Số lượng và chất lượng gia đình văn hóa gia tăng, tình làng nghĩa xóm bền chặt, cảnh quan môi trường dần dần cải thiện, đường làng ngõ xóm sạch đẹp, bản sắc dân tộc tiếp tục được giữ gìn và phát huy.
 |
Bon văn hóa Phi Mur, xã Quảng Khê (Đắk Glong). Ảnh: Mai Anh |
Có được kết quả trên, ngoài sự nỗ lực của bà con thì ngành văn hóa cũng có nhiều đóng góp. Theo đó, ngành đã chú trọng công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia phong trào xây dựng gia đình văn hóa. Nhờ đó, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc như văn hóa giao tiếp, văn hóa mẫu hệ, văn hóa rượu cần, văn hóa sử thi (Ot N'rông), văn hóa tiếp khách, văn hóa ẩm thực, văn hóa cồng chiêng, văn hóa lễ hội tiếp tục được bảo tồn và phát huy.
Các hủ tục lạc hậu như cúng chữa bệnh, sinh đẻ nhiều con… dần dần loại bỏ... Nhờ đó, số lượng và chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số không ngừng gia tăng. Đến nay, toàn tỉnh có 17.906/29.430 hộ gia đình người dân tộc thiểu số đạt gia đình văn hóa, đạt tỷ lệ 60,84%. 59/159 bon, buôn, bản có đồng bào dân tộc thiểu số đạt danh hiệu bon, buôn, bản văn hóa, đạt tỉ lệ 37,1%.
Tiêu biểu trong phong trào xây dựng bon văn hóa có bon Bu Đắk, xã Thuận An (Đắk Mil); buôn Buôr, xã Tâm Thắng (Chư Jút); bon Bu Đách, xã Đắk R'tíh, bon Bu N'Drung, xã Đắk Búk So (Tuy Đức); bon N'jiêng, xã Đắk Nia (Gia Nghĩa)... đạt thành tích bon văn hóa nhiều năm liền.
Để kết hợp hài hòa giữa luật tục của đồng bào và pháp luật trong việc xây dựng hương ước, quy ước được ban chỉ đạo các cấp quan tâm và 124/159 bon, buôn xây dựng được quy ước, hương ước. Nội dung hương ước, quy ước đảm bảo yêu cầu quyền làm chủ của người dân phù hợp với pháp luật quy định, có tác dụng điều chỉnh các mối quan hệ mang tính tự giác, nâng cao chuẩn mực đạo đức, truyền thống, thuần phong mỹ tục trong cộng đồng dân cư.
Thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước về chính sách dân tộc, ngành văn hóa đã đầu tư xây dựng 136 nhà văn hóa cộng đồng tại các bon đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ và trang bị đầy đủ thiết bị âm thanh ánh sáng. Nhiều hoạt động văn hóa, thông tin phát thanh truyền hình, chiếu phim được tổ chức đã làm phong phú thêm đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc.
Nhiều hoạt động thể dục, thể thao quần chúng được tổ chức, lễ hội truyền thống của các dân tộc cũng được khôi phục như lễ hội mừng mùa, lễ mừng lúa mới, lễ kết nghĩa, lễ ăn cơm mới, lễ sum họp cộng đồng, lễ phát rẫy…
Bên cạnh đó, công tác tổ chức truyền dạy hát dân ca, chế tác nhạc cũ, truyền dạy cồng chiêng, chỉnh chiêng, tổ chức ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số đã góp phần to lớn vào khôi phục và bảo tồn văn hóa truyền thống bản địa đang có nguy cơ mai một.
Trong thời gian tới, để phong trào xây dựng đời sống văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp tục phát huy hiệu quả, phục vụ lợi ích thiết thực của đời sống thì cần có biện pháp khắc phục một số hạn chế như nhà văn hóa cộng đồng hoạt động chưa hiệu quả, để xuống cấp; cảnh quan vệ sinh môi trường ở một số địa phương chưa tốt; ý thức tự giác trong nhân dân thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân, tư tưởng ỷ lại trông chờ vào nhà nước; có bon, buôn số hộ nghèo còn cao, tình trạng vi phạm lâm luật, kế hoạch hóa gia đình, tình trạng tảo hôn và một số hủ tục vẫn còn tồn tại.