Thằng cháu biết chuyện, nó nói:
- Bác không phải xin đâu ạ. Bây giờ khác rồi, tuyển dụng, người ta công khai hết. Mình thi chưa đạt thì phải phấn đấu …
Vốn quen “nổ”, tôi bảo:
- Việc ấy thì khó gì! Cứ để tao lo !
Rồi ngay tắp lự, tôi lấy điện thoại gọi cho một ông bạn “đồng môn” đang là cán bộ chủ chốt của một Sở. Sau mấy lời hỏi thăm về sức khỏe, gia đình, công danh sự nghiệp… cho có lệ, tôi mới “đi” vào việc chính là nhờ “xếp” cho cháu của tôi một việc gì đó ở cơ quan Nhà nước nào đấy trên tỉnh (trước khi vào việc chính, tôi cũng “vòng vo tam quốc” rằng “một người làm quan, cả họ được nhờ; bây giờ, tôi chỉ có “ông” là bạn cũ, đang làm cán bộ ở tỉnh, nên mới nhờ” để bạn … khỏi từ chối) .
Thấy bạn hỏi khá tường tận về nhân thân đứa cháu, tôi “quảng cáo” hết cỡ luôn:
- Cháu nó đã học xong Ðại học rồi; ngoại ngữ, vi tính có đủ…
Bạn có vẻ sốt sắng:
- Tiếc nhỉ, vừa rồi có mấy đợt thi tuyển mà không biết. Thôi bảo cháu chờ thêm thời gian nữa xem có cơ quan, đơn vị nào thông báo tuyển dụng thì nộp hồ sơ dự thi.
Tôi thành thật:
- Vừa rồi cháu nó có tham gia thi tuyển công chức ở huyện, nhưng không đậu. Thế mới phải nhờ “ông” chứ...
Ðầu dây đằng kia, bạn thốt lên :
- “Giời" ạ! Thi tuyển công chức ở huyện không đậu mà lại bảo “xếp” việc ở trên tỉnh thì “nhà em” xin… bó tay!
Rồi bạn giải thích: Thời gian gần đây, thực hiện cải cách hành chính, nhiều cơ quan Nhà nước đã “công khai hóa” các hoạt động, công tác như đấu thầu đối với xây dựng cơ bản; chào hàng cạnh tranh đối với mua sắm thiết bị… Ðặc biệt là đối với tuyển dụng công chức, viên chức đã tổ chức thi tuyển… Thông qua hình thức này, nhiều hoạt động, công việc đã đạt được kết quả khá tốt; tạo dựng được sự công bằng trong xã hội, niềm tin trong dư luận công chúng.
Nghe bạn giảng giải, tôi mới ngộ ra rằng, xã hội đã và đang thay đổi; nhưng chính tôi lại “lạ lẫm”, bởi vì cơ chế “xin - cho” dường như vẫn còn “nằm” trong tư duy của mình. Với cơ chế đổi mới như bạn tôi nói, nếu không lo làm ăn chân chính, không học hành chất lượng thì chắc cũng phải “bó tay” với thực tế cuộc sống thật.