Cụ thể, theo Thông cáo báo chí số 15, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, sáng 6/6, Quốc hội tiếp tục chất vấn Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng về nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch.
Tiếp đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ làm rõ một số vấn đề thuộc 4 nhóm nội dung chất vấn và trực tiếp trả lời chất vấn.
Trước đó, chiều 4/6, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm.
Sau khi Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm rõ thêm các vấn đề về vật liệu xây dựng, đất hiếm, về quản lý chất thải rắn, chất thải nguy hại trên góc độ liên ngành, liên vùng, liên địa phương.
Vấn đề nguyên vật liệu cát sẽ được giải quyết tốt
Đối với vấn đề vật liệu xây dựng, theo Phó Thủ tướng, đã có quy định phân cấp cho địa phương nhưng do vướng mắc về quy trình, thủ tục nên việc phân cấp còn chậm trễ, kéo dài thời gian.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tích cực chỉ đạo, đã được Quốc hội xem xét, khoáng sản hiện tại sẽ phân thành 04 loại nhóm, trong đó nhóm vật liệu xây dựng thông thường sẽ được đơn giản hóa các thủ tục, tiếp tục thực hiện phân cấp triệt để.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nêu rõ, từ nay đến khi Luật Khoáng sản có hiệu lực thì Quốc hội cũng ban hành các nghị quyết cho phép các cơ chế đặc thù trong đó liên quan đến gia hạn, nâng công suất các mỏ khai thác, đơn giản hóa các thủ tục.
Các vấn đề này đang được triển khai khá tốt, đặc biệt là đối với các giải pháp cho các vùng gặp khó khăn về vật liệu xây dựng như Đồng bằng sông Cửu Long.
Thủ tướng Chính phủ đã 2 lần đến làm việc và cá nhân Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng cũng nhiều lần làm việc về vấn đề này tại Đồng bằng Sông Cửu Long. Bất cập của vùng là xác định trữ lượng, công suất và nhu cầu, tiến độ khai thác.
Để giải quyết khó khăn này, chúng ta dự báo chính xác, xác định rõ yêu cầu tiến độ cũng như công suất, từ đó, xác định rõ khối lượng đang thiếu, nhu cầu cần phải cung cấp.
Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay, Bộ Giao thông vận tải đã nghiên cứu, đánh giá thử nghiệm về nguồn cát biển và ban hành các hướng dẫn tiêu chuẩn kỹ thuật về công nghệ khai thác, công nghệ san lấp, đánh giá tính chất cơ lý, sức bền vật liệu và vấn đề ảnh hưởng môi trường. Như kết quả thử nghiệm của Bộ Giao thông vận tải thì chúng ta đã kiểm soát được vấn đề môi trường, ảnh hưởng không đáng kể đến môi trường.
Việc đánh giá, nghiên cứu thử nghiệm đối với từng khu vực khai thác, đối với từng công trình là hết sức cần thiết, đặc biệt là đưa ra các tiêu chí cơ lý, bảo vệ môi trường. Theo Phó Thủ tướng, đây cũng là yêu cầu tiên quyết.
Bên cạnh đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 57/2024/NĐ-CP về quản lý hoạt động nạo vét trong vùng nước cảng biển và vùng nước đường thủy nội địa.
Theo đó, đã giải quyết đồng thời 2 mục tiêu là đối với các cảng biển nội thủy, sông ngòi, các tuyến kênh rạch thì giao cho địa phương đánh giá, điều tra, khai thác để thông tuyến đồng thời tận dụng vật liệu này. Qua đánh giá sơ bộ, Tiền Giang và Bến Tre có hơn 45 triệu tấn cát.
Như vậy, đối với Đồng bằng sông Cửu Long, chúng ta hoàn toàn có thể làm chủ việc cung cấp cát cho các dự án cao tốc. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo bổ sung nguồn khác, trong đó nghiên cứu nhập cát từ nước ngoài như từ Campuchia, dùng đá xay thay thế vật liệu cát.
Như vậy, với nhiều giải pháp đồng bộ, trong thời gian tới, vấn đề nguyên vật liệu cát cho các dự án sẽ được giải quyết tốt, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Phó Thủ tướng cho rằng, trong quá trình nghiên cứu khả thi các dự án cao tốc, tư vấn thiết kế cần tính toán, đánh giá nhu cầu vật liệu san lấp trong quá trình điều tra khảo sát, trên cơ sở đó, các địa phương có thể chủ động hơn trong triển khai, như chủ động trong quy hoạch mỏ cát, cấp phép mỏ.
Chúng ta nhất quyết không xuất khẩu đất hiếm thô
Liên quan đến vấn đề đất hiếm, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà dẫn đánh giá của Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) cho biết, tổng lượng đất hiếm ở Việt Nam chiếm 18% trên thế giới, gồm cả đất hiếm nặng và nhẹ.
Thực tế thị trường đất hiếm hiện nay tăng trưởng khoảng 4%/năm kể từ năm 2014 đến nay do các nhu cầu sử dụng trong các lĩnh vực pin, nam châm, xe điện, ứng dụng hàng không vũ trụ. Tuy nhiên, đây cũng là thị trường hết sức phức tạp, chủ yếu do các nước lớn chi phối.
Vì vậy, việc khai thác đất hiếm này đã được Chính phủ chỉ đạo sát sao. Theo đó, đã có dự án thử nghiệm để điều tra, đánh giá trữ lượng, thành phần các loại đất hiếm, xác định nguyên tắc dựa vào cung cầu của thị trường để khai thác; đáp ứng được công nghệ tuyển chọn (vói tỷ lệ đạt 99%).
Chúng ta nhất quyết không xuất khẩu đất hiếm thô, Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển các lĩnh vực công nghiệp có nhu cầu sử dụng đất hiếm, qua đó, bảo đảm cung – cầu bền vững hơn. Đây cũng là cơ hội thu hút đầu tư.
Không sử dụng phương án chôn lấp rác
Vấn đề quản lý chất thải rắn, chất thải nguy hại, Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng Luật Bảo vệ môi trường 2020 là hết sức toàn diện, đầy đủ và cụ thể.
Từ 1/1/2025 quy định bắt buộc phân loại rác tại nguồn có hiệu lực, đòi hỏi có sự chuẩn bị thật kỹ về nhận thức cho người dân và trách nhiệm của các cơ quan quản lý, đặc biệt là địa phương về xác định chuyển rác thành tài nguyên, xây dựng kinh tế tuần hoàn, tuyệt đối không sử dụng phương án chôn lấp rác.
Vấn đề phân loại, tái sử dụng, biến rác thành năng lượng là giải pháp hữu hiệu.
Các luật có liên quan đã coi xử lý rác thải là dịch vụ công của nhà nước, vấn đề là chọn được nhà đầu tư và công nghệ và Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành định mức đơn giá. Từ đó, chúng ta sẽ chọn được nhà đầu tư tốt nhất để giải quyết vấn đề này.
Bài toán đặt ra, theo Phó Thủ tướng là phải để người dân phân loại rác tại nguồn, từ đó, khâu xử lý rác sẽ đơn giản hơn. Tiếp theo là xử lý các bãi rác chôn lấp từ lâu theo phương thức hợp tác công – tư; việc xử lý, cải tạo sẽ áp dụng công nghệ phù hợp.
Liên quan đến xử lý chất thải y tế, luật đã có quy định, Nghị định 08 của Chính phủ đã cụ thể hóa, cũng như Thông tư của BộY tế đã ban hành các tiêu chí về cơ sở y tế xanh, sạch, thân thiện môi trường.
Trong đó, Phó Thủ tướng lưu ý một số vấn đề. Đó là quy chuẩn với các thiết bị liên quan lò đốt, các thiết bị xử lý theo hình thức không đốt để giải quyết ô nhiễm, mầm bệnh và xử lý nước thải.
Ngoài ra, ông nhấn mạnh phải có cơ chế tài chính để các cơ sở y tế cấp xã và địa phương thực hiện nhiệm vụ này. Đã có quy định cụ thể đối với các địa phương như thu gom, vận chuyển, quản lý, xử lý thế nào, vấn đề là địa phương kiểm tra, giám sát để thực hiện tốt.
Chúng ta khuyến khích không xử lý bằng phương pháp đốt mà dùng phương pháp xử lý mầm bệnh. Không khuyến cơ sở nhỏ xử lý tại chỗ mà chỉ xử lý sơ bộ về mầm bệnh, virus, vi khuẩn, sau đó chuyển đến cơ sở xử lý tập trung, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Sáng 5/6, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm rõ thêm các vấn đề thuộc lĩnh vực công thương, trong đó có vấn đề thương mại điện tử, triển khai các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), xử lý rác thải điện tử…
Phó Thủ tướng khẳng định, thương mại điện tử sẽ là xu thế tất yếu, sẽ thay thế dần các chợ, cửa hàng truyền thống. Điều này thể hiện qua các con số tăng trưởng thương mại điện tử thời gian qua, như ở Mỹ, tăng 35%, Việt Nam tăng trưởng 25%...
Cần nghiên cứu xây dựng một nền tảng số tích hợp cho người Việt
Nhằm tạo ra một khung pháp lý đầu tiên cho thương mại điện tử, Ủy ban Luật Thương mại quốc tế của Liên Hợp Quốc (UNCITRAL) đã soạn thảo một luật mẫu, được sử dụng như một tài liệu tham khảo cho các nước trong quá trình xây dựng pháp luật về thương mại điện tử.
Ở Việt Nam có thể chậm so với một số nước, nhưng từ năm 2006 đến nay có nhiều lần bổ sung, sửa đổi luật liên quan đến thương mại điện tử. Chúng ta có Luật Bảo hộ người tiêu dùng, Luật Giao dịch điện tử cũng như ban hành các nghị định có liên quan. Điều đó cho thấy chúng ta quan tâm khá toàn diện về vấn đề này. Đặc biệt, trong đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, Việt Nam đã xây dựng được dữ liệu dân cư (Đề án 06). Điều này cũng tạo nhiều thuận lợi để chúng ta giải quyết vấn đề thương mại điện tử, Phó Thủ tướng cho biết.
Thống nhất với ý kiến đại biểu về an toàn, an ninh dữ liệu cá nhân, chống lợi dụng, lừa đảo trên mạng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, mặc dù có nhiều luật nhưng cần cập nhật để có sự thống nhất giữa các luật liên quan. Lúc này việc triển khai ban hành các nghị định hướng dẫn, tích hợp chính sách từ các luật hết sức cần thiết. Việc tiếp tục thể chế hóa, cụ thể hóa các luật là nhiệm vụ cấp bách hiện nay.
Liên quan đến vấn đề bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu cá nhân, phòng chống hàng lậu, hàng giả, lừa đảo trên mạng, Phó Thủ tướng nhất trí cho rằng, làm sao sớm thể chế hóa để quản lý được các nền tảng mạng xã hội. Những nền tảng giao dịch ở Việt Nam phải tuân thủ pháp luật Việt Nam cũng như hài hòa với pháp luật quốc tế.
Theo đó, cần đưa ra các tiêu chí, điều kiện hết sức cụ thể liên quan đến an ninh mạng, dữ liệu, giao dịch, hợp đồng, định danh, chữ ký điện tử… mà hiện nay chưa có quy định rõ ràng.
Nếu làm được điều đó, chúng ta hoàn toàn có thể thông qua trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý các hoạt động trên môi trường số, trong đó có thể quản lý định danh của tất cả người bán, chợ, các nền tảng cung cấp cho thương mại điện tử. Đồng thời cũng quản lý được việc thu thuế, xác định được thông tin cá nhân.
Cho rằng những quy định về an ninh mạng là hết sức cần thiết, liên quan đến việc bảo vệ thông tin cá nhân, Phó Thủ tướng nhấn mạnh khâu tổ chức thực hiện, năng lực thực hiện cũng rất quan trọng.
Theo Phó Thủ tướng, Bộ Thông tin và Truyền thông cần nghiên cứu xây dựng một nền tảng số (phục vụ thương mại điện tử) cho Việt Nam để có thể tích hợp tất cả các hoạt động, từ vấn đề định danh, an ninh công nghệ, thanh toán, hải quan, logistics đồng bộ. Chúng ta có thể thành lập một cơ quan đa ngành để giám sát tất cả các hoạt động, nắm được tất cả các khâu. Không chỉ môi trường số, chúng ta hoàn toàn có thể quản lý thông minh hơn, tốt hơn ở môi trường truyền thống. Phó Thủ tướng cho rằng, ý kiến của đại biểu về cắt giảm các thủ tục hành chính, như thủ tục đăng ký, cấp phép, thuế, hải quan… hoàn toàn có thể làm được.
Về vấn đề đại biểu quan tâm liên quan đến các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay chúng ta đã tham gia 16 FTA và thời gian tới, sẽ tham gia một số FTA nữa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam chưa tận dụng hết lợi ích mà các FTA mang lại. Điều này do nhiều nguyên nhân, như đa số doanh nghiệp là vừa và nhỏ, năng lực còn yếu; doanh nghiệp chưa nắm bắt đầy đủ thông tin thị trường, chưa có đầy đủ thông tin về môi trường pháp lý, chính sách thị trường của các nước có hiệp định với chúng ta.
Do đó, thời gian tới chúng ta cần có hỗ trợ để doanh nghiệp nắm bắt được các thông tin này cũng như nâng cao chất lượng hàng hóa, đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn của các thị trường. Hiện các nước đều có các hàng rào kỹ thuật mới, rất linh hoạt.
Phó Thủ tướng đề nghị xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia để giúp doanh nghiệp nắm bắt được thông tin trường, sự thay đổi chính sách của các thị trường thương mại và đáp ứng kịp thời sự thay đổi này. Đồng thời, chúng ta cần bảo vệ doanh nghiệp trong nước, hàng hóa sản xuất trong nước bằng các hàng rào kỹ thuật. Cần đưa ra các tiêu chí chặt chẽ hơn đối với nguồn vốn FDI theo hướng thu hút FDI vào các lĩnh vực mới, công nghệ cao, mới nổi và cam kết chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam…
Mở rộng trách nhiệm trong việc xử lý rác thải điện tử, rác thải nhựa
Liên quan đến ý kiến đại biểu về xử lý rác thải nhựa, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, Luật Bảo vệ môi trường đã quy định rất cụ thể trách nhiệm của các bên liên quan, trong đó mở rộng trách nhiệm của các nhà đầu tư kinh doanh thương mại liên quan đến thu gom, xử lý đến khâu cuối cùng.
Phó Thủ tướng cho biết, trong rác thải điện tử, 80% là cần phải tái chế và đây lại là những vật liệu quý hiếm, những vật liệu mà có thể nói là có giá trị nên cũng không ai bỏ đi.
Với rác thải điện tử, giải pháp là nâng cao, mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà đầu tư, tức là họ phải có trách nhiệm đến cùng, từ các khâu thu gom sản phẩm khi đã hết hạn và xử lý rác thải.
Chương trình chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV
