Thủy điện chặn dòng, suối Đắk Nông khô nước
Một đoạn dài trên suối Đắk Nông qua trung tâm TP. Gia Nghĩa bị khô kiệt nước và chịu nhiều tác động tiêu cực bởi các hoạt động của công trình thủy điện.
Tây Nguyên đang bước vào những ngày cao điểm của nắng hạn. Tại nhiều hồ, đập, khe suối ở Đắk Nông, lượng nước đã xuống sâu, thậm chí khô kiệt. Điều này khiến nhiều diện tích cây trồng của người dân đang thiếu nước tưới trầm trọng.
Một đoạn dài trên suối Đắk Nông, đoạn qua phường Nghĩa Tân, TP. Gia Nghĩa cũng khô khát, lòng suối trơ ra toàn đá. Đoạn suối khô hạn nằm ngay dưới chân đập tràn của hồ chứa nước công trình Nhà máy thủy điện (NMTĐ) Đắk Nông 2.
Cách đó không xa, một khu đất lớn ven suối Đắk Nông đang được san lấp mặt bằng. Cả ngàn m3 đất, đá đã được đưa về để san cho khu đất này. Một số ít đất đá đã chảy tràn ra ven suối. Theo người dân địa phương, lượng đất đá này được chở về trong quá trình thi công NMTĐ phía dưới.
Từ đập tràn xuống hạ nguồn suối Đắk Nông khoảng 1,5km là NMTĐ Đắk Nông 2. Nhà máy này của Công ty Cổ phần thủy điện Á Đông (Công ty Á Đông), đặt ngay bên bờ suối Đắk Nông. Hiện tại, công trình này đang thi công quy mô lớn. Hàng chục máy móc và nhân công đang nhộn nhịp thi công tại đây.
Quan sát bằng mắt thường, dễ thấy NMTĐ Đắk Nông 2 được xây dựng ra cả nửa dòng suối Đắk Nông. Máy móc đang đào múc vào phía bờ suối phía đối diện nhà máy với mục đích mở rộng lòng suối. Phía sau nhà máy cũng đang được đào khoét sâu.
Theo Sở Công thương Đắk Nông, vào cuối tháng 7/2023, mưa lớn đã làm cho lượng nước trên suối Đắk Nông dâng cao, chảy xiết. Chiều 31/7, trạm biến áp 110kV của NMTĐ Đắk Nông 2 đặt cạnh dòng suối Đắk Nông đã bị xói lở móng. Một số đế chân bị dòng nước xô đổ. Nhiều thiết bị điện hư hỏng, ngập nước.
Sau khi sự cố xảy ra, Sở Công thương Đắk Nông đã yêu cầu thủy điện cắt điện, ngừng hoạt động. Công ty Á Đông đã ngừng hoạt động thủy điện để tháo dỡ, di dời trạm biến áp vào phía trong. Khoảng 1 tháng sau, NMTĐ Đắk Nông 2 đã hoạt động trở lại.
Liên quan tới việc thủy điện đang thi công quy mô lớn, lãnh đạo Sở Công thương khẳng định, đơn vị chưa nắm bắt được thông tin do doanh nghiệp báo cáo. Cuối tháng 3/2024, Sở Công thương đã xuống kiểm tra và ghi nhận thực tế đang có việc thi công quy mô lớn tại NMTĐ Đắk Nông 2. Hiện Sở Công thương đã có văn bản yêu cầu Công ty Á Đông báo cáo sự việc thi công và một số nội dung khác liên quan.
Nhà máy Thủy điện Đắk Nông 2 có công suất 15,75MW. Đây là dự án thủy điện nhỏ đặt trên suối Đắk Nông. Nhà máy được xây dựng tại phường Nghĩa Tân, được Sở Xây dựng Đắk Nông cấp phép xây dựng năm 2014.
Theo đại diện lãnh đạo Công ty Á Đông, mưa lũ năm 2023 đã làm hư hỏng một số hạng mục tại NMTĐ Đắk Nông 2. Sau khi sự cố xảy ra, đơn vị đã khắc phục tạm bằng việc di dời trạm biến áp vào trong và duy trì hoạt động của thủy điện.
Tranh thủ thời điểm suối Đắk Nông khô kiệt, từ tháng 2/2024, Công ty Á Đông đã đưa máy móc, nhân công đến thi công một số hạng mục của NMTĐ Đắk Nông 2, nằm âm ở dưới lòng suối. Doanh nghiệp đã khơi thông dòng chảy tại khu vực bờ suối đối diện NMTĐ và phía hạ lưu.
Phía Công ty Á Đông thừa nhận, doanh nghiệp chưa có báo cáo nào với các cơ quan chức năng về việc thi công tại NMTĐ Đắk Nông 2. “Chúng tôi nghĩ rằng, đây là thi công khắc phục sự cố, không phải quy trình xây dựng mới, nên đã không báo cáo với Sở Công thương và các đơn vị liên quan. Đây là lỗi chủ quan từ phía doanh nghiệp”, lãnh đạo Công ty Á Đông thông tin.