Trong thời gian qua, để khai thác, sử dụng có hiệu quả những diện tích đất trên địa bàn, UBND tỉnh đã quyết định cho các doanh nghiệp thuê đất để thực hiện dự án đầu tư sản xuất nông, lâm nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều diện tích đất đã được doanh nghiệp thuê lâu năm, nhưng vẫn chưa chịu triển khai đầu tư dự án. Một số doanh nghiệp lại buông lỏng trong công tác quản lý, bảo vệ, dẫn đến việc người dân lấn chiếm diện tích đất rừng nằm trong dự án để sản xuất.
Nhiều doanh nghiệp vẫn còn buông lỏng trong việc quản lý, sử dụng, bảo vệ đất rừng được Nhà nước cho thuê. Ảnh:Y KRăk
Năm 2006, Công ty cổ phần Chế biến lâm sản và Xuất khẩu Thăng Long đã được UBND tỉnh ký quyết định cho thuê 516,2 ha đất tại xã Trường Xuân (Đắk Song) để thực hiện Dự án bảo vệ rừng và trồng rừng nguyên liệu. Sau khi được thuê đất, công ty đã tiến hành trồng các loại cây như xoan, tếch và keo lai. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian này, một số diện tích cây mới trồng lên đã bị người dân chặt phá và một số bị chết. Riêng những diện tích đất nông nghiệp nằm trong dự án, công ty cũng không thỏa thuận được mức hỗ trợ về công khai phá và cây trồng trên đất được với các hộ dân nơi đây nên đã bị lấn chiếm. Tính từ thời điểm UBND tỉnh cho thuê đất, thuê rừng để thực hiện dự án đến năm 2011, diện tích rừng của dự án này đã bị mất 175,2 ha. Được biết, diện tích rừng tự nhiên lúc công ty nhận bàn giao vào năm 2006 là 447,1 ha, nhưng khi các cơ quan chức năng kiểm tra về hiện trạng đất thì diện tích đó đã bị chặt phá đi 326,1 ha... Tình hình phá rừng, lấn chiếm đất để làm nương rẫy của người dân tại khu vực của dự án hiện nay vẫn diễn ra phức tạp. Những diện tích rừng bị phá, người dân cũng đã trồng các loại cây trên đất như mì, tiêu, cà phê... Tương tự, Dự án đầu tư sản xuất nông, lâm nghiệp của Công ty TNHH Một thành viên Sản xuất, Thương mại Hoàng Thiên tại xã Đắk Ngo (Tuy Đức) cũng có nhiều tồn tại. Một phần lớn diện tích cao su và rừng của đơn vị cũng đã trồng sai vị trí, không đúng theo quy hoạch. Ở một số vị trí, ranh giới sử dụng đất giữa doanh nghiệp và Công ty TNHH Một thành viên Quảng Tín cũng chưa được phân định rõ ràng. Tỷ lệ cây sống sau khi trồng chưa cao. Hiện tại, khu vực dự án của công ty vẫn đang còn gần 4 ha đất để trống.
Còn trường hợp thuê đất để thực hiện Dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái rừng tại xã Đắk Búk So (Tuy Đức) của Công ty Cổ phần đầu tư Hồng Gia Phát cũng không được triển khai theo đúng tiến độ. Năm 2009, công ty này đã được UBND tỉnh cho thuê 91,6 ha đất để triển khai dự án, với thời hạn 50 năm. Tuy nhiên, trên thực tế, qua hơn 2 năm thuê đất, công ty vẫn chưa triển khai thực hiện đầu tư dự án. Doanh nghiệp cũng không có sự phối hợp với chính quyền địa phương trong việc quản lý, bảo vệ rừng, dẫn đến tình trạng người dân lấn chiếm, phá hết 15 ha diện tích rừng tự nhiên và 7,8 ha đất trống để sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, khi Đoàn thanh tra đến yêu cầu làm việc, công ty lại có thái độ bất hợp tác và không cử người ra phối hợp...
Trước thực trạng trên, các ngành chức năng cũng đã kiến nghị lên UBND tỉnh để có biện pháp giải quyết kịp thời. Theo đó, một số dự án đã bị thu hồi theo quy định do không triển khai hiệu quả. Số còn lại, UBND tỉnh cũng đã yêu cầu doanh nghiệp tiếp tục các phương án đầu tư và phối hợp với chính quyền địa phương trong việc khoanh nuôi, bảo vệ rừng...