Phát biểu của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang tại Hội nghị công bố Quy hoạch và Xúc tiến đầu tư tỉnh Đắk Nông năm 2024

Kính thưa các đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh qua các nhiệm kỳ.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương.

Thưa đồng chí Chủ tịch HĐND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh Đắk Nông và lãnh đạo các tỉnh bạn trong khu vực.

Thưa các nhà đầu tư, các vị khách quốc tế và quý vị tham dự hội nghị.

Nhìn lại chặng đường 20 năm của tỉnh Đắk Nông, kể từ ngày thành lập tỉnh, chúng tôi nhận thấy có một sự bứt phá vô cùng mạnh mẽ. Sau 20 năm, quy mô kinh tế tăng 12 lần, chuyển dịch cơ cấu đúng hướng, giá trị sản xuất công nghiệp tăng 26 lần, giá trị sản xuất dịch vụ tăng 22 lần. Đến năm 2020, Đắk Nông đã thoát khỏi tỉnh nghèo. Rất nhiều chỉ số như: năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, cải cách hành chính, giảm nghèo theo thống kê khá cao so với các địa phương trong khu vực. Nhiều chỉ số khác, trong vài năm trở lại đây đã có sự bứt phá.

Trong nhiều năm, Đắk Nông trở thành tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế đứng thứ 2 Tây Nguyên và có thứ bậc khá trong cả nước. Có thể nói, đây là những bứt phá rất ngoạn mục. Nhân dịp 20 năm tái lập tỉnh, Đảng, Nhà nước tặng thưởng cho lãnh đạo tỉnh Đắk Nông qua các nhiệm kỳ, cùng cán bộ, chiến sĩ, bà con các dân tộc tỉnh Đắk Nông phần thưởng cao quý là Huân chương Độc lập hạng Nhất. Vào lễ kỷ niệm tối nay, đồng chí Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ trao tặng cho tỉnh Đắk Nông. Xin thay mặt lãnh đạo Chính phủ xin ghi nhận, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng tất cả các đồng chí vì vinh dự cao quý đó.

Cũng cho tôi xin phép xin lỗi các đồng chí với tư cách Chủ tịch Hội đồng Điều phối vùng Tây Nguyên, cho đến hôm nay, tôi mới về thăm Đắk Nông lần đầu tiên. Lần đầu tiên trở về, tôi rất bất ngờ với nhiều điều mới mẻ trong tôi. Xin chia sẻ suy nghĩ của tôi với các đồng chí.

Thường người ta phát biểu, người ta hay nói điểm thuận lợi trước, nhưng cho tôi bắt đầu bằng những khó khăn mà Đắk Nông phải đối mặt. Một cảm giác trong tôi là ai có khó cái gì thì Đắk Nông có cái khó đó. Ngay lúc này tôi đang cảm nhận được điều đó.

Thứ nhất, với địa phương có quá nhiều tính chất đặc thù, trong khi, hành lang pháp lý trong khuôn khổ chung có tính phổ quát chưa đủ điều kiện để cho Đắk Nông phát triển. Đặc biệt, đó là quy hoạch bô xít, quy hoạch khoáng sản. Các đồng chí tưởng tượng, trong 65.000ha của Đắk Nông, có 290.000ha là rừng, 170.000ha là quy hoạch khoáng sản. Nói tóm lại, có 2/3 đất tự nhiên của Đắk Nông đang dính đến rừng và khoáng sản. Địa phương chỉ còn lại 1/3 là diện tích đất tự nhiên để làm cho phần còn lại. Rất tiếc, phần này nó lại nằm ở khu vực phía bắc của tỉnh. Trong khi, cực tăng trưởng mà tỉnh đang muốn hướng tới lại là phía nam, hướng tới Đông Nam bộ. Cho nên, nếu không giải quyết vấn đề này, dư địa phát triển của Đắk Nông rất khó.

Thứ hai, cái vùng mà chúng ta nghĩ không chịu tác động bất lợi của khí hậu, thì ngay trong năm 2023, các đồng chí đã thấy trận mưa, lụt lịch sử mà 10 năm nay chưa có. Đây là một điều mà chúng ta phải hết sức lưu ý.

Cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu. Đắk Nông đang khát khao mong muốn đường cao tốc từ Gia Nghĩa (Đắk Nông) đi Chơn Thành (Bình Phước) được hình thành. Trong Kỳ họp thứ VII của Quốc hội diễn ra vào tháng 5/2024 sẽ quyết định chủ trương đầu tư để có thể triển khai trong năm nay. Nếu trên tinh thần đó, từ TP. Hồ Chí Minh đi lên đây mất chừng 2 giờ đồng hồ. Với độ cao khoảng 700 mét tương tự với Bảo Lộc (Lâm Đồng), với dư địa về đất đai như thế này, Đắk Nông chắc chắn sẽ trở thành một điểm sáng.

Thứ ba, Đắk Nông còn quá nhiều hộ nghèo. Mặc dù, trong năm 2023, tốc độ giảm nghèo của tỉnh là một trong những địa phương lớn nhất cả nước (2,9%), nhưng 2/3 số hộ nghèo còn lại vẫn là người dân tộc. Mà người dân tộc có nghĩa là trình độ nhận thức còn hạn chế, sinh kế chưa đầy đủ, phong tục, tập quán còn lạc hậu. Cho nên, khả năng để Đắk Nông thực hiện giảm nghèo rất khó khăn, nhất là trong điều kiện nguồn lực rất hạn chế.

Thứ 4, trình độ cán bộ ở Đắk Nông chưa đồng đều. Đặc biệt là cán bộ làm công tác dân tộc và cán bộ người dân tộc. Đây là điều mà tỉnh rất cần lưu ý. Trong khi, chúng ta làm được hay không tùy thuộc rất lớn vào thái độ, năng lực làm việc của đội ngũ cán bộ. Do vậy, khả năng khai thác tiềm năng, tận dụng cơ hội trong điều kiện còn quá nhiều hạn chế.

Một điều nữa, Đắk Nông đang chịu áp lực cạnh tranh của các địa phương trong vùng. Hầu hết các thế mạnh về nông sản của tỉnh, các địa phương trong vùng đều có. Đặc biệt, về du lịch phải có sản phẩm độc đáo của riêng mình thì nghe chừng các địa phương khác cũng không thiếu.

Tuy nhiên, phải nhìn nhận một điều rằng, mảnh đất này còn rất nhiều tiềm năng. Trước hết đó là vấn đề đất rộng, người thưa. Nếu chúng ta giải quyết được vấn đề giao thông kết nối với Đông Nam bộ, nếu giải quyết được vấn đề đất ở, đất sản xuất và nút thắt về khoáng sản thì khả năng tiếp cận đất đai lớn hơn nhiều so với địa phương khác. Tiếp đến, Đắk Nông đang là vị trí cầu nối của Tây Nguyên và các tỉnh vùng Đông Nam bộ. Trong khi, Đông Nam bộ đang phát triển rất mạnh mẽ. Đây là một lợi thế rất lớn riêng có của Đắk Nông so với các tỉnh Tây Nguyên khác. Về du lịch, Đắk Nông hoàn toàn có thể phát triển sản phẩm du lịch độc đáo và riêng có của vùng đất này. Về nông nghiệp, Đắk Nông có dấu hiệu của làm kinh tế nông nghiệp, chứ không chỉ là sản xuất nông nghiệp đơn thuần. Đó là hoạt động nông nghiệp sản xuất theo thế mạnh của sản phẩm, kết hợp với du lịch, sản phẩm thân thiện với môi trường.

Đối với Đắk Nông, nếu chúng ta giải quyết được vấn đề quy hoạch, khả năng tiếp cận, phát triển nguồn năng lượng tái tạo rất lớn. Hiện nay, có nhiều trụ điện gió vẫn chưa chạy được. Điều này là do vướng về mặt pháp lý.

Điều cuối cùng tôi muốn nói đó là lãnh đạo tỉnh Đắk Nông qua các thời kỳ đã rất khát khao, tâm huyết và hành động quyết liệt cho sự phát triển của tỉnh. Đây là giá trị tinh thần cực kỳ lớn lao cho sự phát triển của địa phương.

Ngay bây giờ mình phải làm gì? Trong quy hoạch, kế hoạch sắp tới, chúng ta phải làm gì? Thứ nhất, chúng ta phải đoàn kết, gắn bó và chia sẻ.

Trong thời điểm hiện nay, chúng tôi vẫn nhắc với những người đứng đầu là phải làm gương, dám chịu trách nhiệm, phải là người tử tế. Trước hết là phải tử tế với anh em. Thứ hai là tử tế với người dân. Thứ ba quan trọng nhất là phải biết tử tế với pháp luật. Các đồng chí nếu không tử tế với pháp luật thì chắc chắn pháp luật sẽ không ứng xử tử tế với các đồng chí. Tôi nói điều này chắc sẽ có nhiều người phải suy ngẫm.

Một điều quan trọng nữa mà Đắk Nông và các tỉnh Tây Nguyên phải làm đó là phải quan tâm hơn nữa đến đồng bào dân tộc ở 3 điều: sinh kế, cán bộ người dân tộc và cán bộ làm công tác dân tộc. Qua sự kiện ngày 11/6 vừa rồi ở Đắk Lắk, không ai hết chúng ta thấm về điều này. Với 35% dân số là người của 40 dân tộc thiểu số của Việt Nam đang sinh sống, tôi mong muốn, các đồng chí lãnh đạo Đắk Nông cùng thấu hiểu điều này.

Một điều nữa, chúng ta đang khát khao phát triển kinh tế, nhưng các đồng chí phải giữ được tài nguyên, giữ được sự da dạng sinh học và đặc biệt giữ được rừng, với tư cách giữ “lá phổi” cho khu vực này, cho đất nước này.

Tôi đã có chủ trương trong thời gian năm nay và đầu năm sau sẽ cho thống kê đo đạc lại rừng ở khu vực Tây Nguyên để biết chúng ta còn bao nhiêu rừng. Tỷ lệ thống kê độ che phủ rừng hiện nay trong các giấy tờ, tôi tin nó không được sát và đặc biệt rừng của chúng ta đang bị thay thế về chủ sở hữu, về chủ sử dụng đất, về những người đang tác động đến rừng. Nếu chúng ta không có một bức tranh chính xác về vấn đề này, chính sách của chúng ta sẽ sai.

Mong các đồng chí sẽ trao đổi kinh nghiệm với nhiều địa phương khác. Thực ra có nhiều nơi đang có những cách làm rất hay nhưng mình không quan tâm hoặc không có ý thức tìm hiểu. Học sách vở thì có, nhưng có khi những kinh nghiệm từ thực tế, sự xoay xở một cách linh hoạt trong những quy định còn khá rối rắm của chúng ta đang được nhiều địa phương vận dụng khá thành công. Mong các đồng chí lưu ý điều này.

Có một điều khiến tôi khá ngạc nhiên là chỉ số chuyển đổi số của Đắk Nông đã vươn lên vị trí thứ 24/63 tỉnh, thành. Đây là ví dụ mà tôi thấy rất hay, nếu Đắk Nông chuyển đổi số tốt, các đồng chí sẽ phát triển mạnh, đi sớm, có phần của người đến trước và mọi việc sẽ dễ dàng, thuận lợi, minh bạch hơn nhiều. Chính sự minh bạch này sẽ lấy được lòng tin của các nhà đầu tư.

Một điều nữa là mong các đồng chí có chọn lọc trong đầu tư và thu hút đầu tư. Chọn lọc trong đầu tư là với số vốn Trung ương cấp đâu đó 6.000 tỷ đồng/năm cộng với một năm, Đắk Nông thu được khoảng 3.000 tỷ đồng thì đầu tư cái gì phải hết sức chọn lọc. Chúng ta không có nhiều tiền để làm nhiều thứ.

Cái thứ hai chọn lọc trong thu hút đầu tư, với 8 dự án ngày hôm nay được trao giấy chứng nhận và cam kết đầu tư, tôi tin tưởng là các đồng chí đã có sự chọn lọc. Và với các dự án đầu tiên của các Tập đoàn TH, Tập đoàn Hóa chất Đức Giang, Tập đoàn Việt Phương kết hợp tổng thể vừa khai thác khoáng sản, vừa phát triển du lịch, nông nghiệp, tôi cho là một hướng đi cực kỳ đúng. Cái này nó giải quyết luôn câu chuyện quy hoạch mà chúng ta đang vướng.

Trước mắt, khai thác khoáng sản ở khu vực nào đó, hoàn thổ lại, phát triển các lĩnh vực khác, hài hòa mọi điều. Nhưng cái điều thứ hai, tôi thấy hay hơn, đó là khai thác bô xít lần này chúng ta không chỉ ra alumin mà ra nhôm luôn. Giá trị của nó sẽ tăng ít nhất 3 lần. Nếu làm tốt điều này, Đắk Nông sẽ trở thành địa phương giàu lên từ bô xít.

Một điều nữa, mong địa phương phải chia sẻ với chúng tôi là địa phương phải đeo bám Trung ương. Cái này nói ra thì phải nói trách nhiệm của chúng tôi không đầy đủ, nhưng thật sự nhiều việc tôi không biết. Hôm nay về với các đồng chí, tôi mới biết.

Cho nên trách nhiệm của các đồng chí là cung cấp cho chúng tôi thông tin để chúng ta cùng xoay xở việc này. Trước mắt là giải quyết 2 câu chuyện: quy hoạch khoáng sản và quy hoạch sử dụng đất. Nếu giải quyết được hai câu chuyện này thì cộng vào những điều khác đang làm ví dụ Luật Đất đai mới, các nghị định kèm theo, sự phân cấp rất mạnh cho các địa phương trong thời gian vừa qua… Chúng tôi nghĩ rằng, hành lang pháp lý và việc tháo gỡ vướng mắc cho Đắk Nông trong thời gian sắp tới là tích cực và có đủ điều kiện để các đồng chí phát triển mạnh mẽ hơn.

Nội dung thứ 2 là về quy hoạch này. Theo tôi nghĩ, quy hoạch này, các đồng chí cũng làm theo quy định, nó chưa giải quyết được vấn đề chưa giải quyết hiện nay của Đắk Nông. Tuy nhiên, về nguyên tắc mà nói đã là định hướng cho chúng ta phát triển trong thời gian tới.

Như ở nhiều địa phương khác, về quy định, các đồng chí chỉ nhớ 8 chữ “Tuân thủ - linh hoạt - đồng bộ - thấu hiểu”. Hai chữ đầu tiên là “tuân thủ”, bởi vì giá trị lớn lao của quy hoạch là định hướng và các giải pháp để thực hiện định hướng đó, để không bị lạc đường, để chúng ta đạt được các mục tiêu như mình mong muốn. “Linh hoạt” trong cách làm. Có thể một số chỉ tiêu không mang tính chất cốt lõi của quy hoạch này hoàn toàn có thể điều chỉnh hoặc đề xuất điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Đặc biệt là phù hợp với tiến trình chúng ta đi tới. "Đồng bộ", tôi tin đây là hai chữ mà Đắk Nông muốn nhất, đó là đồng bộ của quy hoạch này với quy hoạch phát triển của quốc gia, vùng và đặc biệt là quy hoạch khoáng sản, chưa kể dưới quy hoạch cấp thấp hơn.

Tất cả phải đồng bộ với nhau. Bởi vì chỉ có sự chông chênh giữa các quy hoạch này là các đồng chí không đủ điều kiện pháp lý để làm bất cứ việc gì. Và nếu bây giờ điều kiện pháp lý không đầy đủ là không ai dám làm điều gì cả. Hai chữ “thấu hiểu”, chúng ta là những người có trách nhiệm phải thấu hiểu để biết quy hoạch là gì để mà làm. Doanh nghiệp và người dân thấu hiểu quy hoạch để cùng với chúng ta thực hiện những nhiệm vụ, mong ước mà chúng ta đã thống nhất với nhau và đặc biệt cùng với chúng ta phát triển kịp thời những điểm vướng mắc, bất cập trong quy hoạch để chỉnh sửa.

Cuối cùng xin được kính chúc các đồng chí lãnh đạo lão thành cách mạng, các vị khách quý, toàn thể các đồng chí mạnh khỏe và hạnh phúc. Chúc Đắk Nông tiếp tục có sự phát triển mạnh mẽ, ngoạn mục trong những năm tháng sắp tới.

Xin trân trọng cảm ơn!