"Nút thắt" mua sắm y tế: Không thể giải quyết triệt để ngay mà phải làm từng bước

Bộ Y tế vừa tổ chức Hội nghị hướng dẫn triển khai Nghị định số 07/2023/NĐ-CP ngày 03/3/2023 và Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 03/3/2023 tới các Sở Y tế, bệnh viện, các cơ sở y tế và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trang thiết bi y tế.

Nghị định số 07/2023/NĐ-CP và Nghị quyết số 30/NQ-CP bước đầu tháo gỡ khó khăn cho mua sắm y tế

Tại hội nghị, đại diện Vụ Trang thiết bị và Công trình Y tế Bộ Y cho biết: Ngày 03/3/2023, Chính phủ đã ký và ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP ngày 08/11/2021 về quản lý trang thiết bị y tế để giải quyết các tồn tại, hạn chế, bất cập trong quản lý trang thiết bị y tế thời gian vừa qua, từng bước hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về trang thiết bị y tế, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, yêu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực trang thiết bị y tế.

Theo đó những nội dung sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 07/2023/NĐ-CP bao gồm: Giải quyết những vướng mắc liên quan đến giấy phép nhập khẩu, số đăng ký lưu hành trang thiết bị y tế;

Đẩy mạnh việc cấp số đăng ký lưu hành trang thiết bị y tế và tháo gỡ khó khăn trong thu hồi số lưu hành và xử lý trang thiết bị y tế bị thu hồi số lưu hành; Sửa đổi quy định về xuất nhập khẩu và tạm nhập, tái xuất trang thiết bị y tế;

Sửa đổi quy định để giải quyết vướng mắc bất cập từ thực tiễn về kê khai giá cụ thể như: Khắc phục những vướng mắc tại Nghị định số 98/2021/NĐ-CP trong việc áp dụng quy định kê khai giá trong đấu thầu, Nghị định số 07/2023/NĐ-CP bãi bỏ quy định "Không được mua bán trang thiết bị y tế khi chưa có giá kê khai và không được mua bán cao hơn giá kê khai trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ Y tế tại thời điểm mua bán" do trong quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp và các cơ sở y tế.  

Tại Nghị định số 07/2023/NĐ-CP quy định: Chỉ thực hiện kê khai giá đối với trang thiết bị y tế khi có biến động bất thường về giá ảnh hưởng đến nguồn cung cấp trang thiết bị y tế, khả năng chi trả của người mua, khả năng thanh toán của Quỹ bảo hiểm y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành, cập nhật, sửa đổi, bổ sung danh mục và nội dung thông tin trang thiết bị y tế phải kê khai giá. Nội dung, hình thức, trình tự thủ tục kê khai giá trang thiết bị y tế thực hiện theo quy định của pháp luật về giá hoặc trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế.

Phát biểu tại hội nghị từ các điểm cầu, các đại biểu đều đánh giá rằng sự ra đời của Nghị định số 07/2023/NĐ-CP và Nghị quyết số 30/NQ-CP đã giải quyết được thực trạng vấn đề mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư, hóa chất…

Tuy nhiên bên cạnh những điểm nổi bật các đơn vị cũng trao đổi thảo luận về việc khó khăn trong văn bản hướng dẫn thực hiện. Đặc biệt, các đơn vị cũng thắc mắc về việc những hướng dẫn trong Nghị quyết 30/NQ-CP mới chỉ mang tính tạm thời.

Đồng thời các đơn vị cũng đề xuất cần triển khai Nghị quyết 30/NQ-CP của Chính phủ tới các ngành khác để về sau không gây khó cho các đơn vị của ngành Y tế trong quá trình thanh tra, kiểm tra…

Đại diện Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế đã giải đáp những vướng mắc của bệnh viện trong việc thực hiện các hướng dẫn mới về đấu thầu, mua sắm vật tư, thiết bị y tế.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh việc ra đời Nghị định 07/2023/NĐ-CP và Nghị quyết 30/NQ-CP của Chính phủ bước đầu tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc giải quyết tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế, vật tư y tế của các cơ sở y tế trong công tác mua sắm, đấu thầu, thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Hội đồng khoa học phải làm việc công tâm, khách quan, tránh "lợi ích nhóm"

Theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, tại Nghị quyết 30/NQ-CP có điểm mới, đó là mục 3, điểm a, trường hợp có cùng chủng loại thiết bị y tế nhưng có nhiều hãng sản xuất khác nhau, khi đấu thầu giá khác nhau, đưa vào sử dụng chất lượng khác nhau.

Vì vậy Nghị quyết 30/NQ-CP yêu cầu Hội đồng khoa học xây dựng tính năng, cấu hình theo yêu cầu chuyên môn của đơn vị.

Hội đồng khoa học chỉ xây dựng tính năng, cấu hình, còn mua sắm thì thực hiện theo quy định. Do đó, các hội đồng phải làm việc công tâm, khách quan và trên cơ sở yêu cầu chuyên môn, tránh chuyện "lợi ích nhóm".

Bộ Y tế sẽ có hướng dẫn quy định Hội đồng khoa học của bệnh viện để làm sao hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ.

Đối với trường hợp đấu thầu, mua sắm chỉ có 1 nhà thầu, 1 báo giá, Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý: Khi thực hiện 1 báo giá phải đảm bảo chặt chẽ, phải có chứng minh cụ thể, tránh xảy ra lợi dụng chỉ có 1 báo giá mà vi phạm trong đấu thầu.

Đồng thời, khi quyết định lựa chọn trang thiết bị và vật tư y tế cần phải bảo đảm minh bạch, công tâm, trách nhiệm để làm thiết bị phải mang tính tối ưu về hiệu quả và chi phí đầu tư.

Khẩn trương xây dựng Luật Trang thiết bị y tế

Theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, để đồng bộ thực hiện đấu thầu, mua sắm, phải chuẩn bị khẩn trương xây dựng Luật Trang thiết bị y tế. Cùng đó phấn đấu đến tháng 4/2024 trình Quốc hội Luật Dược sửa đổi và Luật Bảo hiểm Y tế sửa đổi.

Thứ trưởng cũng yêu cầu các cục, vụ liên quan của Bộ Y tế phải phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trong quá trình sửa Luật giá và Luật đấu thầu.

Trong thời gian sớm nhất, Cục Quản lý dược trình lãnh đạo Bộ Y tế Thông tư sửa đổi thay thế thông tư 03/2020/TT-BYT về danh mục thuốc đấu thầu tập trung. Vụ Trang thiết bị và công trình y tế và Vụ Pháp chế khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định 07 và phải trình trong tháng 3 này.

Đơn vị chức năng của Bộ Y tế đang khẩn trương hoàn thiện để lãnh đạo Bộ ký ban hành sửa đổi Thông tư 15/2019 hướng dẫn về mua sắm, đấu thầu và "nếu không có gì thay đổi đầu tuần sau lãnh đạo Bộ sẽ ký", Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên thông tin thêm.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên giao Vụ Trang thiết bị và công trình y tế chủ trì, cùng với Vụ Kế hoạch - Tài chính hướng dẫn xây dựng giá gói thầu trang thiết bị y tế và phải xong trong quý 2/2023.

Vụ Kế hoạch - Tài chính chủ trì cùng Cục Quản lý Dược và Trung tâm mua sắm Quốc gia sửa đổi danh mục thuốc đấu thầu; đồng thời nghiên cứu xây dựng cơ chế bảo đảm thuốc hiếm, bảo đảm nguồn cung.

Đối với máy liên doanh, liên kết, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh: Nghị quyết 30 cho thanh toán bảo hiểm y tế với máy liên doanh, nhưng bệnh viện phải chịu trách nhiệm về chất lượng của máy móc, trang thiết bị, đặc biệt là trang thiết bị hết hợp đồng, hết khấu hao, không được để sản phẩm đó mang ra sử dụng phục vụ khám chữa bệnh.

Phải làm từng bước để tháo gỡ "nút thắt" mua sắm y tế

Theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên "nút thắt" trong đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế là vấn đề khó, nhưng "không phải không có giải pháp". Những khó khăn, vướng mắc không thể giải quyết triệt để ngay mà giải quyết từng bước.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục lắng nghe các ý kiến của đơn vị, cơ sở y tế về vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn mua sắm, đấu thầu trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc… Do đó, các vấn đề phát sinh thực tiễn, trong quá trình thực hiện, các bệnh viện cần có báo cáo và đề xuất ngay với Bộ Y tế.

Lĩnh vực nào thuộc Bộ Y tế, lãnh đạo Bộ sẽ giao các vụ, cục, đơn vị cùng phối hợp để tháo gỡ.

Với những vấn đề liên quan đến các bộ, ngành khác, Chính phủ, Bộ Y tế cùng phối hợp với các bộ tìm cách tháo gỡ và báo cáo lên Chính phủ để có hướng giải quyết.

Về lâu dài, cần phải có giải pháp căn cơ, đó là nhanh chóng hoàn thiện thể chế bằng văn bản, xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện. Bởi có những quy định trong Nghị quyết 30/NQ-CP như mục 3, Chính phủ chỉ cho áp dụng thí điểm đến hết năm 2023.

Lãnh đạo Bộ Y tế cũng lưu ý các doanh nghiệp nhập khẩu, kinh doanh thiết bị y tế về trách nhiệm trước pháp luật trong việc kê khai giá, tính năng, cấu hình, tác dụng, tính pháp lý và tính chính xác của trang thiết bị y tế. Bộ Y tế sẽ thanh kiểm tra và hậu kiểm đối với mặt hàng này./.