Soạn bài Dưới bóng hoàng lan Ngữ Văn 10 tập 2 trang 46 - Kết nối tri thức

Nội dung và tóm tắt Dưới bóng hoàng lan Ngữ Văn tập 2 trang 46

Nói dung chính của Dưới bóng hoàng lan

Câu chuyện kể về hành trình trở về quê hương của Thanh, một chàng trai mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong không gian tĩnh lặng và ấm áp của miền quê, những hình ảnh thân thuộc lần lượt hiện lên. Mái tóc bạc phơ của bà, hương hoa hoàng lan ngào ngạt từ vườn, và nét dịu dàng của người con gái tên Nga khiến trái tim Thanh rung động. Tuy nhiên, câu chuyện kết thúc khi Thanh phải quay lại tỉnh, mang theo nỗi nhớ quê hương cùng những kỷ niệm đẹp trong tâm hồn.

Tóm tắt nội dung Dưới bóng hoàng lan

Câu chuyện xoay quanh chàng trai tên Thanh, một người mồ côi cha mẹ, sống bên bà. Sau những năm tháng làm việc ở tỉnh, Thanh thường trở về quê vào những dịp nghỉ lễ. Lần trở về này đã cách kỳ trước tận hai năm. Dù đã quen thuộc với ngôi nhà cũ, nhưng mỗi lần trở lại, Thanh lại cảm thấy hồi hộp, bồi hồi đến lạ lùng. Thời gian như ngưng lại, không gian xung quanh trở nên tĩnh lặng. Ngôi nhà vẫn yên ả, bà vẫn tóc bạc và hiền từ như xưa.

Trong khung cảnh bình yên của quê hương, khu vườn xưa lại hiện về sống động trong tâm trí Thanh, với con đường Bát Tràng và hình ảnh những cô thiếu nữ trong tà áo trắng, mái tóc đen dài xõa trên vai. Cạnh đó, mái tóc bạc của bà cũng khiến lòng chàng xao xuyến. Thanh cảm nhận như không gian ngoài kia bỗng dừng lại, nhường chỗ cho những khoảnh khắc thanh bình. Quê hương mang đến cho chàng cảm giác an yên, khiến mọi lo toan của cuộc sống nhộn nhịp như tan biến, chỉ còn lại thiên nhiên và cảnh vật để thả hồn vào.

Soạn bài Dưới bóng hoàng lan trước khi đọc văn bản

Câu 1 ở trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Với cảnh vật xung quanh và với những người thân yêu, kỉ niệm nào mỗi khi nhớ lại, bạn thấy thật ấm áp, dễ chịu? Nếu được yêu cầu kể lại, bạn sẽ kể như thế nào?"

Phương pháp trả lời

Hãy hồi tưởng về những khoảnh khắc đẹp bên người thân, cùng những khung cảnh thân thuộc xung quanh, và chia sẻ lại những kỷ niệm ấm áp ấy.

Chi tiết lời giải

Học sinh hãy tự hồi tưởng những kỷ niệm ấm áp bên người thân mà mình trân trọng. Đó có thể là những chuyến đi chơi thú vị cùng cha mẹ, những bữa cơm sum họp trong không khí gia đình ấm cúng, hoặc khung cảnh quê hương thân thuộc mỗi lần về thăm ông bà cùng bố mẹ.

Khi kể lại những kỷ niệm này, cần lưu ý sử dụng ngôn từ giản dị và dễ hiểu, để truyền tải trọn vẹn cảm xúc ấm áp. Ngoài ra, khi miêu tả cảnh vật, hãy tránh việc dài dòng để câu chuyện trở nên súc tích và cuốn hút hơn.

Câu 2 ở trang 46 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Đã bao giờ bạn có nhu cầu được sống chậm lại để cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của những điều vốn rất bình dị hằng ngày."

Phương pháp trả lời

Bạn đã bao giờ khao khát được sống chậm lại, để có thể thấu hiểu sâu sắc hơn vẻ đẹp của những điều giản dị trong cuộc sống hàng ngày?

Chi tiết lời giải

Khám phá khái niệm sống chậm và nhu cầu trở về với nhịp sống thong thả, để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của những điều bình dị trong cuộc sống hàng ngày.

Dựa trên những hiểu biết đã có, hãy chia sẻ ngắn gọn suy nghĩ và quan điểm cá nhân của bạn về chủ đề này.

Soạn bài Dưới bóng hoàng lan sau khi đọc văn bản

Câu 1 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện không?"

Phương pháp trả lời

Hãy đọc kỹ tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan".

Tìm hiểu phần kiến thức ngữ văn liên quan đến nhân vật người kể chuyện.

Dựa vào lý thuyết về ngôi kể, xác định ngôi kể của nhân vật và sự nhất quán của nó trong văn bản.

Chi tiết lời giải

Câu chuyện được truyền tải qua giọng kể của người kể chuyện ngôi thứ ba.

Ngôi kể này giữ được sự nhất quán xuyên suốt toàn bộ câu chuyện. Nhân vật người kể không trực tiếp tham gia vào diễn biến, mà chỉ hiện lên qua những câu hỏi và những lời bình luận thể hiện cảm xúc của các nhân vật.

Câu 2 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt,... hiện ra qua đôi mắt của nhân vật nào? Việc chọn điểm nhìn như vậy có ý nghĩa gì?"

Phương pháp trả lời

Hãy nghiên cứu thật kỹ văn bản "Dưới bóng hoàng lan".

Đọc kỹ phần kiến thức ngữ văn.

Từ những hình ảnh về thiên nhiên, con người và các hoạt động sinh hoạt, hãy phân tích điểm nhìn của nhân vật và khám phá ý nghĩa mà nó mang lại.

Chi tiết lời giải

Những hình ảnh về thiên nhiên, con người và các hoạt động sống hiện lên qua cái nhìn của người kể chuyện, người quan sát toàn cảnh mà không trực tiếp tham gia vào diễn biến. Họ chứng kiến mọi sự việc và kể lại một cách khách quan.

Điểm nhìn của người kể ngôi thứ ba cho phép bao quát toàn bộ câu chuyện, từ những diễn biến sự việc cho đến sự chuyển biến trong tâm trạng và cảm xúc của các nhân vật. Qua góc nhìn này, độc giả có thể hiểu rõ hơn về cốt truyện và sự phát triển tình cảm của các nhân vật qua từng giai đoạn.

Câu 3 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Lời đối thoại giữa bà và Thanh trong phần đầu của tác phẩm chủ yếu xoay quanh những chuyện gì? Tình cảm của các nhân vật bộc lộ như thế nào qua những lời đối thoại đó?"

Phương pháp trả lời

Hãy đọc kỹ văn bản "Dưới bóng hoàng lan".

Tập trung vào đoạn mở đầu, nơi có cuộc đối thoại giữa Thanh và bà.

Dựa vào đoạn này, hãy chỉ ra những câu chuyện được nhắc đến trong lời nói của họ cùng với cách mà các nhân vật thể hiện tình cảm của mình.

Chi tiết lời giải

Cuộc trò chuyện giữa bà và Thanh chủ yếu xoay quanh những sự kiện diễn ra trong thời gian Thanh không có mặt, nhấn mạnh tình hình sức khỏe của bà và những câu hỏi ân cần mà bà dành cho cháu.

Tình cảm giữa hai nhân vật được thể hiện rõ ràng qua những lời hỏi thăm về sức khỏe; bà thể hiện sự quan tâm sâu sắc và tình yêu thương vô hạn dành cho cháu mình.

Câu 4 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Phân tích những biểu hiện tình cảm giữa Nga và Thanh được khắc họa trong tác phẩm."

Phương pháp trả lời

Hãy xem xét kỹ lưỡng văn bản "Dưới bóng hoàng lan."

Tập trung vào đoạn văn mô tả tâm trạng của Nga và Thanh khi họ gặp gỡ.

Lưu ý đến những chi tiết trong lời nói và cảm xúc của hai nhân vật để thấy rõ tình cảm của họ.

Chi tiết lời giải

Biểu hiện tình cảm của Nga và Thanh:

Hành động: Thanh nắm tay Nga dẫn ra vườn, và cành hoa hoàng lan được anh hạ thấp xuống để Nga dễ dàng tìm hoa.

Lời nói: “Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá.” Câu nói nhẹ nhàng của Nga thể hiện rõ ràng nỗi nhớ dành cho Thanh mỗi khi cô đến hái hoa.

Tâm trạng: Khi Nga và Thanh gặp nhau, họ cảm nhận niềm hạnh phúc nhưng cũng lẫn trong đó là nỗi buồn khi biết rằng họ sẽ lại phải chia xa.

→ Những biểu hiện tình cảm qua hành động, lời nói và tâm trạng của Nga và Thanh cho thấy họ luôn nhớ nhung nhau trong những ngày xa cách, cùng hồi tưởng về những kỷ niệm đẹp thời thơ ấu, và tình cảm giữa họ vẫn mãi thắm thiết như ngày nào.

Câu 5 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Trong Dưới bóng hoàng lan, nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam biểu hiện rõ nhất qua cốt truyện, nhân vật hay lời kể? Hãy phân tích một trong ba yếu tố đó."

Phương pháp trả lời

Đọc kỹ văn bản "Dưới bóng hoàng lan."

Tập trung vào các yếu tố như cốt truyện, nhân vật và cách kể chuyện để nhận diện phong cách nghệ thuật của Thạch Lam và tiến hành phân tích.

Chi tiết lời giải

Nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam được thể hiện qua ba yếu tố: cốt truyện, nhân vật và lời kể. Ông không chỉ chú trọng vào nội dung cốt truyện mà còn mang đậm chất thơ và lãng mạn.

Đặc biệt, yếu tố lời kể chính là điểm nổi bật trong phong cách của Thạch Lam.

Thạch Lam khéo léo dùng lời kể tâm tình để khắc họa khung cảnh ngôi nhà và khu vườn nơi Thanh lớn lên, nơi chứa đựng những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ: “...Dù đã xa nhà gần hai năm, Thanh vẫn cảm thấy như mình chưa bao giờ rời xa. Phong cảnh vẫn nguyên vẹn, gian nhà tĩnh lặng và bà chàng vẫn với mái tóc bạc hiền từ.”

Lời kể còn bộc lộ rõ tâm trạng của nhân vật chính: “Căn vườn yên tĩnh đến lạ, không một tiếng động, như thể mọi ồn ào bên ngoài đều ngừng lại trên bậc cửa.” Điều này phản ánh tâm trạng bình yên hòa quyện với nỗi nhớ.

Qua những dòng đầu tiên, lời kể nhẹ nhàng giúp ta cảm nhận tình yêu quê hương sâu sắc của Thanh, cùng sự quan tâm của bà: “Sự chăm sóc ân cần của bà, hương ngọc lan dịu ngọt phảng phất mang đến cho chàng sự nhẹ nhõm…”

Không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên với tình yêu quê hương, lời kể còn tái hiện mối tình trong sáng giữa Nga và Thanh. Những đoạn đối thoại giữa hai nhân vật dù chưa trực tiếp bộc lộ tình cảm nhưng vẫn đầy ắp ý nghĩa và tình cảm sâu sắc.

Câu 6 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Theo bạn, nhan đề Dưới bóng hoàng lan có ý nghĩa gì?"

Phương pháp trả lời

Hãy đọc kỹ văn bản "Dưới bóng hoàng lan".

Từ nội dung của tác phẩm, hãy phân tích để khám phá ý nghĩa sâu sắc của nhan đề.

Chi tiết lời giải

Nhan đề "Dưới bóng hoàng lan" không chỉ là một thông điệp mở đầu cho câu chuyện, mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Ý nghĩa của nhan đề mang tính ẩn dụ, khơi dậy sự tò mò nơi người đọc về mối liên hệ với cây hoàng lan.

Cây hoàng lan trở thành một nhân chứng đặc biệt, ghi dấu tất cả những kỷ niệm tươi đẹp của Thanh từ thời thơ ấu cho đến lúc trưởng thành, và chứng kiến tình yêu trong sáng giữa Thanh và Nga.

→ Do đó, nhan đề không chỉ có vai trò quan trọng trong tác phẩm mà còn khẳng định vị trí của cây hoàng lan trong toàn bộ diễn biến câu chuyện.

Câu 7 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Cảnh nào được miêu tả trong truyện gợi cho bạn nghĩ đến một bức tranh đẹp? Nếu cần chọn một cảnh để vẽ minh họa, bạn sẽ chọn cảnh nào? Vì sao?"

Phương pháp trả lời

Đọc thật kỹ tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan".

Tập trung vào những câu văn miêu tả cảnh vật và con người để nhận ra vẻ đẹp của bức tranh được khắc họa.

Sau đó, hãy lựa chọn một khung cảnh để minh họa và giải thích lý do bạn chọn cảnh đó.

Chi tiết lời giải

Cảnh tượng Thanh nằm dưới tán cây hoàng lan, suy tư về những kỷ niệm tuổi thơ, gợi lên trong tôi một bức tranh đẹp với sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.

Nếu được chọn một khoảnh khắc để minh họa, tôi sẽ lựa chọn cảnh Thanh cài hoa lên tóc Nga, một hình ảnh tuyệt đẹp tượng trưng cho tình yêu trong sáng.

Hình ảnh Thanh nhẹ nhàng cài bông hoa hoàng lan lên mái tóc Nga thực sự mang đến một khoảnh khắc lãng mạn và tinh tế giữa đôi bạn trẻ.

Cây hoàng lan không chỉ gắn liền với những kỷ niệm ấu thơ của Thanh mà còn là nhân chứng cho tình yêu ngọt ngào của họ sau những năm tháng xa cách.

Cảnh tượng này khiến tôi hình dung ra một bức tranh tuyệt vời: một chàng trai đứng dưới tán cây hoàng lan, cài lên tóc cô gái một bông hoa có hương thơm nhẹ nhàng và dịu dàng.

Câu 8 ở trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức

Nội dung câu hỏi: "Nhà thơ Thế Lữ cảm nhận: Dưới bóng hoàng lan là tác phẩm “nhân từ như một lời yên ủi” (Thạch Lam - Về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2003, tr.147). Từ gợi ý đó bạn hãy phân tích tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống được thể hiện qua tác phẩm."

Phương pháp trả lời

Hãy đọc kỹ tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan".

Khám phá quan điểm của Thế Lữ về truyện ngắn này.

Dựa vào những hiểu biết về tác phẩm và quan điểm đó, phân tích tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống mà tác phẩm thể hiện.

Chi tiết lời giải

Tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống được thể hiện rõ nét qua tác phẩm:

Đó là một tình cảm ấm áp, phản ánh sâu sắc tình yêu quê hương của Thanh cùng với sự gắn bó mộc mạc giữa hai bà cháu. Dù phải xa quê hương, tâm hồn của Thanh vẫn luôn hướng về nơi chôn rau cắt rốn, về người bà tóc bạc và lưng còng, về những kỷ niệm êm đềm dưới bóng hoàng lan.

Bà của Thanh không chỉ dành cho cháu tình thương của một người bà, mà còn là tình yêu thương của cha mẹ, bù đắp cho nỗi mất mát từ thuở nhỏ. Trong căn nhà vắng vẻ, chỉ có hai bà cháu ngày ngày "quấn quýt bên nhau", tình cảm ấy càng trở nên sâu đậm.

Bên cạnh đó, tác phẩm còn sáng lên tình yêu đôi lứa, một mối tình đầu nhẹ nhàng, e ấp nhưng cũng rất nồng nàn, giống như hương hoa hoàng lan. Thanh và Nga, những người bạn thuở nhỏ, đã cùng nhau trải qua những khoảnh khắc đẹp đẽ, và tình yêu của họ nảy nở từ những kỷ niệm ngọt ngào ấy.

→ Với tình người ấm áp, ngọt ngào tựa như hương hoa hoàng lan, những dòng văn của tác giả đã lan tỏa niềm tin và hy vọng, hiện lên rõ ràng trong tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan".

Phần kết nối đọc - viết

Nội dung câu hỏi: "Viết đoạn văn khoảng (150 chữ) phân tích tâm trạng của nhân vật Thanh ở đoạn văn cuối của phần kết truyện.".

Phương pháp trả lời

Đọc kỹ lại tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan".

Tập trung vào đoạn văn cuối của câu chuyện.

Chú ý đến những chi tiết thể hiện tâm trạng của nhân vật Thanh để xây dựng đoạn văn.

Chi tiết lời giải

"Dưới bóng hoàng lan" là một trong những tác phẩm nổi bật của Thạch Lam, mang đến cho độc giả một cốt truyện nhẹ nhàng cùng khung cảnh quê hương thân thuộc. Tuy nhiên, điều làm nên sức hút của truyện không chỉ ở sự quen thuộc mà còn ở hương vị nhân văn sâu sắc mà nhà văn thể hiện. Tác phẩm xoay quanh nhân vật Thanh trong hành trình trở về quê thăm bà và gặp lại những người mà anh luôn trân quý. Đặc biệt, tâm trạng của Thanh trong đoạn kết truyện để lại nhiều suy tư cho người đọc.

Sau hai năm xa nhà, Thanh trở về, được gặp lại bà, ngắm nhìn cảnh vật quê hương, và gặp gỡ Nga, cô bạn thuở nhỏ. Tâm trạng của anh trong đoạn cuối là sự hòa quyện giữa niềm vui và nỗi buồn. Anh hạnh phúc khi thấy bà vẫn khỏe mạnh, và ngôi nhà vẫn giữ nguyên vẻ ấm cúng, nhưng đồng thời cũng chạnh lòng vì tình cảm với Nga vừa mới chớm nở đã phải đối diện với khoảng cách. Dù vui mừng vì những điều quen thuộc, Thanh vẫn cảm thấy nỗi đau khi phải xa người mình yêu.

Tuy nhiên, giữa nỗi buồn ấy, hy vọng vẫn le lói. Thanh tin rằng dù đi xa, Nga vẫn sẽ chờ đợi, và tình cảm của họ sẽ không phai nhạt theo thời gian. Mỗi mùa, Nga sẽ cài hoa hoàng lan lên tóc, như một cách gửi gắm nỗi nhớ tới Thanh. Anh sẽ mãi nhớ hương hoa ấy và khoảnh khắc ngọt ngào khi cài hoa cho cô. Đoạn kết không chỉ khép lại câu chuyện mà còn mở ra một tương lai cho tình yêu giữa Thanh và Nga, để lại trong lòng người đọc một cảm xúc sâu lắng về tình yêu và sự chờ đợi.