Vui sao nước mắt lại trào

Tuổi thanh xuân không hoài phí

Hàng chục năm kể từ khi Đức Lập được giải phóng đến nay, dù trải qua nhiều trận ốm đau, không còn nhớ rõ chi tiết của từng trận đánh, nhưng trong ký ức của cựu chiến binh Trần Hữu Thể (năm nay 87 tuổi), chiến thắng Đức Lập là cuộc chiến ác liệt, trận mở màn của chiến dịch Tây Nguyên, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Năm 1961, theo tiếng gọi của Tổ quốc, cựu chiến binh Trần Hữu Thể vào bộ đội với quyết tâm phải giải phóng dân tộc. Đến tháng 2/1962, ông Thể tình nguyện lên đường vào Nam chiến đấu. Trong suốt chặng đường nam tiến, ông cùng đồng đội vừa hành quân vừa tham gia chiến đấu trên nhiều mặt trận khác nhau thuộc khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Sau nhiều năm, đơn vị ông có mặt tại Đức Lập vào năm 1974.

Ông Thể cho biết: “Khi chúng tôi đóng quân tại Đức Lập, dân cư ở đây thưa thớt, chủ yếu là các cứ điểm của địch. Rừng núi hiểm trở, nguy hiểm, chúng tôi lạ đất nên không biết đường đi lối lại ra sao. Cũng may, trong chiến tranh người quen thành lạ, đất lạ thành quê hương, người dân địa phương không màng hiểm nguy sẵn sàng dẫn đường, hỗ trợ, che chở cho bộ đội yên tâm đánh giặc. Rừng núi âm u, hiểm trở, muỗi vắt nhiều, chưa kể những trận sốt rét, cơm nhiều lúc không có ăn, nhưng chúng tôi luôn dâng trào nhiệt huyết, sục sôi khí thế đánh giặc”.

Ông Thể nhớ lại, trong chiến đấu hết hành quân đến địa điểm tập kết lại đến chiến đấu, các ông không biết đi đâu, ở đâu, đánh trận nào, ra sao, thậm chí thời gian cũng nhìn lên trời để áng chừng. Do đó, khi thắng lợi, các ông mới vỡ lẽ, nơi mình vừa tham gia giải phóng là mảnh đất Đức Lập. Trong tiềm thức của ông Thể, Đức Lập được xác định là mục tiêu nằm trong hướng tiến công mở đầu của chiến dịch Tây Nguyên vì đây là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng cả về quân sự, kinh tế, chính trị.

Tại đây, Mỹ đã cho xây cứ điểm mạnh là căn cứ quân sự Đồi 722, còn gọi là trại lực lượng đặc biệt Đức Lập, cách trung tâm quận Đức Lập khoảng 10km về hướng đông. Đồi 722 ở độ cao 722m so với mặt biển với diện tích khoảng 1km², nay thuộc địa bàn thôn Thổ Hoàng 4, xã Đắk Sắk.

Tại cứ điểm này, địch xây dựng các công sự kiên cố, vững chắc, chướng ngại vật dày đặc và được trang bị quân trang, vũ khí hiện đại. Suốt những năm 1968 - 1975, xác định Đồi 722 chính là sào huyệt trọng yếu của địch ở Tây Nguyên. Vì vậy, bộ đội chủ lực của ta phối hợp với quân dân địa phương tổ chức nhiều trận đánh vào cứ điểm này. Sau đó, thừa thắng xông lên, quân ta tiếp tục tiến đánh các cứ điểm khác của địch như căn cứ chỉ huy hành quân của Sư đoàn 23 ngụy, căn cứ Núi Lửa và quận lỵ Đức Lập. Chỉ trong một thời gian ngắn từ 9-10/3, ta đã giải phóng được Đức Lập và các vùng xung quanh.

“Chiến tranh ác liệt, đâu đâu cũng tiếng súng, cũng bom đạn bủa vây. Chúng tôi ngày ấy, mỗi người nặng vài chục kg lô, nhưng khi ra trận thì bất kể, đánh ngày đánh đêm, súng vác trên vai vẫn kiên cường, không ai kêu mệt, không ai chùn chân. Mệt cũng phải đứng lên chạy tiếp với quyết tâm phải đánh được giặc Mỹ, phải giải phóng quê hương để Nhân dân hết lầm than”, ông Thể cho biết.

Ông Thể vẫn còn nhớ như in khi hay tin Đức Lập giải phóng, lúc đó, các ông người Bắc, người Trung, người Nam vỡ òa cảm xúc. Bao năm nếm mật nằm gai, vào sinh ra tử, nhìn đồng đội người bị thương, người hi sinh phải nằm lại chiến trường, các ông đều kìm nén, ngẩng cao đầu để tiếp tục cuộc kháng chiến. Vậy mà, khi nghe Đức Lập giải phóng, các ông lại òa khóc, nước mắt mừng vui chực trào.

“Chúng tôi biết, tin vui Đức Lập đã mở ra cho chúng tôi niềm tin về ngày giải phóng đất nước. Bởi chúng tôi biết, trận này là trận mở màn, then chốt để tiến lên giải phóng đất nước. Dù thời điểm đó, chúng tôi không biết mặt trận mình sẽ chiến đấu tên gì hay kế hoạch chiến đấu thế nào, nhưng qua sự quyết đoán, động viên, mệnh lệnh và quyết tâm của cấp trên, chúng tôi phần nào hiểu được tầm quan trọng của chiến thắng này”, ông Thể tâm sự.

Niềm vui ngày trở lại

Trò chuyện với chúng tôi về quãng thời gian tham gia cuộc chiến Đức Lập, ánh mắt ông Thể không giấu nổi cảm xúc vui mừng xen lẫn ngại ngùng. Ông kể cho chúng tôi nghe câu chuyện vui giữa cuộc chiến ác liệt đã gieo cho ông cũng như đồng đội khác niềm tin, ước mơ. Đó là câu chuyện về tình yêu, về hòa bình, về hy vọng và gieo niềm hạnh phúc le lói sáng lên giữa rừng thiêng nước độc, giữa mưa bom bão đạn.

Ông Thể lấy vợ cùng quê Hà Tĩnh từ nhiều năm. Chiến tranh loạn lạc, vợ chồng xa cách, không tin tức. Sau nhiều năm, vợ ông “liều” vào nam để tìm tin tức về chồng. Chuyến đi này còn có 5 người vợ bộ đội khác. Việc vợ đi tìm chồng, thăm chồng được xem là một điều lạ, chưa từng có trong kháng chiến. Do đó, ông bà không tránh khỏi e dè, ngại ngùng. Sau một thời gian, vợ ông Thể mang thai và phải về quê nhà. Trước lúc về, vợ chồng ông Thể bàn bạc, dù con trai hay con gái cũng đều đặt tên con Nam.

Sau đó, ông Thể tiếp tục chinh chiến, bặt vô âm tín, vợ ông một mình tần tảo nuôi con khôn lớn, chờ chồng trở về. Nam là đứa con duy nhất của ông bà.

“Nhiều lúc tôi hay đùa, may mà bà ấy liều nên may mắn có được đứa con, chứ chiến tranh ác liệt, bỏ mạng lúc nào cũng không biết. Tôi coi đây là duyên lớn, cái số. Việc đặt con tên Nam cũng chính là ước mong của chúng tôi khi vào Nam chiến đấu giải phóng miền Nam đã thành”, ông Thể hạnh phúc.

50 năm trôi qua, ông Thể đang ở độ tuổi xưa nay hiếm, dù mắt có mờ, chân đi không vững, tóc đã bạc trắng, nhưng mỗi dịp 9/3 về, ông Thể đều lên Đồi 722 để thắp nén tâm hương tưởng nhớ đồng đội đã mãi mãi nằm lại nơi chiến trường. Ông cũng thấy mình may mắn, vì sau khi hòa bình lập lại, vợ chồng ông đã chọn mảnh đất Đắk Sắk để dừng chân, xây dựng cuộc sống mới.

“Đắk Sắk nói riêng - Đức Lập nói chung là mảnh đất đọng lại trong tôi bao nhiêu kỷ niệm của một đời binh lửa. Với thanh niên lứa chúng tôi, được chiến đấu, được góp thanh xuân cho Tổ quốc là điều vinh dự. Đời người chỉ sống một lần và tôi đã sống không hoài phí, không tiếc nuối tuổi thanh xuân khi hiến sức trẻ cho đất nước”, ông Thể cho hay.

Hòa bình lập lại đến nay, dù di chuyển nhiều nơi, nhưng ông Thể vẫn còn giữ gìn những hiện vật đã theo ông trong suốt chiều dài chống Mỹ, trong đó có trận đánh mở màn Đức Lập gồm muỗng, chiếc bi đông, cà mèn đựng thức ăn.

Anh Nam - người con duy nhất của ông Thể kể, mỗi lần anh định lấy cà mèn, bi đông ra xem đều bị ông bắt gặp và phải cất ngay. “Ông giấu kỹ lắm, con cái không được cầm xem đâu, nhưng có đồng đội đến là lại lấy ra khoe ngay. Ai xin gì trong nhà quý mấy ông cũng cho, nhưng những kỷ vật này thì không ai xin được”, anh Nam cho biết.

Những kỷ vật này dù không giá trị, nhưng với ông Thể đây lại là những người bạn, chứng nhân theo ông trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ. Những hiện vật này không đơn thuần là để phục vụ nhu cầu cá nhân trong chiến đấu mà nó trở nên có hồn, là người bạn tâm giao để ông gửi gắm vào đó nỗi nhớ thương đồng đội. Kỷ vật này còn là nơi để ông mỗi lần nhìn vào đều tự hào về thanh xuân, nhắc nhở ông phải sống sao cho xứng đáng với tiếng gọi “Bộ đội Cụ Hồ”, để những mất mát, hy sinh của bản thân và đồng đội không hoài phí.

“Thanh xuân của tôi đã góp phần làm nên Đức Lập và mùa xuân đất nước hòa bình hôm nay. Tôi phải giữ gìn và nhắc nhở con cháu hôm nay phải trân trọng. Mỗi dịp tháng ba hay 27/7, tôi đều lên Đồi 722 để thắp nén nhang cho đồng đội, để nói với bạn mình sự đánh đổi của họ đã làm nên Đức Lập hôm nay nở hoa”, ông Thể khẳng định.