Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, thức ăn nhanh có xu hướng thay thế dần những bữa ăn chế biến thực phẩm tươi sống hằng ngày. Điều này có tốt không?
Nhanh, tiện lợi nhưng... hại sức khỏe
Thức ăn nhanh hay còn gọi là “fast food” là những loại đồ ăn thường được chế biến tại chỗ theo phương pháp nướng hoặc chiên rán và được phục vụ cho những bữa ăn nhanh chóng. Tuy được chế biến công nghiệp nhưng do sử dụng nhiều gia vị nên đồ ăn nhanh luôn mang hương vị thơm ngon và màu sắc hấp dẫn, hợp khẩu vị nhiều người. Một số loại thức ăn nhanh phổ biến hiện nay là gà rán, khoai tây chiên, hamburger, pizza, mì ăn liền... Nếu như trước đây, thức ăn nhanh chủ yếu được sử dụng thay thế bữa sáng thì nay chúng thậm chí có thể thay thế bữa ăn trưa, làm bữa ăn vặt buổi chiều hay ăn đêm.
Với các chị em bận rộn công việc, nhiều khi thức ăn nhanh cũng thay thế cho bữa ăn tối của cả gia đình hoặc thi thoảng “đổi khẩu vị” do trẻ con thường thích đồ ăn nhanh hơn bữa ăn cơm canh mất thời gian chế biến. Những cửa hàng đồ ăn nhanh hiện cũng được nhiều người ưa chuộng không chỉ vì sự đa dạng trong đồ ăn thức uống, không gian thoải mái, bắt mắt mà còn có các chương trình khuyến mãi vô cùng hấp dẫn như tặng đồ chơi, phiếu rút thăm trúng thưởng, phiếu giảm giá cho lần ăn tiếp theo... Bởi vậy khách hàng của những đồ ăn nhanh không chỉ là trẻ nhỏ, học sinh sinh viên mà còn là các hộ gia đình.
Là tín đồ fast food, món khoái khẩu của Nguyễn Văn Trung (nhân viên văn phòng, Hà Nội) là loại cánh gà chiên và sandwich... Trung thường xuyên ăn những loại thức ăn này tại các chuỗi cửa hàng nổi tiếng, đây cũng là thói quen của giới trẻ hiện nay.
Trung cho biết, mỗi dịp như khao xe, “rửa” điện thoại mới, sinh nhật, lễ Tết... nhóm bạn bè lại rủ nhau tụ tập tại các quán ăn nhanh vì sự tiện lợi, ngon miệng và giá cả phù hợp. Nếu bận rộn công việc không thể ra quán ăn, Trung cũng gọi thức ăn nhanh ship tận nhà để đỡ phải chế biến nấu nướng bữa tối. Lâu dần, thói quen sử dụng thức ăn nhanh quá thường xuyên lại ít vận động khiến Trung rơi vào tình trạng béo phì, sức khỏe giảm sút nhanh chóng.
Vì sao đồ ăn nhanh lại có nhiều tác hại?
BSCKI Phan Thị Thùy Dung, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết: Có rất nhiều nguyên nhân khiến đồ ăn nhanh gây béo phì, hại sức khỏe. Đồ ăn nhanh chứa lượng calo cao, nhất là từ chất béo và đường. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến đồ ăn nhanh gây béo phì và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Đồ ăn nhanh, nhất là đồ chiên rán, thường chứa nhiều chất béo bão hòa và trans fat (chất béo dạng trans - một dạng chất béo chuyển hóa). Cả hai đều làm tăng cholesterol xấu, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.
Các loại thức ăn nhanh nhiều đường và carbohydrate cũng có thể dẫn đến béo phì, đái tháo đường và nhiều bệnh khác. Lạm dụng đường có thể dẫn đến kháng insulin và mất cân bằng hormone trong cơ thể. Bên cạnh đó, đồ chiên như gà rán, đồ nướng... cũng chứa nhiều chất béo chuyển hóa, tăng nguy cơ viêm nhiễm và ảnh hưởng đến chức năng của các hormone, đặc biệt là hormone ở nữ giới.
Thức ăn nhanh thường thiếu chất xơ và các chất dinh dưỡng quan trọng, làm mất cân bằng dinh dưỡng bữa ăn. Đó là lý do người ăn nhiều đồ ăn nhanh có thể bị thiếu chất. Đồ ăn nhanh gây béo phì vì chứa phụ gia không tốt cho sức khỏe. Quá trình chế biến đồ ăn nhanh thường sử dụng rất nhiều phụ gia và chất bảo quản, đặc biệt là muối và gia vị.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người chỉ nên ăn 5g muối/ngày, nhưng lượng muối trong đồ ăn nhanh có thể vượt quá con số này, đặc biệt là với các thực phẩm như giò chả, lạp xưởng, bò khô, tôm khô, xúc xích, bánh mì sandwich, khoai tây chiên... Thường xuyên ăn nhiều muối sẽ làm tăng lượng natri nạp vào. Theo thời gian, lượng natri cao có thể gây tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.
Do đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, chúng ta nên hạn chế ăn các loại thức ăn nhanh quá nhiều dầu mỡ, các loại xốt, gia vị, phô mai... để giảm lượng calo hấp thụ; ưu tiên sử dụng trà, nước trái cây ít ngọt thay thế cho nước ngọt có gas. Đồ ăn nhanh có rất nhiều calo, do đó nếu đã lựa chọn ăn thức ăn nhanh, chúng ta nên hạn chế lượng thức ăn trong ngày hôm đó để cân bằng với nhu cầu calo trong ngày.
Rau xanh, trái cây và các loại hạt là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể, hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và đảm bảo đáp ứng lượng chất xơ mỗi ngày, hạn chế nguy cơ béo phì do đồ ăn nhanh. Việc bổ sung trái cây, rau xanh vào chế độ ăn, không quá lạm dụng thức ăn nhanh là bí quyết ăn uống lành mạnh, tăng cường sức khỏe. Bên cạnh đó, mỗi người cần lưu ý tập thể dục thường xuyên, đều đặn nhằm giúp đốt cháy lượng calo dư thừa từ đồ ăn nhanh, ổn định cân nặng và phòng ngừa bệnh tim mạch, béo phì, đái tháo đường...