Nghệ nhân K’Tiêng ở bon Bơ Nâm, xã Ðắk P’lao (Ðắk Glong), năm nay đã ngoài 60 tuổi, được xem là người sử dụng thành thạo và biết chế tác nhiều loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc Mạ.
Ông K'Tiêng với cây m'buốt do mình sáng chế |
Theo như lời ông kể thì ngay từ khi còn nhỏ, ông đã được bố chỉ dạy cho cách chế tác cũng như cách sử dụng các nhạc cụ của dân tộc mình như m'buốt, drơn, sáo… Hiện nay, trong căn nhà đơn sơ của mình, ông luôn dành một góc nhỏ để trưng bày và lưu giữ những nhạc cụ do chính tay mình làm ra.
Trong suốt quãng đời của mình, ông cũng không nhớ mình đã làm biết bao nhiêu nhạc cụ nữa. Chỉ biết rằng ở bon Bơ Nâm này, mỗi khi có lễ hội, đều nhờ đến bàn tay của ông để góp cho những điệu múa xoang, bài ca Tâm pớt thêm nhịp… Với ông, mỗi nhạc cụ là một công trình nghệ thuật, nên ngoài những lúc lên nương rẫy, ông đều dành thời gian, công sức chăm chút, tạo cho chúng luôn có “hồn” thật sự.
Từ những ống tre nứa thô sơ, một quả bầu khô… nhưng dưới bàn tay khéo léo của ông đã trở thành chiếc m'buốt cất lên những âm thanh đặc sắc, thú vị hay một cây sáo, drơn với âm thanh réo rắt...
Ðặc biệt, với mong muốn văn hóa truyền thống của dân tộc mình không bị mai một, lãng quên thì vào những lúc rãnh rỗi ông lại truyền lại cách sử dụng nhạc cụ cho những đứa cháu của mình. Ông K’Tiêng cho biết: “Mình có ra sức truyền dạy cho lớp trẻ thì chúng mới yêu quý và ra sức giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc, chứ mình nói mà không làm thì cũng vậy thôi à”.
Không chỉ chế tác thành thạo những nhạc cụ truyền thống của dân tộc Mạ, ông K’Tiêng còn có thể làm ra các nhạc cụ của một số dân tộc khác như khèn của người Mông; đinh năm, đinh túk của đồng bào Ê đê…Ông còn được xem là người đan lát các vật dụng sản xuất, sinh hoạt truyền thống rất khéo léo, bền đẹp, được bà con thường đặt làm.
Chị H’Jang ở cùng bon nói: “Những lúc đi rẫy về, dù mệt nhọc, nhưng khi được nghe tiếng sáo của già K’Tiêng, tôi cảm thấy nhẹ nhõm vô cùng. Những dụng cụ như gùi, nong, nia…gia đình tôi đều đặt già K’Tiêng làm hết đấy. Chúng không những đẹp mà còn rất bền”.
Ông K’Tiêng cũng vui hơn vì trong bon vẫn còn có không ít người thích nhạc cụ do ông làm ra, nhất là có nhiều thanh niên đến học cách làm. Niềm say mê văn hóa dân tộc của ông đã truyền “lửa”, dìu dắt lớp trẻ gắn bó với âm nhạc dân tộc, để những giá trị văn hóa truyền thống của cha ông không bị thất truyền, mai một.