyền mua một nơi khác trong rổ đãchào để giao. Ngoài ra, họ còn có thể mua hàng thuần robusta còn trong khothuộc sàn kỳ hạn Liffe NYSE. Vì vậy, trong thời gian qua, lượng hàng thuầnrobusta tại các kho Londongiảm nhanh, nay chỉ còn chừng 75.000 tấn so với mức đỉnh 417.120 tấn vào giữanăm 2011.
Mặt khác, cũng theocác nhà phân tích người mua hiện nay đang quay về với arabica do giá loại nàyrẻ, giá kỳ hạn đến nay chỉ chừng 2.500 USD/tấn và giá hàng thực tại các nướcxuất khẩu còn thấp hơn; mức cách biệt giữa 2 loại arabica/robusta trên sàn chỉchừng 800/900 USD/tấn so với trước đây là 4100 USD/tấn, song thực tế tại Brazilchỉ quanh mức 400-500 đô la/tấn, nên thiên hướng đang quay về sử dụng arabica.Arabica hay trong tiếng Việt còn gọi là cà phê chè, là loại cà phê quyết địnhchất lượng và mùi vị của tách cà phê. Cà phê vối robusta thường dùng để phốitrộn với ly cà phê arabica.
Càphê bắt đầu vào mùa thu hoạch nhưngngười dân vẫn canh cánh nỗi lo rớt giáẢnh: N.T |
Thực tế cho thấy, giákỳ hạn giảm mạnh nhưng giá nội địa chỉ rớt chậm và ít hơn, đã làm giá xuất khẩutính theo chênh lệch so với giá niêm yết của sàn London rất cao. Giá chào bán cà phê nhân xôloại 2,5% của một số công ty vào đầu tuần đã có mức cộng 100 USD/tấn trên giákỳ hạn. Ở mức chênh lệch này quả là khó mà bán được hàng, nhưng theo họ nếukhông bán được ở mức đó thì doanh nghiệp sẽ không đủ “sở hụi”.
Ngoài ra, theo ướctính của Bộ NN&PTNT, nợ xấu của ngành cà phê đang ở mức 8.000 tỉ đồng. Tuynhiên, con số này có thể sẽ cao hơn khi các cơ quan liên quan nhận được báo cáođầy đủ. Do thiếu vốn, các doanh nghiệp cà phê không thể hoạt động bình thường.
Thiếu vốn, kẹt nợ ngânhàng, tình trạng mua bán lòng vòng hầu trốn thuế của một số doanh nghiệp bấtchính làm đội giá thành lên…có lẽ là lý do chính đáng để xuất khẩu cà phê trongvài tháng mới đây giảm, hơn là yếu tố sản lượng. Ðó chính là cơ hội cho Indonesia và Brazil bán hàng ra mạnh làm giảmthị phần của nước xuất khẩu robusta lớn nhất thế giới
Bao lâu chưa khơithông được dòng chảy cho cà phê đi tự nhiên, bấy lâu, thị trường cà phê vẫnphải chịu nhiều sức ép về tâm lý và giá cả. Nếu như sản lượng niên vụ mới cànglớn, thì thị trường càng nặng nề và nó trở nên một quả bom nổ chậm, bất lợinhiều hơn có lợi.
L.H tổnghợp