Thuốc giả - "sát thủ" đe dọa sức khỏe cộng đồng

Biến chứng vì sử dụng thuốc giả

8 giờ sáng tại Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Nông, bác sĩ Nông Thị Hoa, Trưởng Khoa cùng các đồng nghiệp bắt đầu một ngày làm việc mới.

Trong không khí tất bật của buổi đầu giờ, chị Hoa dành thời gian đi thăm khám, hỏi han từng bệnh nhân để nắm bắt diễn biến sức khỏe và chỉ định phát thuốc điều trị phù hợp.

Chia sẻ về tình trạng thuốc giả, bác sĩ Hoa cho biết: “Từ trước đến nay, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, chúng tôi chưa ghi nhận trường hợp nào bệnh nhân nhập viện do dùng thuốc giả. Tuy nhiên, đã có nhiều bệnh nhân phải nhập viện điều trị vì dùng thuốc không rõ nguồn gốc trong thời gian dài”.

Theo bác sĩ Hoa, phần lớn các trường hợp này là người mắc bệnh mãn tính như đau xương khớp, cao huyết áp... Vì nóng lòng muốn giảm đau nhanh hoặc tin theo quảng cáo trôi nổi trên mạng mà tự ý mua và sử dụng các loại thuốc không rõ xuất xứ.

“Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng suy gan, suy thận, có người bị hội chứng Cushing do sử dụng thuốc chứa corticoid kéo dài mà không hề hay biết. Những trường hợp này thường đến viện khi bệnh đã nặng, việc điều trị gặp nhiều khó khăn và tốn kém, thậm chí để lại di chứng lâu dài”, bác sĩ Hoa cho biết.

Hiện nay, dù thuốc giả chưa “lọt” vào hệ thống điều trị của các cơ sở y tế công nhưng những hệ lụy từ việc sử dụng thuốc kém chất lượng vẫn hiện hữu, đe dọa sức khỏe, thậm chí tính mạng người dân. Đặc biệt, các sản phẩm này thường nhắm đến những nhóm người dễ tổn thương như trẻ nhỏ, người già, người mắc bệnh mạn tính và phụ nữ mang thai.

Thay vì giúp phục hồi sức khỏe, chúng lại gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng như suy gan, suy thận, rối loạn tiêu hóa, thậm chí dị tật thai nhi hoặc tử vong. Việc sử dụng thuốc giả còn khiến người bệnh bỏ lỡ “thời gian vàng” điều trị, bệnh chuyển nặng và phát sinh nhiều biến chứng nguy hiểm.

Hậu quả của thuốc và thực phẩm chức năng giả không chỉ ảnh hưởng về mặt thể chất mà còn tác động nặng nề đến tinh thần và tài chính của người bệnh. Khi thuốc không phát huy tác dụng hoặc gây ra biến chứng, người bệnh có thể mất niềm tin vào bác sĩ và hệ thống y tế, đồng thời phải chịu thêm chi phí điều trị hậu quả.

Đáng lo ngại hơn, tình trạng kháng thuốc, đặc biệt là kháng sinh ngày càng lan rộng do thói quen tự ý mua thuốc không rõ nguồn gốc, sử dụng sai liều lượng và cách dùng. Đây là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, gây khó khăn trong y học hiện đại.

Cảnh giác với thuốc giả

Trong cuộc chiến chống lại vấn nạn thuốc giả, người dân là tuyến phòng thủ đầu tiên. Sự chủ động, tỉnh táo của mỗi cá nhân chính là “lá chắn” hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những hiểm họa khó lường từ thuốc giả.

Bà Nguyễn Thị Thúy, phường Nghĩa Trung, TP. Gia Nghĩa đã mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp suốt nhiều năm. Nhưng thay vì tìm đến các loại thuốc được quảng cáo trên mạng, bà chọn cách khám định kỳ mỗi tháng 1 lần tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

“Tôi từng thấy nhiều quảng cáo thuốc chữa bệnh tiểu đường, cao huyết áp hấp dẫn, nói rằng dùng vài tháng là khỏi, không cần tiêm, không cần theo dõi. Nhưng tôi không dám tin”, bà Thúy chia sẻ.

Các chuyên gia y tế khẳng định, việc mua và sử dụng thuốc không thể tùy tiện, bởi đây là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả điều trị cũng như sự an toàn của người bệnh. Trong thực tế, thuốc giả và thuốc kém chất lượng thường len lỏi qua các kênh bán hàng không kiểm soát như mạng xã hội, livestream hay các nguồn không rõ xuất xứ. Người dân cần đặc biệt thận trọng, chỉ mua thuốc ở các nhà thuốc có đầy đủ giấy phép kinh doanh, hóa đơn chứng từ rõ ràng.

Dược sĩ Hồ Tấn Phát, Khoa Dược, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Nông cảnh báo: “Người dân chỉ nên mua thuốc tại các cơ sở y tế, nhà thuốc có uy tín, được cấp phép hành nghề rõ ràng. Trước khi sử dụng cần kiểm tra cẩn thận bao bì, tem chống hàng giả, nhãn mác, hạn sử dụng. Tuyệt đối không nên mua thuốc trôi nổi trên mạng hay từ người bán không chuyên vì rủi ro rất cao”.

“

Người dân chỉ nên mua thuốc tại các cơ sở y tế, nhà thuốc có uy tín, được cấp phép hành nghề rõ ràng. Trước khi sử dụng cần kiểm tra cẩn thận bao bì, tem chống hàng giả, nhãn mác, hạn sử dụng. Tuyệt đối không nên mua thuốc trôi nổi trên mạng hay từ người bán không chuyên vì rủi ro rất cao

Dược sĩ Hồ Tấn Phát, Khoa Dược, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Nông

Dược sĩ Phát cũng chia sẻ một số kinh nghiệm nhận biết thuốc giả bằng cảm quan mà anh và các đồng nghiệp đã ghi nhận trong quá trình làm việc. Theo anh Phát, về bao bì thuốc giả thường in mờ, nhòe, sai chính tả hoặc thiếu các thông tin thiết yếu như: số đăng ký, ngày sản xuất, hạn sử dụng, tên nhà sản xuất, mã vạch… Một số bao bì còn có dấu hiệu bị bóc dán lại, tem chống hàng giả hoặc băng keo niêm phong không còn nguyên vẹn, thậm chí có dấu hiệu làm giả tinh vi.

Về hình thức, thuốc giả thường có màu sắc không đồng nhất, viên thuốc có thể bị biến màu, xuất hiện vết lốm đốm hoặc có kích thước không đều. Đáng chú ý, trong cùng một vỉ thuốc nhưng các viên có thể to hoặc nhỏ khác nhau, hình dạng méo mó, thiếu sự đồng nhất. Những lỗi như vậy hầu như không xuất hiện ở thuốc chính hãng, vốn được sản xuất và kiểm định theo quy trình nghiêm ngặt... Đây chính là những dấu hiệu quan trọng giúp người tiêu dùng nhận biết sớm, từ đó nâng cao cảnh giác, tránh mua phải thuốc giả, kém chất lượng, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Đặc biệt, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, người dân cần hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn để bảo đảm phù hợp với tình trạng sức khỏe và tránh tương tác bất lợi. Bởi thuốc vốn là “con dao hai lưỡi”, nếu dùng đúng sẽ phát huy tác dụng điều trị nhưng nếu dùng sai hoặc dùng phải thuốc giả, hậu quả có thể là ngộ độc, tổn hại sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí tử vong.