Đâu là nguyên nhân
Homestay, farmstay là mô hình kinh doanh nghỉ dưỡng vô cùng phổ biến ở châu Âu. Trong đó, farmstay là một trong những loại hình nghỉ dưỡng tích hợp cả nông trại, vừa nghỉ ngơi, vừa vui chơi, vừa có thể thực hành làm nông dân. Homestay là nơi để du khách có thể vừa lưu trú nghỉ ngơi vừa tham gia các hoạt động thực tiễn ngay địa phương, với chi phí phải chăng.
Những mô hình này đều mới du nhập vào Việt Nam thời gian gần đây và phát triển khá mạnh mẽ. Khu vực Tây Nguyên, homestay và farmstay phát triển mạnh ở các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk. Quá trình học hỏi kinh nghiệm, nhiều cá nhân, tổ chức trên địa bàn Đắk Nông đã đầu tư xây dựng theo các mô hình này, nhưng chủ yếu là tự phát.
Theo cơ quan chức năng, nguyên nhân trước tiên, hiện nay các quy định pháp luật của Việt Nam chưa có quy định nào liên quan đến việc xây dựng, phát triển homestay và farmstay.
 |
| Để homestay, farmstay đi đúng hướng và mang lại nguồn lợi kinh tế cho người dân và địa phương cần một hướng đi đúng đắn |
Đi đôi với đó, quản lý Nhà nước về quy hoạch rừng, đất rừng, nông thôn, đô thị chưa chặt chẽ, chồng chéo bất cập; chưa có quy chế quản lý kiến trúc, quy hoạch chi tiết... Công tác quản lý trật tự xây dựng tại các xã, phường, thị trấn còn buông lỏng. Thậm chí, nhiều cán bộ địa phương còn “tạo điều kiện”, “làm ngơ” cho người dân tự ý xây dựng công trình vi phạm.
Bên cạnh đó, cơ quan Nhà nước chưa kịp thời hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân hoàn thiện các thủ tục pháp lý dẫn đến việc tự ý xây dựng, hoạt động. Khi cơ quan chức năng phát hiện thì mọi việc đã rồi, có xử lý vi phạm cũng dừng ở mức độ xử phạt hành chính hoặc nhắc nhở, viết cam kết ngưng xây dựng hoặc buộc tháo dỡ.
Ngoài ra, nhiều trường hợp người dân chưa nắm bắt hết các quy định của pháp luật về xây dựng, còn chủ quan tự tổ chức xây dựng công trình, hoặc biết xây dựng là sai nhưng vẫn cố tình vi phạm.
Tập trung tháo gỡ khó khăn
Việc ra đời các homestay, farmstay góp phần thu hút khách du lịch trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm và quảng bá hình ảnh con người, cảnh đẹp Đắk Nông thời gian gần đây là điều thấy rõ. Tuy nhiên, để các homestay, farmstay phát triển đúng hướng, mang lại lợi ích kinh tế cho các hộ kinh doanh nói riêng và phát triển kinh tế chung của cả địa phương thì cần phải có một lộ trình dài hơi, đúng hướng.
 |
| Homestay, farmstay phát triển góp phần quảng bá hình ảnh du lịch địa phương |
Ông Đoàn Văn Phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk Glong cho biết: “Homestay, farmstay phát triển đã mang lại nguồn kinh tế lớn không chỉ cho gia đình, cá nhân kinh doanh mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội của địa phương. Như các đợt nghỉ lễ vừa qua, số lượng khách du lịch đến với Tà Đùng rất đông, xảy ra tình trạng “cháy” phòng nghỉ.
“Chiếu theo quy định của pháp luật thì các hộ gia đình này làm sai, buộc huyện phải xử lý. Quan điểm của UBND huyện là ủng hộ các mô hình du lịch phát triển cộng đồng như homestay, farmstay để góp phần quảng bá hình ảnh địa phương, tuy nhiên các loại hình này trước hết cần phải bảo đảm tính pháp lý về đất đai, quy hoạch xây dựng. Các trường hợp tự phát, xây dựng trái phép huyện sẽ kiên quyết xử lý, không để xảy ra tình trạng tràn lan xây dựng mà thiếu quản lý, ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch chung của tỉnh. Vì vậy, huyện đề nghị tỉnh, ngành chức năng sớm có giải pháp cụ thể để xử lý triệt để các vấn đề liên quan, để homestay, farmstay”, ông Phương đề nghị.
Thực tế, để du lịch cộng đồng như homestay, farmstay phát triển, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương các cấp chính quyền, ngành chức năng có nhiều việc phải làm. Về lâu dài, tỉnh cần có các quy hoạch, định hướng cụ thể để giúp các mô hình du lịch này phát triển một cách bền vững, nhằm cân đối giữa nhu cầu và tiềm năng, tránh tình trạng phát triển tự phát, gây lãng phí nguồn lực đầu tư của Nhân dân.
 |
| Cần chính sách hỗ trợ để phát triển bền vững homestay, farmstay, khu nghỉ dưỡng |
Phát biểu tại cuộc họp với các sở, ngành, địa phương để giải quyết những khó khăn, vướng mắc liên quan đến phát triển du lịch homestay, farmstay trên địa bàn, ngày 4/8/2022, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên cho rằng: hiện nay, hầu hết các cơ sở lưu trú, kinh doanh, điểm tham quan du lịch homestay, farmstay đều do tổ chức, cá nhân tự phát xây dựng trên đất lâm nghiệp, nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng nên không đúng quy định. Để tháo gỡ khó khăn này, trước tiên các đơn vị liên quan rà soát, có văn bản hướng dẫn cụ thể cho địa phương, cơ sở kinh doanh xác định nguồn gốc đất. Trên cơ sở đó, các ngành, địa phương tham mưu đề xuất Tỉnh ủy, UBND tỉnh giải quyết vấn đề quy hoạch sử dụng đất, để có cơ chế triển khai phù hợp. “Nếu trên đất nông nghiệp thì cần phân khu, đưa vào quy hoạch sử dụng đất đa mục đích, chọn những lợi thế của địa phương để đầu tư xây dựng. Riêng đối với diện tích đất nằm trên đất quy hoạch 3 loại rừng, sớm kiến nghị, đề xuất đưa ra, làm căn cứ đưa vào quy hoạch chung của tỉnh thời kỳ 2021-2031 tầm nhìn 2050 để có thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất phục vụ phát triển du lịch”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, một chương trình truyền thông giúp người dân hiểu đúng về homestay, farmstay vào lúc này là rất cần thiết. Khi có cái nhìn đúng về homestay, người dân sẽ dốc sức đầu tư cho nó, từ cơ sở vật chất đến ngoại ngữ, kỹ năng đón tiếp, phục vụ du khách một cách bài bản, chuyên nghiệp. Việc tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, ngoại ngữ, phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm cho lao động làm việc tại các cơ sở kinh doanh homestay, farmstay cũng là điều cần thiết. Phát biểu kết luận cuộc họp với các sở, ngành, địa phương để giải quyết những khó khăn, vướng mắc liên quan đến phát triển du lịch homestay, farmstay trên địa bàn, ngày 4/8/2022, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tôn Thị Ngọc Hạnh yêu cầu các đơn vị liên quan như Sở Xây dựng, Sở TN-MT, Sở NN-PTNT là các cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu các văn bản và làm quy hoạch tạm thời trong khuôn khổ luật pháp cho phép trình UBND tỉnh trong thời gian sớm nhất. Các địa phương tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức doanh nghiệp, cá nhân trình tự thủ tục đầu tư homestay, farmstay theo hướng dẫn của Sở Xây dựng, hạn chế thấp nhất tình trạng người dân, doanh nghiệp đầu tư xây dựng không đúng pháp luật phải xử phạt cưỡng chế, gây ảnh hưởng đến môi trường đầu tư và thiệt hại về kinh tế cho người dân, doanh nghiệp.