Tiếng M’buốt của bà H’Grao

Vớiniềm say mê nhạc cụ dân tộc, tuy đã ở tuổi 60 nhưng nhiều năm qua, bà H’Grao,dân tộc Mạ ở bon B’Jơng, xã Đắk Som (Đắk Glong) vẫn dành nhiều thời gian để tậpthổi nhạc cụ M’Buốt-một nhạc cụ truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số TâyNguyên. Giờ đây, tiếng M’Buốt của bà H’Grao không chỉ dặt dìu, văng vẳng trongcác lễ hội của bon làng mà còn trở nên quen thuộc trong cuộc sống thường ngàycủa bà con trong bon.

Tình yêu với M’Buốt luôn sôi sục tronglòng từ khi còn trẻ, nhưng bà đã không dám nghĩ đến việc học vì còn gánh nặnggia đình, phải lo làm lụng, hàng ngày phải lên nương, lên rẫy. Mỗi khi nghethấy tiếng M’Buốt mà những người đàn ông trong bon thổi ở các lễ hội, niềm saymê lại trỗi dậy trong lòng bà. Âm thanh M’Buốt trầm bổng, du dương, có néthoang dã của núi rừng Tây Nguyên đã làm bà nhiều khi mất ăn, mất ngủ.

Mãi đến khi đời sống kinh tế của gia đìnhcó phần ổn định hơn, bà đã quyết tâm luyện tập để chơi được nhạc cụ dân tộc cóthứ âm thanh kì diệu ấy. Và đến năm 2000, bà bắt đầu tìm đến những người trongbon biết thổi M’Buốt giỏi để học, rồi tranh thủ học tại các lễ hội và học ởnhững thầy giỏi, những nghệ nhân ở trong vùng.

Theo bà H’Grao thì để thổi được nhạc cụdân tộc này, bà đã dành khá nhiều thời gian và công sức để khổ luyện. Việc thổiM’Buốt khó nhất là lấy hơi và giữ hơi nên phụ nữ hiếm ai thổi được nhạc cụ này.Nhưng rồi niềm đam mê và lòng kiên trì đã giúp bà thành công.

Với niềm say mê và sự nỗ lực, chăm chỉtập luyện, nên chỉ khoảng vài năm sau, bà không chỉ biết thổi thành thạo M’Buốtmà còn thổi rất hay. Nhiều người được nghe bà H’Grao thổi M’Buốt đều nhận xétrằng, tiếng M’Buốt của bà rất du dương, trầm bổng, chứa đựng những cung bậctình cảm của người Mạ là chất phác, hồn hậu, nhưng cũng rất mạnh mẽ.

Bà H’Grao tâm sự: “Học thổi M’Buốt khólắm, khi mới tập, tôi còn không dám tin là mình có thể thổi được nhạc cụ mìnhhằng yêu thích ấy như ngày hôm nay. Bây giờ chỉ cần một ngày không thổi M’Buốtlà tôi lại cảm thấy như mình chưa ăn cơm, uống nước vậy. Và cũng chính lúc thổiM’Buốt, tôi mới cảm nhận được cái gì đó là chính mình”.

Không chỉ biết thổi M’Buốt, bà H’Grao cònbiết hát dân ca và luôn hăng hái tham gia các phong trào văn nghệ, các lễ hộido địa phương tổ chức. Ngoài ra, bà H’Grao còn nhiệt tình chỉ dạy lại cách thổiM’Buốt cho nhiều chị em khác cũng như các em nhỏ ở trong bon. Nhờ đó, đến naytrong bon đã có khá nhiều phụ nữ biết thổi M’Buốt.

Chị H’Bôm ở bon B’Jơng tâm sự: “H’Grao làngười phụ nữ đầu tiên của xã biết thổi M’Buốt. Mỗi khi các bon làng tổ chức lễhội, H’Grao đều đến góp vui cũng như rất sẵn lòng chỉ bảo cho những chị em cóchung niềm đam mê. Nhờ H’Grao động viên, nhiệt tình chỉ bảo nên mình cũng đangcố gắng tập thổi M’Buốt. Mình nghĩ rằng, nếu có nhiều chị em yêu thích và tìmđến với các nhạc cụ dân tộc cũng là cách để chung tay bảo tồn, phát huy nhữnggiá trị tinh thần độc đáo của dân tộc mình…”.

Còn anh K’Bảy, cán bộ văn hóa xã Đắk Somcũng rất tự hào khi nói về bà H’Grao: “H’Grao là hạt nhân tiêu biểu trong cácphong trào văn hóa, văn nghệ không chỉ của bon B’Jơng mà của cả xã. Chúng tôiđang khuyến khích bà con trong các bon làng phát huy tinh thần như H’Grao nhằmgóp phần lưu giữ, phát huy những nét đẹp về văn hóa, bản sắc dân tộc vốn có củađồng bào”.

Có thể nói, ở các bon làng người Mạ ở ĐắkSom hôm nay không chỉ có sự no ấm, giàu đẹp hơn mà còn có âm thanh dìu dặt,văng vẳng của những nhạc cụ dân tộc do những người con như H’Grao nâng niu, giữgìn. Với tấm lòng hướng về cội nguồn dân tộc, không chỉ chăm lo làm ăn, pháttriển kinh tế, đồng bào Mạ cũng luôn cố gắng bảo tồn, phát huy các giá trị tinhthần của dân tộc, góp phần làm cho đời sống tinh thần ngày càng phong phú, thêmyêu quê hương, bon làng.

NguyễnHiền