Ngày 24-12-2007, HĐND tỉnh đã ban hànhNghị quyết số 20/2007/NQ-HĐND về việc thông qua Đề án “Phân cấp quản lý và phânbổ vốn đầu tư phát triển cho ngân sách cấp huyện”. Đây được xem là cơ sở đểtăng cường hiệu quả, phần nào xóa bỏ cơ chế “xin cho” và nâng cao tính minhbạch trong quản lý, phân bổ nguồn vốn đầu tư phát triển thuộc nguồn ngân sáchNhà nước.
Thực hiện đề án trên, từ năm 2008 đếnnay, tỉnh đã phân cấp 438,8 tỷ đồng thuộc nguồn vốn ngân sách Nhà nước cho cấphuyện, thị xã; trong đó, năm 2008 là 90 tỷ đồng, năm 2009 là 173 tỷ đồng, năm2010 là 93 tỷ đồng và năm 2011 là 82,8 tỷ đồng. Nhìn chung, việc thực hiện Đềán phân cấp quản lý và phân bổ vốn đã tạo chủ động cho các địa phương trongviệc phân bổ kế hoạch vốn đầu tư phát triển sát hơn, theo yêu cầu kế hoạch pháttriển kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh của mình. Việc lồng ghép, kết hợp cácnguồn vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển của Nhà nước cũng đãcó sự chuyển biến rõ nét. Ngoài ra, phân cấp thẩm quyền trong lĩnh vực đầu tưcòn phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phươngngay từ khâu ban hành chủ trương đầu tư đến các bước quyết định đầu tư và bốtrí kế hoạch vốn, thanh quyết toán, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, tạosự chủ động cho cán bộ địa phương trong việc chỉ đạo, điều hành và thực hiện.Từ đây, khả năng “hấp thụ” nguồn vốn đầu tư từ nguồn phân cấp hàng năm luôn đạttỷ lệ khá cao, khoảng 90 đến 95% tổng vốn phân cấp. Tình trạng cuối năm tàichính bị trả hoặc điều chuyển vốn do không có khối lượng đã được hạn chế.
Theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tưthì qua hơn 4 năm thực hiện đề án phân cấp, bằng sự sáng tạo, linh hoạt, nhiềuđịa phương đang từng bước phát huy hiệu quả của đồng vốn, tạo được tác độngtích cực trong phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạtđược thì việc sử dụng nguồn vốn phân cấp của các huyện, thị xã còn bộc lộ nhữnghạn chế nhất định. Đơn cử như nhiều huyện thực hiện việc phân bổ kế hoạch vốnphân cấp cho những công trình không đúng theo lĩnh vực, mục tiêu, chương trìnhnguồn vốn được giao hoặc giao kế hoạch vốn cho những công trình khi chưa có đủthủ tục đầu tư. Phổ biến nhất là tình trạng nhiều địa phương phân bổ vốn còndàn trải, chưa ưu tiên cho những công trình, hạng mục công trình thanh toán nợ,đầu tư chuyển tiếp mà lại đầu tư cho các công trình nhỏ lẻ, thiếu tập trung. Vìthế, một số công trình có tác động mạnh đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, an sinhxã hội của địa phương không được đầu tư hoặc đầu tư nhỏ giọt, làm giảm hiệu quảđầu tư của nguồn vốn phân cấp. Quy định của đề án cũng nêu rõ là các địa phươngphải có trách nhiệm sử dụng nguồn vốn phân cấp để bố trí dứt điểm các dự ánthanh toán nợ, chuyển tiếp do cấp tỉnh phân bổ trước đây. Thế nhưng, nhiều địaphương lại không thực hiện đúng, mà sử dụng nguồn vốn phân cấp để khởi công mớirồi đề nghị tỉnh bố trí ngân sách, trả nợ, gây nợ đọng, công trình chậm hoànthành, đưa vào sử dụng. Theo giải thích của lãnh đạo một số huyện thì do nhucầu đầu tư của địa phương hiện rất lớn nên không thể ưu tiên nguồn vốn tậptrung cho một số công trình, hạng mục công trình trọng điểm mà phải bố trí dàntrải theo dạng chia phần.
Để tiếp tục phát huy hiệu quả của nguồnvốn phân cấp theo tinh thần đề án, ngày 9-8-2011, UBND tỉnh đã ban hành Quyếtđịnh số 24/2011/QĐ-UBND, quy định rõ về nguồn vốn, lĩnh vực phân cấp và điểm sốphân bổ vốn đầu tư phát triển bằng nguồn ngân sách Nhà nước do tỉnh quản lýgiai đoạn 2012-2015. Đây được xem là cơ sở quan trọng để nâng cao hơn nữa côngtác giám sát, đôn đốc của các sở, ngành chức năng đối với các địa phương trongviệc quản lý, thực hiện nguồn vốn phân cấp theo hướng hoàn thiện, chặt chẽ, ổnđịnh và có hệ thống.
Đức Diệu