Vì sao thuốc giả vẫn có đất sống?

Bất chấp sức khỏe người dân vì siêu lợi nhuận

Theo Bộ Y tế, vấn nạn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả không chỉ khiến người bệnh đối mặt với nguy cơ tử vong hoặc biến chứng nặng nề do điều trị sai thuốc mà còn gây thiệt hại kinh tế lớn, làm xói mòn niềm tin xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín ngành y tế cũng như sự tồn tại của các doanh nghiệp dược chân chính.

Nạn thuốc giả ngày càng được che đậy tinh vi hơn, được sản xuất bằng công nghệ in ấn hiện đại, giả mã QR, giả bao bì chống hàng giả, khiến ngay cả người trong ngành cũng khó phân biệt.

Trong khi đó, hệ thống giám sát hậu kiểm hiện nay vẫn còn phân tán, năng lực kiểm tra tại cơ sở nhiều nơi còn thiếu… Bên cạnh đó, các “lỗ hổng” pháp lý đang là một trong các nguyên nhân khiến việc kiểm soát thuốc giả còn gặp khó khăn và thiếu hiệu quả.

Bà Võ Thị Ái Liễu, Giám đốc Sở Y tế Đắk Nông cho biết: "Bản thân làm công tác y tế, có trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, tôi thực sự hết sức bức xúc trước vấn nạn dược phẩm giả tràn lan như hiện nay. Qua tìm hiểu, tôi được biết theo báo cáo “Hệ thống giám sát và giám sát toàn cầu” của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính cứ 10 sản phẩm y tế ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thì có 1 sản phẩm không đạt tiêu chuẩn hoặc bị làm giả. Có thể nói, sản xuất, buôn bán các sản phẩm sức khỏe giả mang lại lợi nhuận gấp 10 đến 20 lần so với buôn bán ma túy. Các báo cáo cũng ghi nhận buôn bán thuốc giả là một ngành công nghiệp thu lợi nhuận 200 tỷ USD mỗi năm và đưa ra dự đoán hơn 90% hiệu thuốc trực tuyến có khả năng là bất hợp pháp".

“

Sản xuất, buôn bán các sản phẩm sức khỏe giả mang lại lợi nhuận gấp 10 đến 20 lần so với buôn bán ma túy. Các báo cáo cũng ghi nhận buôn bán thuốc giả là một ngành công nghiệp thu lợi nhuận 200 tỷ USD mỗi năm và đưa ra dự đoán hơn 90% hiệu thuốc trực tuyến có khả năng là bất hợp pháp.

Bà Võ Thị Ái Liễu, Giám đốc Sở Y tế Đắk Nông

Thời gian gần đây, các loại thuốc bị làm giả thường xuyên nhất ở các nước phát triển là thuốc đắt tiền, chẳng hạn như hormone, steroid và thuốc kháng histamin. Trong khi đó, ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam lại là các loại thuốc được sử dụng để điều trị các tình trạng đe dọa tính mạng như sốt rét, lao và HIV/AIDS.

Hiện tượng làm giả thuốc chữa bệnh ngày càng gia tăng và ngày càng nhiều loại thuốc chữa bệnh bị làm giả. Chúng bao gồm các loại thuốc đắt tiền, chẳng hạn như thuốc chống ung thư hoặc thuốc có nhu cầu cao như thuốc kháng vi rút.

Có một thực tế khó phủ nhận rằng không loại thuốc nào mà không bị làm giả - từ loại đắt tiền cho đến kháng sinh sử dụng hàng ngày. Hiện nay, thuốc giả có mặt tại mọi ngóc ngách trên thế giới, gây ra những hậu quả nghiêm trọng và thậm chí làm chết người.

Đánh vào tâm lý "có bệnh thì vái tứ phương" của bệnh nhân, đặc biệt là những người mắc bệnh hiểm nghèo đang lặng lẽ đếm từng ngày còn tồn tại trên cõi đời, ngày càng có nhiều loại thuốc giả được tung ra thị trường với những lời mời chào hấp dẫn.

Có sự tiếp tay!

Thực trạng kiếm tiền trên nỗi đau của bệnh nhân chẳng khác nào "kinh doanh mạng sống". Thế nhưng, trong cuộc chiến chống thuốc giả, việc truy tìm nguồn cung cấp thuốc giả vô cùng phức tạp khi đa số nguồn cung cấp xuất phát từ internet - kênh phân phối không an toàn và không được kiểm soát chặt chẽ.

Tại Việt Nam, dư luận từng vô cùng bức xúc với việc nhập khẩu 9.300 hộp thuốc chữa trị ung thư giả của Công ty Cổ phần VNPharma, hay vụ Vinaca bị phanh phui sản xuất thuốc ung thư giả từ... bột than tre.

Rõ ràng, những kẻ sản xuất thuốc giả này thực chất là lũ giết người khi âm thầm gây ra cái chết cho bệnh nhân. Thuốc giả - ngành kinh doanh làm tiền trên nỗi đau của người khác giờ đây đã trở thành thị trường béo bở với mọi thủ đoạn dơ bẩn. Một viên thuốc có thể đi qua hàng chục nước trong dây chuyền sản xuất, tạo điều kiện cho các tổ chức tội phạm tuồn thuốc giả vào hệ thống phân phối.

Để tồn tại thực trạng dai dẳng như vậy, rõ ràng đằng sau đó luôn có sự tiếp tay, hậu thuẫn rất đắc lực của những người được xem là đại diện cho pháp luật mà người dân giao phó, tin tưởng. Vụ nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong cùng 4 người khác vừa bị cơ quan chức năng khởi tố với cáo buộc có hành vi sai phạm, liên quan đường dây sản xuất và buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả là một ví dụ điển hình.

Theo Công an tỉnh Đắk Nông, từ nhiều vụ án cho thấy, lực lượng công an luôn đóng vai trò chủ công trong việc phanh phui nhiều đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả hoạt động có tổ chức, quy mô và tinh vi.

Qua điều tra, có một thực tế, vấn nạn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả bắt nguồn từ sự xuống cấp về đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và do một số cán bộ quản lý cố tình tiếp tay, bao che, tạo cơ hội để hành vi sai trái tiếp diễn.

Ngoài việc một bộ phận người dân, doanh nghiệp hám lợi, làm ăn phi pháp, coi thường kỷ cương phép nước, tính mạng, sức khỏe của con người thì việc phát hiện, xử lý vi phạm chưa thật sự nghiêm túc, nếu không muốn nói là có sự buông lỏng, bao che của chính những người thực thi công vụ.

Khi lực lượng công an quyết liệt vào cuộc thì hàng loạt vụ án sản xuất thuốc giả, thực phẩm chức năng giả nhanh chóng bị phanh phui, bóc trần và từ đây cũng làm lộ rõ bộ mặt của những người được xem là đại diện cho cơ quan pháp luật, đáng lẽ ra phải thể hiện sự “cầm cân này mực”, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người dân.

Điều này không những làm ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, thu nhập của người dân, doanh nghiệp làm ăn chân chính mà còn làm cho người tiêu dùng hoang mang, giảm lòng tin.

Vì vậy, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hàng kém chất lượng là dược phẩm luôn diễn biến phức tạp, khó lường và công tác phòng chống, đấu tranh với loại tội phạm này gặp nhiều khó khăn, thách thức…