Không dân thì khó…
Ðiều dễ nhận thấy làcác công trình phục vụ dân sinh như chợ, nhà văn hóa cộng đồng, công trình nướcsạch… đã được đầu tư, xây dựng rất nhiều, nhưng chất lượng lại không được đảmbảo, dẫn đến không phát huy tác dụng, nhanh xuống cấp…
Làng nghềtruyền thống Đắk Nia (Gia Nghĩa) không phát huy hiệu quả vì không có sự thamgia, đóng góp ý kiến của người dân trước khi xây dựng |
Cụ thể, theo Sở Côngthương, hiện nay toàn tỉnh đang có 41 chợ được đầu tư, xây dựng bởi ngân sáchNhà nước bị bỏ hoang, không hoạt động hoặc chỉ hoạt động một cách èo uột, ngàycàng xuống cấp, hư hại. Còn qua việc kiểm tra 179 công trình cấp nước sinh hoạttập trung trên một số địa bàn, Sở Nông nghiệp và PTNT phát hiện 96 công trìnhđã ngưng hoạt động hoặc ở trạng thái lúc chạy lúc không…
Theo xác định của cơquan chức năng, ngoài công tác quản lý yếu kém thì việc các địa phương chưa huyđộng được nhân dân tham gia vào quá trình đầu tư, xây dựng các công trình phụcvụ dân sinh chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chất lượng công trình khôngđược đảm bảo, hiệu quả sử dụng thấp, thậm chí là không phát huy tác dụng.
Lấy ví dụ, với mụctiêu tạo ra một “đầu mối” hoạt động thương mại về nông sản trên địa bàn, năm2006, UBND huyện Chư Jút đã đầu tư hơn 5 tỷ đồng để xây dựng chợ Nông sản NamDong. Trước khi xây dựng chợ, UBND huyện Chư Jút đã giao cho chính quyền các xãtrên địa bàn như Nam Dong, Ðắk Wil, Ea Pô, Ðắk D’rông, Chư K’nia… tổ chức họpdân để thảo luận, lấy ý kiến của nhân dân về quy mô, vị trí xây dựng chợ.
Thế nhưng, do các địaphương này không thực hiện việc lấy ý kiến của nhân dân, nên sau đó chợ đượcxây dựng tại vị trí không phù hợp với tâm lý và thói quen hoạt động thương mạicủa người dân. Do đó, mặc dù đã được xây dựng xong từ năm 2007, nhưng đến nay,chợ vẫn không có người đăng ký vào hoạt động kinh doanh, buôn bán.
Còn tại xã Ðắk Som(Ðắk Glong) có 7 công trình nước sạch được xây dựng trong thời gian qua. Việcxây dựng các công trình này chủ yếu được thực hiện theo quy trình “rót từ trênxuống” và hầu như không được chính quyền địa phương họp bàn, lấy ý kiến củanhân dân. Hậu quả là đến nay, đã có 5/7 công trình nước sạch ở Ðắk Som bị hưhỏng, ngừng hoạt động do chất lượng yếu kém.
Có dân thì dễ…
Có thể nói, để ngườidân có thể tham gia vào việc đầu tư xây dựng các công trình phục vụ dân sinhthì trước hết, chính quyền các địa phương phải thực hiện được nguyên tắc “dânbiết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Hay nói cách khác, trước khi đi vàotriển khai xây dựng một công trình, một dự án nào đó trên địa bàn mà chínhquyền các cấp đều phát huy tốt vai trò dân chủ của nhân dân bằng cách họp bàn,lấy ý kiến cụ thể của người dân thì hiệu quả, sự thành công chắc chắn sẽ đượcnâng lên rất nhiều.
Chẳng hạn như trongthời gian qua, nhiều địa phương đã phải “đau đầu” để tìm quỹ đất xây dựng cáccông trình công cộng trên địa bàn. Thế nhưng, với khó khăn ấy, một số địaphương như xã Nhân Cơ (Ðắk R’lấp), xã Ðắk Búk So (Tuy Ðức), xã Ðắk Nia, phườngNghĩa Thành (Gia Nghĩa)… đã chủ động đưa ra bàn bạc, thảo luận trước dân và kếtquả là đã có rất nhiều hộ dân tự nguyện hiến đất để xây dựng trường học, trạm ytế, hội trường thôn…
Nói về kinh nghiệmphát huy “sức dân”, ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch UBND xã Ðắk R’moan (GiaNghĩa) cho biết, năm 2010, xã đã tiến hành giải phóng mặt bằng để xây dựngtuyến đường dài gần 8km từ trung tâm xã tới bon Ðắk R’moan. Quá trình giải tỏa,thu hồi đất, xã cũng lo ngại là sẽ gặp nhiều kho khăn vì có sự “đụng chạm” đếnquyền lợi của người dân. Do vậy, xã đã nhiều lần tổ chức họp dân để bàn bạc,thảo luận và lấy ý kiến đóng góp của nhân dân. Qua nhiều lần họp bàn như vậy,người dân đã hiểu được chủ trương đúng đắn của chính quyền và lợi ích thiếtthực từ việc xây dựng tuyến đường. Từ đó, hầu hết các hộ dân bị ảnh hưởng đềutự nguyện di dời nhà cửa, tháo dỡ công trình để bàn giao mặt bằng cho chủ đầutư, thậm chí có nhiều hộ còn tự nguyện hiến đất hoặc không nhận tiền đền bù.Theo ước tính, những đóng góp đó của người dân không chỉ đã tiết kiệm được choNhà nước hàng tỷ đồng mà còn đẩy nhanh được tiến độ xây dựng tuyến đường.
Ông Tùng chia sẻ: “Dựán xây dựng tuyến đường từ trung tâm xã tới bon Ðắk R’moan đã nhận được sự đồngthuận của nhân dân. Nói rộng ra là đã phát huy được vai trò dân chủ, phát huyđược sức dân tại các địa phương. Quả là “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khóvạn lần dân liệu cũng xong”.
Theo đánh giá của đồngchí Phan Thanh Ba, UVTV, Trưởng Ban Dận vận Tỉnh ủy, Chủ tịch UBMTTQ Việt Namtỉnh, nếu mỗi địa phương thực hiện tốt QCDC, huy động được “sức dân” thì khôngnhững việc đầu tư xây dựng các công trình phục vụ dân sinh mà ngay cả nhữngquyết sách quan trọng cả về kinh tế, xã hội cũng có thể đạt tới thành công mộtcách tốt nhất…
Bài, ảnh:Ngàn Sâu