Tuổi trẻ Đắk Nông và những sáng kiến trách nhiệm với cộng đồng

Sáng kiến từ thực tiễn cuộc sống

Trên đường đi học về, em Hồ Triệu Vy, học sinh lớp 8, Trường THCS Phan Chu Trinh (Đắk Mil), chứng kiến vụ tai nạn giao thông giữa bạn đi xe đạp điện và phương tiện tham gia giao thông.

Nguyên nhân tai nạn do bạn học sinh chạy xe đạp điện quá nhanh, không kịp xử lý tình huống. Vụ tai nạn ám ảnh Vy, khiến em trăn trở nhiều đêm. Từ đó, Vy suy nghĩ nhiều và tìm cách giúp các bạn học sinh an toàn khi tham gia giao thông bằng xe đạp điện.

Vy cho biết, xe đạp điện trở thành phương tiện chủ yếu của học sinh khi đến trường. Do đó, sau nhiều đêm trăn trở, từ kiến thức được học trên ghế nhà trường, em đã nảy ra ý tưởng sáng chế ra “thiết bị cảnh báo và xử lý khi xe đạp điện vượt quá tốc độ cho phép”.

Ý tưởng được Vy trao đổi và nhận được sự hỗ trợ của thầy Đậu Đức Miền, giáo viên của trường. Sau 2 tháng mày mò với các mạch điện, các vật dụng tận dụng sẵn có tại vùng nông thôn, 2 thầy trò đã cho ra đời thiết bị cảnh báo và xử lý khi xe đạp điện vượt quá tốc độ cho phép. Thiết bị được sáng chế từ những gì học được, sự cộng tác của thầy Miền và từ mạng xã hội.

Vy cho biết, khi học sinh chạy quá tốc độ cho phép, thiết bị sẽ phát chuông cảnh báo 3 lần. Người điều khiển xe khi đó sẽ nhận biết nguy hiểm và cần giảm tốc độ.

Nếu người điều khiển không giảm tốc độ, thiết bị sẽ ngắt kết nối nguồn điện. "Ngắt nguồn điện trong lúc xe đang chạy nhanh cũng có những điều bất tiện. Đây cũng là cái trăn trở nhất mà em và thầy đang tiếp tục cải tiến, giúp cho người chạy xe an toàn hơn”, Vy chia sẻ.

Sáng kiến “Thiết bị cảnh báo và xử lý khi xe đạp điện vượt quá tốc độ cho phép” đã đoạt giải 3 tại cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Đắk Nông năm 2021 – 2022. Hiện nay, Vy cùng với thầy Miền đang tiếp tục nghiên cứu để khắc phục những hạn chế và hoàn thiện sáng kiến này.

Từ những cảnh báo về túi ni lông, rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp, Trần Nguyễn Thăng và Trương Gia Hân, xã Đắk Nia (Gia Nghĩa) đã mày mò, tìm kiếm những chất liệu thay thế.

Hân và Thăng đã sử dụng vỏ quả ca cao và vỏ cà phê kết hợp với men vi sinh, xơ dừa, chất kết dính tạo thành chậu ươm cây hữu cơ có khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng.

Hân cho biết, các hoạt động nông nghiệp và phế thải từ các hoạt động này cũng góp phần không nhỏ vào việc hủy hoại môi trường sống.

Đơn cử, bao bì nilon làm bầu ươm giống, sau khi sử dụng xong bị vứt bừa bãi, không phân hủy trong đất, gây ô nhiễm môi trường. Còn nếu đốt thì tạo ra khói độc hại..  

Với sáng chế của hai bạn trẻ, người dân có thể dùng chậu ươm cây hữu cơ để ươm hạt giống, trồng cây non hoặc trồng cây rừng… . Tùy theo mục đích sử dụng, chậu ươm cây hữu cơ mang lại hiệu quả kinh tế như mong muốn và an toàn, tiết kiệm, bảo vệ môi trường.

Chậu ươm hữu cơ có ưu điểm chứa hỗn hợp chất vi sinh cung cấp cho cây trồng, làm tăng độ phì nhiêu cho đất, có khả năng phân rã vào trong đất để cây trồng sử dụng dần nên không cần phải loại bỏ khi ra môi trường.

Hơn nữa, chậu ươm cây này không tạo ra rác thải nông nghiệp sau sản xuất; không đưa vào môi trường các phế phẩm chất tổng hợp không phân hủy được trong tự nhiên.

Chậu ươm cây hữu cơ của Hân và Thăng đã đoạt giải khuyến khích cuộc thi Sáng kiến vì cộng đồng do Bộ KHCN phối hợp tổ chức năm 2022. Hiện nay, hai bạn trẻ đang cải tiến tính năng, khắc phục hạn chế để đưa sản phẩm này vào sản xuất phục vụ người tiêu dùng.

Giải pháp thông minh cho các vấn đề nan giải

Trong 2 năm 2021 - 2022, có 446 mô hình, sản phẩm tham gia cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng tỉnh Đắk Nông. Các mô hình, sản phẩm có sự đa dạng, phong phú về mặt ý tưởng.

Đặc biệt, nhiều sản phẩm có sự đầu tư cao về hình thức, tính năng, công nghệ và trí tuệ, có thể ứng dụng ngay vào thực tiễn.

Đơn cử, “Giải pháp bảo tồn bản sắc văn hóa và nâng cao sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số qua bộ sưu tập trang phục thổ cẩm truyền thống”; ”Thiết bị hỗ trợ bác sĩ theo dõi nhịp tim, nhiệt độ và nồng độ oxy trong máu của bệnh nhân cấp cứu”; “Trà thảo dược kháng oxy hóa từ mít non, hạt đậu đen và hoa đu đủ đực”; “Đèn học kết hợp trợ lý ảo hỗ trợ học tập thông minh”; “Nghiên cứu khả năng kháng Covid-19 của trầu không để điều chế nước súc miệng kháng khuẩn chống Covid-19”; “Dung dịch chống thấm tường được chiết xuất từ vỏ hạt điều”; “Sử dụng bã cà phê làm chất đốt đuổi côn trùng và túi khử mùi”; “Thiết bị cảnh báo và xử lý khi xe đạp điện vượt quá tốc độ cho phép”; “Combo thiết bị luyện tập phục hồi chức năng vận động chân, hỗ trợ chăm sóc vệ sinh cho người già, người bị liệt”,…

Những sáng kiến gắn với thực tiễn cuộc sống đã cho thấy sự quan tâm, lo lắng của thế hệ trẻ đối với các vấn đề nóng, mang tính thời sự hiện nay.

Ông Nguyễn Quốc Tiến, Tổng thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Nông đánh giá, các sáng kiến đều xuất phát từ những vấn đề thực tiễn trong lao động, sản xuất, xây dựng phát triển kinh tế hay trong đời sống văn hóa, xã hội của địa phương.

Các ý tưởng đã đưa ra được những giải pháp thông minh giúp giải quyết được vấn đề tồn tại, hướng tới kết quả rõ ràng, đóng góp hữu ích cho cộng đồng.

Nhiều sáng kiến có thể ứng dụng ngay vào thực tiễn tại địa phương, có tính khả thi cao, hoàn toàn có thể được nhân rộng.