Trải qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và chiến đấu, Quân chủng Hải quân Việt Nam đã xây dựng quân chủng từ không đến có, từ thô sơ đến tương đối hiện đại và hiện đại, trở thành quân chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; là lực lượng chủ lực nòng cốt bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên các vùng biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.
 |
Các chiến sĩ hải quân tại lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Hải quân nhân dân Việt Nam |
Nhiều chiến công xuất sắc của Hải quân đã đi vào lịch sử như những biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của dân tộc, mặc dù lực lượng, phương tiện còn hạn chế, nhưng với ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh, quyết thắng, Hải quân nhân dân Việt Nam đã cùng với quân và dân miền Bắc chiến đấu anh dũng, mưu trí sáng tạo, đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta, bắn rơi 8 máy bay, bắt sống giặc lái Mỹ đầu tiên trên miền Bắc, lập nên chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964.
Phát huy chiến thắng trận đầu, trong cuộc đối đầu với Hải quân và Không quân Mỹ, các lực lượng của Quân chủng Hải quân đã hiệp đồng chiến đấu trên 700 trận, bắn rơi 118 máy bay, bắn chìm và bị thương hàng chục tàu thuyền của địch. Trong chiến đấu chống phong tỏa của đế quốc Mỹ bằng thủy lôi và bom từ trường trên sông biển miền Bắc, Hải quân nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt, đã nghiên cứu tháo gỡ, rà phá hàng ngàn quả thủy lôi và bom từ trường của địch, khai thông luồng lạch, góp phần bảo đảm giao thông thông suốt, nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam.
Thực hiện “Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, với tinh thần “tất cả vì miền Nam thân yêu”, những con tàu “Không số” của Hải quân nhân dân Việt Nam đã xuyên qua bão dông, vượt qua bao cuộc vây ráp của kẻ thù, chuyên chở hàng vạn tấn vũ khí trang bị và hàng ngàn lượt cán bộ, chiến sĩ chi viện cho chiến trường miền Nam tạo nên huyền thoại “đường mòn Hồ Chí Minh” trên Biển Đông.
Truyền thống anh hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam còn gắn với những trận đánh độc đáo, táo bạo, mưu trí và dũng cảm phi thường của lực lượng đặc công Hải quân ở Cửa Việt - Đông Hà, cũng như trên khắp chiến trường sông biển miền Nam. Những chiến sĩ đặc công nước đã vùi mình trong cát bỏng, lặn hàng chục ki lô mét như những con cá kình, vượt qua mọi sự canh phòng cẩn mật của địch, bất chấp hiểm nguy để mang những trái mìn nặng hàng trăm ki lô gam, tổ chức đánh trên 300 trận, đánh chìm, đánh hỏng nặng 336 tàu thuyền (trong đó có những con tàu trọng tải năm ngàn tấn) của Mỹ - Ngụy, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, làm suy yếu một phần lực lượng của chúng.
Trong chiến dịch mùa Xuân năm 1975, Hải quân Việt Nam đã huy động đến mức cao nhất lực lượng tàu thuyền chiến đấu và vận tải để đưa gần 4.000 cán bộ, chiến sĩ đi chiến đấu và phục vụ chiến đấu, chở pháo, xe tăng, vũ khí các loại từ hậu phương miền Bắc vào chiến trường miền Nam. Dùng tàu chiến thả thủy lôi ở cửa biển Thuận An - Bán đảo Sơn Trà để chặn địch tháo chạy ra biển, góp phần tạo điều kiện để các đơn vị bộ binh giải phóng các thành phố, các tỉnh ven biển, tiếp quản căn cứ Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh; đồng thời dùng lực lượng tàu của Đoàn 125 chở đoàn Đặc công 126 và phối hợp với một bộ phận của lực lượng Quân khu V chiến đấu giải phóng quần đảo Trường Sa, góp phần vào thắng lợi vĩ đại và trọn vẹn của dân tộc.
Sau năm 1975, cùng với việc quản lý, bảo vệ vùng biển rộng lớn của nước Việt Nam thống nhất, theo lời kêu gọi của “Mặt trận dân tộc cứu nước Campuchia”, Hải quân nhân dân Việt Nam đã cùng với các đơn vị bạn tiến công giải phóng các căn cứ quan trọng, giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng. 10 năm đứng chân trên đất bạn, Quân chủng Hải quân đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế vẻ vang, góp phần bảo vệ thành quả cách mạng và công cuộc lao động hồi sinh của nhân dân Campuchia.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, thực hiện quyết tâm của Bộ Chính trị, của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, Hải quân nhân dân Việt Nam đã và đang nỗ lực phấn đấu xây dựng Quân chủng theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại”, thực sự là lực lượng nòng cốt của nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân trên biển.
Trước những thử thách của tình hình quốc tế và trong nước, cán bộ, chiến sĩ hải quân luôn vững vàng về chính trị, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, xứng đáng là lực lượng nòng cốt bảo vệ biển, đảo, cùng toàn quân, toàn dân làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, góp phần tăng cường quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, hải đảo, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Tổ quốc.
Với những thành tích trên, Hải quân nhân dân Việt Nam vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 1989. Nhà nước tặng thưởng: 1 Huân chương Sao vàng (vào năm 1985); 1 Huân chương Hồ Chí Minh (tháng 3/1979); 2 Huân chương Độc lập (Hạng Nhất vào năm 2000, Hạng Nhì vào năm 1965); 3 Huân chương Quân công (Hạng Nhất vào năm 1984 và 2 hạng Nhì vào năm 1964 và 1983); 1 Huân chương Lao động hạng Ba và nhiều tập thể cá nhân được tặng thưởng Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công và Huân chương Lao động các hạng; được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng lao động… Lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong Quân chủng Hải quân đã tiếp nối nhau xây đắp nên truyền thống vẻ vang: “Chiến đấu anh dũng, mưu trí sáng tạo, làm chủ vùng biển, quyết chiến quyết thắng”.