Trí tuệ nhân tạo đang theo dõi báo chí để học hỏi nhằm thay thế

Trong tiến trình phát triển của nhân loại, Trí tuệ nhân tạo là một trong những thành tựu nổi bật đã giúp ích nhiều cho cuộc sống. Sự phát triển của AI sẽ dần thay thế con người trong những công việc đơn giản, ngay cả những việc đòi hỏi chất xám như nhà báo và đầu tư cho AI là việc làm cần thiết.

Đầu tư cho AI để phát triển báo chí

Mới đây, trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2023 tại Bảo tàng Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Hội thảo Trí tuệ nhân tạo AI và quản trị sáng tạo nội dung trong tòa soạn.

Trong khuôn khổ Hội thảo, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã có những nhìn nhận thẳng thắn về công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) trong các lĩnh vực của cuộc sống và báo chí hiện nay.

"AI giống như con dao hai lưỡi, có thể khiến các tòa soạn cắt giảm nhân sự để tiết kiệm chi phí, thậm chí làm thay đổi cả mô hình kinh doanh đã tồn tại nhiều thập kỷ trong lĩnh vực quảng cáo digital. Lâu nay các cơ quan báo chí cũng như các máy tìm kiếm dựa vào sự chú ý của người dùng đối với quảng cáo, theo đó, người dùng gõ câu hỏi vào một công cụ tìm kiếm (tạo doanh thu quảng cáo bằng cách ưu tiên những đường link có tài trợ) trước khi chuyển sang website của bên thứ ba để đưa ra câu trả lời (những website này lại kiếm doanh thu thông qua quảng cáo của bên khác). 

Giờ đây, khi ChatGPT lướt toàn cõi mạng, đọc những đường link có nội dung liên quan rồi đóng gói câu trả lời trong một đoạn văn bản ngắn gọn, thử hỏi người dùng có lướt web nữa hay không? 

Ông Minh cho biết: "Thực tế này có thể dẫn đến một sự thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa các cơ quan báo chí, doanh nghiệp muốn quảng cáo và các máy tìm kiếm, những hành vi lướt web sẽ tiến hóa theo những công nghệ mới. Có thể sẽ có những mô hình tạo nguồn thu mới nhưng chưa hiểu những chatbot AI đầy sức mạnh có cho hiển thị những đường link có tài trợ hoặc quảng cáo của bên thứ ba hay không".

Mặc dù AI đang khiến nguồn thu của báo chí bị ảnh hưởng, nhưng với câu hỏi có nên đầu tư báo chí không, Tổng biên tập báo Nhân Dân khẳng định: "Xin thưa là cần! Nếu có ai, người lãnh đạo của cơ quan báo chí nói không cần đầu tư cho AI thì rất là tụt hậu, đi ngược với xu thế".

Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam đưa thêm dẫn chứng: "Trước đây, khi nói chuyện những công nghệ AI xảy ra trên thế giới, nhiều người nói với tôi còn lâu mới diễn ra ở Việt Nam. Nhanh thì cũng phải 5-7 năm nữa, hoặc 3 năm nữa. Tuy nhiên, giờ đây AI đang hiện hữu, thế giới có gì thì đều đang xảy ra ở Việt Nam và ChatGPT là một trong số đó".

Đầu tư AI vào báo chí không có nghĩa là khi các nội dung tự động hóa phức tạp tăng lên thì rõ ràng các tòa soạn không thể phụ thuộc vào mỗi AI để sản xuất ra các bài báo. Những cơ quan báo chí tên tuổi và có thương hiệu lớn đã phải mất nhiều thập kỷ thúc đẩy hoạt động đưa tin thận trọng và cân bằng, sẽ phải tiếp tục duy trì vị thế như là nguồn tạo ra nội dung gốc chất lượng cao để giành lấy niềm tin của độc giả, khán thính giả, vị này nói thêm.

AI đang theo dõi báo chí

Chia sẻ tại Hội thảo, Thạc sỹ Trần Lệ Thủy - Học giả nghiên cứu báo chí Đại học Oxford, giám đốc công ty sáng kiến truyền thông và phát triển MDI cho rằng, báo chí hiện nay đã có nhiều thay đổi, những bước đi nhanh hơn để không bị thụt lùi lại phía sau. Đặc biệt, mảng Multimedia hay ứng dụng AI vào báo chí hiện nay càng phổ biến, từ việc Voice AI đến những công việc dẫn chương trình thay cho con người.

Vị giám đốc nữ này từng có cơ hội tiếp cận, nói chuyện với những Tổng biên tập, chủ sở hữu tờ báo lớn như New York Times để chia sẻ về những bài học trong ứng dụng công nghệ vào trong báo chí hiện nay.

"Ông chủ của New York Times từng chia sẻ, trước đây họ không coi trọng Digital và để bộ phận này bên kia, trong khi đó báo in luôn được coi là trung tâm. Tuy nhiên, họ thú nhận là đã sai lầm khi không lường trước được sự phát triển của công nghệ sẽ phục vụ cho báo chí như hiện nay. Thời điểm này tôi cảm giác AI là một phần của báo chí rồi", bà Thủy chia sẻ.

Giờ đây, khi công nghệ AI phát triển và được ứng dụng nhiều trong báo chí, những tờ báo lớn trên thế giới đều đang có những cách tiếp cận riêng để không bị bỏ lại phía sau.

Thạc sỹ Trần Lệ Thủy cũng có chia sẻ rất thú vị khi cho rằng không chỉ báo chí đang theo dõi sự phát triển của AI mà chính AI đang theo sát từng bước đi của báo chí.

"Tôi có một lớp học chia sẻ về cách làm báo chuyên sâu, các học viên cũng đều là nhà báo. Tuy nhiên, có 1 anh đang nghiên cứu, phát triển AI. Anh này cho biết, tôi đến đây học các cấu trúc của bài báo để phân tích, nghiên cứu để phát triển AI hiểu và dựa vào cấu trúc đó viết ra được những bài báo phân tích chuyên sâu dựa vào dữ liệu đã có. Như vậy, chúng ta cứ nghĩ báo chí đang theo AI nhưng thực ra AI đang theo dõi báo chí để học hỏi", vị Thạc sỹ này cho hay.

Về ChatGPT, bà Thủy chia sẻ nhà báo cần biết cách sử dụng công cụ AI này trong tác nghiệp. "ChatGPT có thể viết những bài báo theo cấu trúc tam giác ngược, nhưng với những bài theo dạng cấu trúc kim cương, công cụ AI này vẫn chưa thể viết", bày Thủy nói.

Nói tóm lại, AI có thể là công cụ tổng hợp tin tức để giúp phóng viên, BTV tiết kiệm thời gian và khi biết cách sử dụng, chúng sẽ phát huy hiệu quả, nhưng chưa thể thay thế nhà báo.