Ưu tiên tín dụng cho ngành trọng điểm
Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, dư nợ tín dụng dành cho khu vực tư nhân hiện chiếm 92-93% tổng dư nợ toàn hệ thống. Điều này cho thấy sự lớn mạnh của khối kinh tế tư nhân cũng như nỗ lực “bơm vốn” từ ngành ngân hàng.
“Chúng tôi đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai đúng tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước”, bà Hồng nói.
Các ngân hàng thương mại đang triển khai gói tín dụng ưu đãi, giảm lãi suất, đơn giản thủ tục và ứng dụng công nghệ nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn. Các lĩnh vực được ưu tiên gồm: nông nghiệp, thủy sản, công nghệ cao và bất động sản nhà ở xã hội.
Ngay cả khi lãi suất toàn cầu tăng, ngành ngân hàng Việt Nam vẫn nỗ lực giảm lãi suất trong nước. Thống kê cho thấy, hơn 60.000 tỷ đồng đã được “bơm” ra thông qua các gói hỗ trợ cho doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi COVID-19, thiên tai. Các khoản vay trong chương trình này hoàn toàn sử dụng nguồn lực từ tổ chức tín dụng, không phụ thuộc ngân sách.
Tại Agribank, tổng dư nợ hiện đạt hơn 1,7 triệu tỷ đồng, trong đó 60% hướng tới khu vực nông nghiệp, nông thôn – phần lớn là hộ kinh tế tư nhân. Phó Tổng giám đốc Agribank Phùng Thị Bình cho biết 90% dư nợ cho vay pháp nhân thuộc về doanh nghiệp tư nhân. Năm 2025, ngân hàng này được cấp hạn mức tín dụng tăng thêm 13%, tương đương 230.000 tỷ đồng, ưu tiên cho khu vực tư nhân.
Ở khối ngân hàng cổ phần, Tổng giám đốc ACB Từ Tiến Phát đánh giá cơ chế hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp nhỏ, đổi mới sáng tạo và ESG là cần thiết. Tuy nhiên, ông cho rằng vẫn tồn tại nhiều vướng mắc, nhất là thủ tục hành chính. Ông đề xuất cần sớm số hóa quy trình cấp tín dụng và xây dựng khuôn khổ tín dụng xanh rõ ràng hơn.
Vốn vẫn khó chảy đến đúng nơi
Nghị quyết 68 được xem là “cú hích” mở đường cho doanh nghiệp tư nhân dễ tiếp cận tín dụng. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp phản ánh vẫn gặp khó khăn.
Ông Lương Quốc Toản, Phó tổng giám đốc Công ty Giấy và Bao bì Phú Giang, cho biết dù công ty sở hữu máy móc hiện đại, hàng tồn kho lớn nhưng vẫn khó vay tín chấp. Ngân hàng vẫn ưu tiên tài sản thế chấp là bất động sản – điều không dễ với nhiều doanh nghiệp sản xuất.
Ở chiều ngược lại, ngân hàng cũng đối mặt rủi ro. Một lãnh đạo ngân hàng thương mại tiết lộ việc doanh nghiệp lập hai báo cáo tài chính – một để vay vốn, một để nộp thuế – làm giảm niềm tin và tăng nguy cơ phát sinh nợ xấu. “Tín dụng rủi ro cao không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn có thể kéo theo trách nhiệm pháp lý cho cán bộ ngân hàng”, vị này nói.
Giới chuyên gia cho rằng tính minh bạch trong tài chính là yếu tố then chốt. Doanh nghiệp phải chứng minh năng lực và triển vọng phát triển bằng dữ liệu rõ ràng, minh bạch thì mới có thể tiếp cận vốn bền vững.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân đề xuất Chính phủ nghiên cứu chính sách ưu đãi lãi suất hoặc tăng cường bảo lãnh tín dụng, giúp các doanh nghiệp nhỏ tiếp cận nguồn vốn giá rẻ và ổn định.
Chuyên gia Cấn Văn Lực gợi ý thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng cấp Trung ương, kích hoạt lại 28 quỹ địa phương và sớm xây dựng Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh với lãi suất ưu đãi 2%. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của các quỹ đầu tư mạo hiểm – kênh vốn chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thay vì chỉ dựa vào nguồn tín dụng ngân hàng truyền thống.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết ngành ngân hàng đang kiến nghị Chính phủ có chỉ đạo cụ thể nhằm phát triển thị trường tài chính và làm cho chính sách bảo lãnh tín dụng hiệu quả hơn, đặc biệt trong việc tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Bà Hồng cũng lưu ý một số rào cản khác như thủ tục đầu tư, sản xuất kéo dài đang làm chi phí lãi suất tăng. Việc tinh gọn bộ máy hành chính, sửa các luật như Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu… sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án, hỗ trợ vốn quay vòng nhanh và giảm áp lực lãi vay.
Nghị quyết 68 không chỉ khẳng định vai trò của kinh tế tư nhân như động lực tăng trưởng, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn lớn hơn qua các chính sách tín dụng ưu đãi. Tuy nhiên, để dòng vốn này thực sự hiệu quả, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ ngân hàng, chính sách Nhà nước và nỗ lực minh bạch từ chính doanh nghiệp.
Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, khu vực tư nhân cần được tiếp sức kịp thời để thực sự “cất cánh”.