Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên được thành lập theo giấy phép số 010/NH-GP do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Sóc Trăng cấp ngày 21/11/1994; Giấy chứng nhận đăng ký Hợp tác xã số 2200114576 do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sóc Trăng cấp đăng ký lần đầu vào ngày 02/5/1998 và đăng ký thay đổi lần thứ 11 vào ngày 20/04/2023.
Trụ sở Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên đặt tại số 57 Triệu Nương, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Địa bàn hoạt động gồm xã Thạnh Thới Thuận, xã Thạnh Thới An, xã Tài Văn và thị trấn Mỹ Xuyên.
Về tình hình tài chính, tổng nguồn vốn hoạt động của Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên đến ngày 30/11/2024 là hơn 76 tỷ đồng, tăng 5,7 tỷ đồng so với 31/12/2023, tỷ lệ tăng 8,14%. Nguồn vốn huy động là 66,3 tỷ đồng, tăng 6 tỷ đồng, tỷ lệ tăng 10,13%. Tổng dư nợ là 54,4 tỷ đồng, giảm gần 4 đồng, tỷ lệ giảm 6,84%.
Phân theo lĩnh vực, cho vay sản xuất nông nghiệp chiếm tỷ trọng 71,5%, cho vay tiêu dùng, phục vụ đời sống chiếm 11,5% và cho vay sản xuất kinh doanh, dịch vụ chiếm 17% tổng dư nợ. Phân theo đối tượng cho vay, 100% đều là thành viên.
Rủi ro từ khâu thẩm định
Trong quá trình thanh tra, đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra theo phương thức chọn mẫu 75 hồ sơ vay vốn với tổng dư nợ 33 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 61% tổng dư nợ. Trên cơ sở các hồ sơ chọn mẫu, đoàn đã tiến hành kiểm tra xác minh thực tế 46 khách hàng với tổng dư nợ 24,4 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 73,4% tổng dư nợ được chọn mẫu kiểm tra. Kết quả ghi nhận các vi phạm tồn tại như sau:
Qua thanh tra cho thấy công tác lập báo cáo thẩm định trước khi cho vay còn sơ sài, thiếu chặt chẽ, cụ thể là chưa thu thập thông tin tín dụng của khách hàng tại các tổ chức tín dụng khác để đánh giá đúng tình hình vay vốn và khả năng trả nợ, chưa phân tích chi tiêt các yếu tố đầu vào, đầu ra của phương án sản xuất kinh doanh, nguồn trả nợ của khách hàng, chưa thu thập hồ sơ, chứng từ để làm căn cứ thẩm định. Việc này có thể dẫn rủi ro đánh giá không chính xác khả năng tài chính, hiệu quả của hoạt động sản xuất kinh doanh, nhu cầu vốn thực tế của khách hàng, từ đó tính khả thi của phương án vay vốn không được đảm bảo, tiềm ẩn rủi ro phát sinh nợ quá hạn.
Về phân kỳ trả nợ gốc, lãi cho vay, nhiều trường hợp Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên cho khách hàng vay với kỳ hạn trả lãi là 12 tháng, không phù hợp với nguồn thu nhập theo mùa vụ của khách hàng. Từ đó, tiềm ẩn rủi ro khách hàng sử dụng thu nhập từ phương án vay vốn vào mục đích khác, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng khi đến hạn thanh toán.
Về kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay, Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên kiểm tra, giám sát sau khi cho vay chưa chặt chẽ, mang tính hình thức. Cụ thể, biên bản kiểm tra sau cho vay ghi nhận sơ sài, không thể hiện được thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng; thu thập không đầy đủ các tài liệu, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng hoặc thu thập các chứng từ không đảm bảo về nội dung và loại hóa đơn theo quy định của pháp luật về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.
Về định giá tài sản bảo đảm tiền vay, nhiều trường hợp tài sản bảo đảm là bất động sản được Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên định giá theo giá thị trường. Tuy nhiên, nội dung thẩm định chưa phân tích và đưa ra được căn cứ làm cơ sở cho việc định giá này.
Việc xác định thời hạn trả lãi tiền vay chưa cụ thể, hợp đồng tín dụng chỉ ghi chung chung về thời hạn trả lãi tiền vay là “theo vụ mùa thu hoạch lúa", nhưng không có cơ sở để xác định vụ mùa thu hoạch lúa là vào thời điểm nào, không cụ thể được ngày, tháng, năm trả lãi tiền vay.
Phát sinh nợ xấu do doanh nghiệp thua lỗ dẫn đến mất vốn
Kết luận thanh tra cho thấy tại thời điểm 30/11/2024, nợ xấu của đơn vị là 106 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 0,19% tổng dư nợ. Nguyên nhân phát sinh nợ xấu là do tình hình sản xuất kinh doanh của thành viên gặp khó khăn, làm ăn thua lỗ dẫn đến bị mất vốn. Qua thanh tra không phát sinh các trường hợp phải chuyển nhóm nợ và trích lập dự phòng rủi ro bổ sung.
Trong thời kỳ thanh tra, đơn vị đã sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng với 2 món vay với tổng dự nợ 478 triệu đồng. Đơn vị đã chủ động tích cực thu hồi các khoản nợ đã sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong các năm trước, số tiền thu hồi từ nợ ngoại bảng trong thời kỳ thanh tra là 997 triệu đồng.
Kết quả kiểm tra cho thấy chưa phát sinh tồn tại, vi phạm của đơn vị trong việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro và thu hồi nợ đã sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng.
Theo đánh giá của cơ quan thanh tra, hoạt động của HĐQT, BKS và KTNB mặc dù có thực hiện việc kiểm tra giám sát thường xuyên nhưng chưa phát hiện được sai sót, vi phạm để có những đề xuất, yêu cầu Ban điều hành khắc phục, chấn chỉnh kịp thời những tồn tại, vi phạm trong hoạt động nghiệp vụ.
Nguyên nhân là do công tác quản trị, kiểm soát tuy có được quan tâm nhưng chưa sâu sát, còn hạn chế trong kiểm tra, giám sát; các cán bộ tác nghiệp chỉ tập trung công việc phát sinh hằng ngày mà chưa nghiên cứu kỹ các văn bản nghiệp vụ, còn chủ quan, chưa nhận thức được rủi ro trong hoạt động dẫn đến việc thực hiện không đúng. Một số cá nhân, tập thể có liên quan đến hoạt động cấp tín dụng chưa tuân thủ nghiêm túc các bước theo quy trình cho vay, kỹ năng thẩm định còn hạn chế, việc kiểm tra, giám sát sau cho vay thiếu chặt chẽ.
Các tồn tại trong hoạt động tại Quỹ tín dụng nhân dân Mỹ Xuyên có trách nhiệm thuộc về các tập thể, cá nhân thực hiện thẩm định, đề xuất, kiểm soát, phê duyệt và quản lý khoản cấp tín dụng đã có tồn tại, hạn chế trong hoạt động cho vay.