Thời khắc nổ súng ở Đức Lập

Địch không kịp trở tay

Nghẹn ngào trong niềm vui, tự hào xen lẫn sự xúc động của những ngày kỷ niệm 50 năm Giải phóng Đức Lập, nhưng cựu chiến binh Nguyễn Văn Thí, 72 tuổi, xã Đắk N'Drót, huyện Đắk Mil vẫn nhớ như in từng thời khắc lịch sử khi bộ đội ta tấn công cứ điểm Núi Lửa trong trận đánh Đức Lập.

Ông Thí nhớ lại, đầu năm 1975, Trung đoàn 28 thuộc Sư đoàn 10 của ông đã bí mật hành quân lên Tây Nguyên. Trận đánh bất ngờ của đơn vị vào cứ điểm Đức Lập vào rạng sáng 9/3 đã đập tan tuyến phòng thủ phía Nam của Buôn Ma Thuột, cắt đứt tuyến đường bộ nối về Đông Nam Bộ của địch.

Núi Lửa là một trong những cứ điểm kiên cố, với lô cốt, hầm ngầm và hệ thống chướng ngại vật dày đặc. Cứ điểm này lại án ngữ trên quốc lộ 14 (khu vực xã Thuận An, huyện Đắk Mil hiện nay). Đây là cứ điểm được xác định quân địch rất gan lì, thâm độc, ngoan cố.

Ngày 9/3/1975, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh chiến dịch Tây Nguyên, quân và dân ta đã phối hợp, tiến công, giải phóng Đức Lập.

Ông Thí kể lại, vào thời khắc đó, bỏ qua tuyến phòng ngự vòng ngoài của lực lượng bảo an dân vệ, quân ta tập trung lực lượng đánh thẳng vào mục tiêu chủ yếu.

Chỉ trong hơn 3 giờ tiến công, Trung đoàn 28 và Trung đoàn 66 đã làm chủ hoàn toàn hai căn cứ quan trọng của địch là căn cứ Núi Lửa và căn cứ 23.

“

Sau hơn 1 ngày chiến đấu, Sư đoàn 10 đã đập tan tuyến phòng thủ phía Tây Nam Buôn Ma Thuột, tiêu diệt 2 tiểu đoàn địch, bắt hơn 100 tên, thu 14 pháo lớn, 20 xe tăng, giải phóng một khu vực rộng lớn với hàng chục ngàn dân.

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Thí, người tham gia giải phóng Đức Lập

Từ đó, bảo đảm hành lang cho các lực lượng tiến công vào hướng Nam, bảo đảm bất ngờ cao nhất cho trận đánh then chốt quyết định - tiến công giải phóng Buôn Ma Thuột.

Ông Thí nhớ như in: “Vào lúc 6h5’, ngày 9/3/1975, các đơn vị pháo binh của ta đồng loạt nổ súng. Các loại pháo 105mm, cối 120mm và các loại pháo tầm xa bắn vào Tiểu đoàn Bảo An 554 của ngụy quyền. Pháo ta bắn vào từ nhiều hướng nên chúng không nhận biết được hướng bắn để gọi cứu viện”.

Ông Thí kể, trong trận đánh, nhiệm vụ của ông là thu thập tin tức tình báo từ địch. Qua PRC25 thu được của địch, ông có thể theo dõi giọng từng tên địch, thuộc tiếng nói của bọn chúng và biết ở đơn vị nào, cấp bậc gì.

Các bộ phận thay nhau theo dõi địch cả ngày lẫn đên. Đồng chí nào mệt thì nghỉ, đồng chí khác thay, bảo đảm trực 24/24h không để sót bất kỳ một tin tức nào. Có tin không dịch được thì cả tổ hợp bàn cùng nhau tháo gỡ và báo cáo với Trung đoàn trưởng.

Khi pháo của ta bắn trúng mục tiêu sở chỉ huy của địch, ngay lập tức, ông Thí báo cáo cho Trung đoàn trưởng. Sau đó, các trận địa pháo được lệnh bắn hết số đạn đã quy định.

Sau 2 giờ pháo kích, phát hiện là máy thông tin liên lạc của địch không còn liên lạc được nữa nên Trung đoàn trưởng đã lệnh xung phong khi pháo chuyển làn. Đây cũng là lúc 2 cửa mở bằng mìn định hướng thổi bay tất cả hàng rào của địch.

Bộ đôi ta xung phong theo 2 hướng: hướng Tây Bắc là Tiểu đoàn 1; hướng Đông Nam là Tiểu đoàn 3. Khi xung phong vào căn cứ của địch, nhiều đồng chí của ta hi sinh và bị thương vì các họng súng ở các lỗ châu mai kiên cố bắn ra dữ dội.

Mặt khác, trong lúc xung phong, bộ đội ta vướng phải các loại mìn do địch gài ở hàng rào như mìn con cóc, mìn ClayMore, lựu đạn... nên thương vong rất lớn.

“Với ý chí căm thù và lòng quyết tâm, cứ đồng chí trước ngã xuống thì đồng chí sau xông lên. Nếu đồng chí nào bị thương thì giúp nhau băng bó và để đồng chí nằm ở đó để bộ phận hậu cần phía sau làm nhiệm vụ. Cứ thế anh em xông lên mở thông cửa mở, làm chủ trận địa lúc 9h30 phút”, ông Thí kể trong nước mắt.

Khi quân ta chiếm được Sở chỉ huy địch, ngụy quân lúc đó chạy trốn như ong vỡ tổ. Bộ đội ta đã mất rất nhiều công sức để bắt địch. Địch nhiều đến nỗi bộ đội không có đủ người trói, người canh giữ. Do đó, khi bắt được, bộ đội yêu cầu chúng tự tháo dây giày và tự trói nhau lại rồi dẫn đi.

Dù chiếm được trận địa nhưng các đơn vị không ở đó mà tản ra xung quanh đào hầm tránh máy bay địch. Vì khi thua, địch sẽ ném bom hủy diệt trận địa. Quân ta đã phòng ngự chặt trận địa khi địch tổ chức phản công.

“

Quân ta đã thu giữ được 5 khẩu pháo 105 ly và 2 kho đạn khoảng 500 viên, các loại súng và rất nhiều lựu đạn.

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Thí, người tham gia giải phóng Đức Lập

Nhanh chóng làm chủ trận địa và giành thắng lợi

Đầu năm 1975, quận Đức Lập có 6 xã, dân số có khoảng 18.000 người. Lực lượng địa phương khi đó gồm có: đội vũ trang công tác và các đội dân quân du kích ở buôn, ấp.

Thời điểm này, tại Đức Lập, địch xây dựng 5 cứ điểm quân sự lớn, có công sự, hầm ngầm và nhiều vật cản. Lực lượng địch khá mạnh, gồm: sở chỉ huy hành quân Sư đoàn 23; 2 tiểu đoàn bộ binh; 3 đại đội pháo binh 105mm; 1 chi đoàn xe tăng, xe bọc thép; 5 đại đội bảo an và một số đơn vị trinh sát, công binh thuộc Sư đoàn 23.

Ngoài ra, địch còn có một số tiểu đoàn dân vệ, bảo an đóng ở vòng ngoài, với tổng số khoảng 2.400 quân. Với lực lượng quân sự như vậy, địch hy vọng Đức Lập trở thành lá chắn vững chắc phía Tây Nam thị xã Buôn Ma Thuột.

Tháng 2/1975, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Lắk cũ (nay là Đắk Lắk và Đắk Nông) tiến hành nhiều phiên họp ra nghị quyết và bàn các biện pháp phối hợp với đòn tiến công của bộ đội chủ lực.

Cũng trong thời gian này, tỉnh tổ chức học tập cho lực lượng vũ trang, các cơ quan dân, chính đảng về tình hình đặc biệt khẩn trương trong thời gian tới là ta sẽ đánh lớn khắp Tây Nguyên. Khi có thời cơ tiến lên giành quyền làm chủ, các huyện phải nhanh chóng phát động quần chúng nổi dậy.

Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Sự, nguyên Chủ nhiệm Khoa Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam c, Học viện Chính trị Quốc gia, cho hay, khi đó, huyện Đức Lập nằm trong thế sẵn sàng đón thời cơ.

Đức lập có nhiệm vụ phối hợp với đòn tấn công quân sự, đánh phá bình định, giành dân ở khu vực trọng điểm. Bộ Chỉ huy chiến dịch xác định rõ, việc đánh Đức Lập nhằm đập tan tuyến phòng thủ phía Nam, bảo đảm thuận lợi cho trận đánh then chốt Buôn Ma Thuột.

Vì vậy, khi thảo luận phương án tác chiến chiến dịch, Bộ Tư lệnh đã cân nhắc, thảo luận kỹ lưỡng và được đại diện Bộ Chính trị và Bộ Tư lệnh phê chuẩn.

Nếu ta tiêu diệt nhanh quân địch ở Đức Lập sẽ giúp Bộ Chỉ huy chiến dịch sớm có lực lượng sẵn sàng tăng cường cho Buôn Ma Thuột, thu hút thêm sự chú ý của địch về hướng Đức Lập và bảo đảm bất ngờ cao nhất cho trận đánh then chốt, quyết định.

Sư đoàn 10 bộ binh của ta được giao nhiệm vụ “Bước đầu tiêu diệt tuyến phòng thủ Đức Lập, sau đó nhanh chóng cơ động về Buôn Ma Thuột làm lực lượng dự bị chiến dịch”.

Thực hiện kế hoạch tác chiến đã vạch ra, đêm 7/3/1975, ta chuẩn bị xong về hậu cần, thông tin và bắt đầu cho các đơn vị xa nhất thuộc Sư đoàn 10 hành quân về điểm tập kết.

Đêm mùng 8/3/1975, toàn Sư đoàn hành quân và đến 3 giờ sáng ngày 9/3/1975, tất cả các hướng vào đúng vị trí chiếm lĩnh an toàn để chờ lệnh chiến đấu.

Đúng 5h35 phút sáng 9/3/1975, Sư đoàn 10 phối hợp với bộ đội địa phương và lực lượng du kích dồn dập bắn vào căn cứ chỉ huy hành quân của Sư đoàn 23 ngụy, căn cứ Núi Lửa và quận lỵ Đức Lập.

90 phút sau, bộ binh ta tập trung tiến công địch ở hầu hết các vị trí quan trọng của địch trên tuyến Đức Lập - Đắk Song. Sau một thời gian ngắn hoảng hốt, địch bắt đầu tổ chức phản kích và nhiều vị trí diễn ra các trận đánh giằng co ác liệt.

Do nắm thông tin không chắc, hiệp đồng thiếu chặt chẽ nên địch dựa vào công sự vững chắc và xe tăng đặt ngầm dưới mặt đất chống trả quyết liệt.

Đến sáng ngày 10/3/1975, ta tổ chức lại lực lượng, hỏa lực và đưa hai khẩu pháo 85mm lên đồi Nhà Thờ bắn trực tiếp, chi viện hiệu quả cho bộ binh mở đợt tiến công. Lúc này mới đè bẹp mọi sự kháng cự của địch, làm chủ trận địa lúc 8h30'.

Kết quả, ta loại khỏi vòng chiến đấu đại bộ phận quân địch, bắt sống 50 tù binh; trong đó, có trung tá quận trưởng. Vào lúc 9h30', ngày 9/3/1975, căn cứ chỉ huy hành quân của Sư đoàn 23 - một vị trí quan trọng bậc nhất của địch ở Đức Lập - đã bị tiêu diệt, tạo điều kiện thuận lợi cho trận then chốt giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột.

Trong khi các đơn vị tiến công quân địch trong quận lỵ Đức Lập thì Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 28 được lệnh phát triển phối hợp với Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Đặc công 198 đánh chiếm căn cứ Đắk Song - một vị trí án ngữ trên đường 14 do Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 53 ngụy chiếm giữ.

Đến ngày 10/3/1975, ta làm chủ hoàn toàn các cứ điểm Đắk Song - Đắk Sắk. Tuyến phòng thủ Đức Lập phía Tây Nam Buôn Ma Thuột hoàn toàn bị tiêu diệt.

Ta loại khỏi vòng chiến đấu một tiểu đoàn bộ binh, một tiểu đoàn bảo an, bắt sống hơn 100 quân địch, thu 14 pháo, 20 xe tăng và thiết giáp.

Nắm bắt thời cơ, các đội công tác phát động quần chúng từ Đức Lập đến Đắk Sắk, Đắk Song nổi dậy giành chính quyền, giải phóng quận Đức Lập và các vùng xung quanh...

Việc nhanh chóng xóa sổ hoàn toàn các cứ điểm của địch trong trận đánh Đức Lập có ý nghĩa vô cùng to lớn. Đây là trận thắng mở màn của chiến dịch Tây Nguyên, tạo đà để quân ta giải phóng Buôn Ma Thuột, giải phóng Gia Nghĩa - Đắk Nông, góp phần mở ra chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, tiến lên giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.