Theo Sở Giáo dục vàĐào tạo, từ năm 2006-2012, tỉnh đã tuyển chọn, liên kết đào tạo được 424 ngườithuộc hệ cử tuyển ở các ngành học như y dược, sư phạm, nông lâm… Trong đó, sinhviên cao đẳng, đại học chiếm 70%, còn lại là trung cấp. Ngoài chỉ tiêu chungcủa tỉnh, thời gian qua, Sở Y tế cũng đã xét tuyển, gửi đi đào tạo khoảng 600người theo hệ cử tuyển, chủ yếu là trung cấp y, dược để đáp ứng nhiệm vụ củangành.
Đây được xem như mộttrong những hình thức nhằm góp phần đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực có trìnhđộ trong hệ thống chính trị. Thông qua công tác cử tuyển, sự chênh lệch vềnguồn nhân lực có tri thức ở các thành phần dân tộc, khu vực và vùng, miền cũngđược rút ngắn, tạo được sự hài hòa, hợp lý trong phân bổ, cơ cấu lao động, đápứng kịp thời yêu cầu nhiệm vụ kinh tế-chính trị đề ra. Tuy nhiên, do nhiềunguyên nhân cả chủ quan lẫn khách quan nên quá trình thực hiện đã và đang phátsinh những bất cập, dẫn đến hiệu quả thực tiễn chưa được như mong đợi.
Kết quả giám sát củaBan Pháp chế HĐND tỉnh về công tác cử tuyển, bố trí, sử dụng sau cử tuyển tạicác địa phương, đơn vị mới đây cũng cho thấy, nhìn chung, hiệu quả của hìnhthức này mang lại trên thực tế là chưa nhiều so với công sức, tiền bạc Nhà nướcbỏ ra. Ngoài những người chưa bố trí được việc làm thì một số sinh viên cửtuyển tuy đã được bố trí việc làm phù hợp, nhưng không đảm đương được nhiệm vụ,nhất là lĩnh vực y tế và giáo dục.
Từ đây dẫn đến một xuthế chung là mặc dù đang cần nhân lực, nhưng một số địa phương, đơn vị rất ngạikhi được tỉnh phân bổ chỉ tiêu bố trí, sử dụng những sinh viên thuộc hệ cửtuyển tốt nghiệp ra trường. Bên cạnh đó, do có sự thay đổi về quy định, thẩmquyền trong tuyển dụng biên chế sự nghiệp cũng như các chính sách về cử tuyểnthời gian qua nên quá trình thực hiện, đã phát sinh những bất cập, dẫn đến nhucầu đào tạo và tuyển dụng, sử dụng không khớp nhau, xảy ra tình trạng sinh viêncử tuyển sau khi tốt nghiệp ra trường, không được bố trí việc làm kịp thời theoquy định.
Cụ thể như từ năm 2007trở về trước, chỉ tiêu đào tạo hệ cửtuyển hàng năm thuộc Trung ương phân bổ. Trên cơ sở chỉ tiêu về sốlượng, ngành đào tạo này, tỉnh mới thông báo chủ trương và tổ chức xét tuyển.Với hình thức này, các huyện, thị xã và một số ngành không được tham gia côngtác đề xuất, lập danh sách nhu cầu thực tiễn nên họ không nắm được địa bàn mìnhcó bao nhiêu chỉ tiêu cử tuyển và được phân bổ bao nhiêu trường hợp, ở ngành,lĩnh vực gì để chủ động sắp xếp.
Vì nhu cầu công việc,các địa phương đã áp dụng hình thức tuyển dụng khác nên khi sinh viên hệ cửtuyển của tỉnh học xong được phân về thì địa phương không có nhu cầu sử dụngnữa bởi vì các vị trí đã được lấp đầy theo chỉ tiêu biên chế được giao.
Đơn cử như năm 2012,huyện Tuy Đức được tỉnh phân về 4 trường hợp sinh viên hệ cử tuyển, nhưng có 2trường hợp ở lĩnh vực ngân hàng và giáo viên môn lịch sử, huyện không có nhucầu đành phải trả lại. Tương tự, tình trạng khi tỉnh phân bổ biên chế thuộc hệcử tuyển về, nhưng đành trả lại vì các ngành học không phù hợp với nhu cầutuyển dụng, sử dụng của các đơn vị, địa phương là khá phổ biến.
Từ năm 2008 đến nay,với việc phân cấp thẩm quyền trong tuyển dụng, sử dụng biên chế cho cấp huyệnthì hàng năm, các địa phương đã chủ động hơn trong việc lập danh sách đăng kýsố lượng đối tượng cử tuyển theo yêu cầu để tỉnh xét duyệt. Với hình thức này,các địa phương đã tránh được tình trạng bị động trong bố trí, sử dụng sinh viênhệ cử tuyển ra trường như trước đây.
Thế nhưng, tại cáccuộc giám sát của Ban Pháp chế, các địa phương phản ánh, thời gian thông báochỉ tiêu, kế hoạch cử tuyển hàng năm của tỉnh là rất gấp, gây khó khăn trongviệc triển khai. Mặt khác, mặc dù danh sách của huyện gửi lên là vậy, nhưngviệc xét được bao nhiêu trường hợp, ở những lĩnh vực gì cũng không thông báo,nên huyện không nắm được đã có bao nhiêu người được cử đi học.
Chưa kể đến, thời gianđầu, tình trạng xét tuyển theo học hệ cử tuyển khá ồ ạt, chưa quan tâm đến nhucầu sử dụng thực tế và chất lượng đầu vào nên sau khi ra trường, sinh viênkhông có việc làm là khá phổ biến.
Tại một số đơn vị, quagiám sát cũng có ý kiến tỉnh cũng cần xem xét, cân nhắc không nên áp dụng hìnhthức cử tuyển đối với lĩnh vực y tế và giáo dục. Bởi vì, thực tế đã cho thấy,chất lượng đầu ra của sinh viên cử tuyển thấp sẽ ảnh hưởng đến chất lượng côngviệc của cả hệ thống ngành, thậm chí cả thế hệ học trò hoặc tính mạng, sức khỏengười dân.
Theo Ban Pháp chế HĐNDtỉnh thì từ những kết quả của đợt giám sát cũng như phản ánh của cử tri, Ban sẽcó kết luận để tham mưu Thường trực HĐND tỉnh có hướng chỉ đạo, phối hợp khắcphục những bất cập trong công tác cử tuyển, quản lý, sử dụng sau cử tuyểntrên địa bàn tỉnh.
Đ.D