Sức trẻ từ nguồn nhân lực

Chất lượng nguồn nhân lực được cải thiện

Theo các chuyên gia, chất lượng dân số của Đắk Nông đang từng bước được cải thiện cả về phân khúc lao động lẫn trình độ văn hóa, nhất là mấy năm trở lại đây.

Nếu như những năm đầu thành lập, tuổi thọ trung bình của người dân Đắk Nông thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung cả nước (thấp hơn xấp xỉ 6 tuổi) thì đến năm 2015, tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên đáng kể, đạt mức 68,8 tuổi, nhưng vẫn thấp hơn 4,5 tuổi so với trung bình cả nước. Đến năm 2020, tuổi thọ trung bình của người dân Đắk Nông tăng lên 70,1 tuổi, thu hẹp khoảng cách thấp hơn so với trung bình cả nước còn 3,6 tuổi.

Bên cạnh cải thiện đáng kể về chất lượng dân số, trong những năm qua, dân số Đắk Nông cũng đang tăng khá nhanh, đáp ứng cơ bản nguồn lực cho phát triển. Sau 10 năm, kể từ năm 2010, dân số Đắk Nông tăng 134.585 người, tương ứng với mức tăng 26,74%. Trong đó, tăng dân số tự nhiên là 79.644 người (trung bình tăng 1,4%/năm) và tăng dân số cơ học là 54.941 người (trung bình tăng 1%).

Điều đáng nói, số tăng dân số trong giai đoạn này của tỉnh chủ yếu tập trung vào độ tuổi 25-39 tuổi. Điều này đang phản ánh đúng dòng chảy nguồn nhân lực vào tỉnh trẻ, với dư địa cho lao động việc làm tương đối lớn.

Ngoài ra, dân số hiện nay của Đắk Nông ở độ tuổi từ 15-24 chiếm tỷ lệ 25% so với tổng số lực lượng lao động. Với lực lượng dân số trên sẽ là nguồn lực con người quan trọng để góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong giai đoạn tiếp theo.

Tỉnh Đắk Nông có 157.728 thanh niên, chiếm khoảng 25,3% dân số của tỉnh. Tổng số hội viên Hội LHTN Việt Nam tỉnh 89.905 người (chiếm 57%), tổng số đoàn viên 31.181 (chiếm 19,8%).

Những con số trên cho thấy, việc duy trì tốt mức sinh hàng năm, và tăng dân số cơ học từ thu hút lao động ngoài tỉnh chính là lợi thế để Đắk Nông kéo dài thời kỳ “dân số vàng” để phục vụ mục tiêu phát triển của một tỉnh trẻ.

Thực tế cho thấy, việc tăng dân số cơ học của Đắk Nông thời gian qua chủ yếu tiếp nhận lao động từ nơi khác chuyển đến. Đây là một trong những thuận lợi để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế xã hội vì phần lớn số lao động chuyển đến là trong độ tuổi từ 20-39, có trình độ văn hoá và chuyên môn kỹ thuật (trừ lao động di cư tự do).

Bên cạnh đó, tỷ lệ lao động được đào tạo nghề, chuyển giao kỹ năng, kiến thức ngày một tăng cũng đã góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh.

Dư địa lớn cho lao động có trình độ, kỹ thuật

Dân số của tỉnh trong thập niên qua tăng nhanh (cả tăng tự nhiên và tăng cơ học) đang bổ sung nguồn lao động với cơ cấu trẻ; nhưng đồng thời cũng gây áp lực không nhỏ đối với quản lý dân cư, giải quyết việc làm và các vấn đề về an sinh xã hội.

Đặc biệt, tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên biết chữ lại có xu thế giảm nhẹ từ 94,60% năm 2010 xuống 93,89% năm 2015 và xuống 93,34% năm 2020, trong đó thành thị là 96,26% và nông thôn là 92,81%. Nguyên nhân chính là hầu hết con em trong tỉnh sau đi học nghề ở ngoài tỉnh ít trở về địa phương, trong khi lao động nhập cư vào tỉnh có trình độ, chủ yếu làm việc trong các cơ quan nhà nước,khối tư nhân và ngành nghề nông nghiệp, phi nông nghiệp vẫn chưa thu hút được nhiều lao động có trình độ, tay nghề cao.

Điều này đang đặt ra một vấn đề là tỉnh cần tạo thêm dự địa cho lao động tại chỗ, cũng như thu hút lao động ngoại tỉnh, nhất là dư địa ở những ngành nghề đặc thù và khu vực kinh tế mũi nhọn.

Trong xu thế nền kinh tế Đắk Nông đang công nghiệp hóa, hiện đại hóa khá nhanh. Những lĩnh vực chế biến sâu đang là cơ hội lớn cho lao động trẻ tìm kiếm cơ hội việc làm. Đặc biệt, các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn đang được Đắk Nông tập trung nguồn lực phát triển như công nghiệp khai khoáng, năng lượng tái tạo, chế biến sâu... là cơ hội lớn để lao động trẻ Đắk Nông tham gia.

Theo đồ án quy hoạch giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2030, nhu cầu về nguồn nhân lực của Đắk Nông là khá lớn để đáp ứng các kịch bản phát triển của 4 ngành kinh tế mũi nhọn gồm: nông nghiệp, công nghiệp khai khoáng, năng lượng tái tạo và du lịch.

Để sản phẩm nông nghiệp ứng dụng hoàn toàn công nghệ cao đạt 15% giá trị nông sản vào năm 2030, Đắk Nông sẽ cần đủ lao động nông nghiệp, nhất là lao động có trình độ. Trong đó, cần khoảng 60.000 lao động thường niên và khoảng 120.000 lượt lao động thời vụ; khoảng 16.000 người, bao gồm nhân công thường niên và nhân công thời vụ; 1.600 việc làm mới ngắn hạn, 500 – 900 việc làm mới dài hạn cho ngành năng lượng tái tạo; khoảng 6.700 việc làm cho ngành công nghiệp khai khoáng và khoảng 2.000-2.300 nhân lực du lịch. Trên cơ sở kịch bản về nguồn nhân lực này, Đắk Nông cần xây dựng lộ trình phù hợp để phát triển nguồn cung lao động để phục vụ nền kinh tế, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Với tỷ lệ dân số từ 15 -60 tuổi ở Đắk Nông khá cao, nhất là độ tuổi từ 15-25 tuổi đang chiếm 25% dân số trong độ tuổi lao động, Đắk Nông được đánh giá là địa phương có dư địa lớn về nguồn nhân lực trẻ phục vụ phát triển nền kinh tế. Việc đưa ra lộ trình, kế hoạch đào tạo nghề gắn với nhu cầu việc làm đã và đang được tỉnh chú trọng.

Trên cơ sở nhu cầu nguồn lực, dựa vào những lợi thế về nhân lực trẻ dồi dào, Đắk Nông đang xây dựng lộ trình phù hợp để đón đầu, khai thác tốt nhất những lợi thế sức trẻ của một tỉnh trẻ cho sự phát triển.