1. Quy định bắt buộc tham gia BHYT
Một điểm mới quan trọng của Luật lần này là quy định bắt buộc tham gia BHYT. Đây là một điểm mới thể hiện quyết tâm chính trị nhằm thúc đẩy thực hiện BHYT toàn dân theo tinh thần của Hiến pháp 2013 và Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị.
Để thực hiện mục tiêu này, Luật BHYT quy định bắt buộc cùng với quy định giảm mức đóng, Nhà nước hỗ trợ ngân sách cho một số nhóm đối tượng tham gia BHYT sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình mở rộng đối tượng, thực hiện mục tiêu BHYT toàn dân và đảm bảo an sinh xã hội.
Bên cạnh đó, để đảm bảo tính khả thi và thúc đẩy việc thực hiện chính sách BHYT bắt buộc, Nhà nước phải tăng cường hoạt động tuyên truyền, vận động các đối tượng, bố trí nguồn lực đảm bảo, nâng cao y đức và chất lượng khám chữa bệnh, đổi mới phương thức thực hiện chính sách BHYT vừa để khuyến khích, vừa hỗ trợ người dân chủ động tham gia BHYT, nâng cao trách nhiệm an sinh đối với bản thân, gia đình mình và xã hội. Nhà nước tổ chức cho người dân có thể tiếp cận và đóng BHYT theo hộ gia đình được thuận lợi tại tất cả các địa bàn trên cả nước.
2. Quy định, khuyến khích tham gia BHYT theo hộ gia đình
Điểm mới nữa trong Luật BHYT là quy định khuyến khích tham gia BHYT theo hộ gia đình. Đây là hình thức mà các quốc gia hiện nay đang thực hiện để bao phủ, chăm sóc sức khỏe. Luật BHYT cũ đã quy định việc tham gia BHYT theo hộ gia đình nhưng chưa quy định bắt buộc 100% thành viên phải tham gia, nên tính tuân thủ chưa cao, chỉ có người ốm mới tham gia BHYT, tạo nên tình trạng lựa chọn ngược. Việc tham gia theo hộ gia đình để giảm mức đóng của các thành viên, cụ thể: người thứ nhất đóng tối đa bằng 6% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất, từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.
3. Bổ sung đối tượng tham gia BHYT
Để đảm bảo sự bình đẳng giữa các đối tượng trước pháp luật và thống nhất việc quản lý, tổ chức thực hiện chính sách BHYT trong hệ thống, Luật đã huy động thêm lực lượng công an, quân đội phải tham gia BHYT. Chính phủ quy định lộ trình tham gia BHYT phù hợp với đặc thù của lực lượng này. Cùng đó, Luật cũng bổ sung thêm đối tượng đang sinh sống tại vùng kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn được ngân sách Nhà nước mua thẻ BHYT.
4. Về BHYT đối với trẻ em dưới 6 tuổi
Với trẻ dưới 6 tuổi, Luật quy định trẻ dưới 6 tuổi được quỹ BHYT chi trả cho điều trị lác, cận thị, tật khúc xạ của mắt. Trong trường hợp trẻ đủ 72 tháng chưa đến kỳ nhập học thì thẻ BHYT sẽ có giá trị đến ngày 31/9 của năm đó, tạo điều kiện cho trẻ được chăm sóc sức khỏe đến khi thẻ hết hạn. Luật cũng bổ sung trách nhiệm của UBND xã phải lập danh sách đề nghị cấp thẻ BHYT đồng thời với việc cấp giấy khai sinh cho trẻ. Đây là những quy định nhằm tháo gỡ những vướng mắc của Luật cũ liên quan đến thực hiện BHYT của trẻ dưới 6 tuổi và đảm bảo quyền lợi tối đa cho trẻ.
5. Tăng quyền lợi BHYT và mức hưởng BHYT
Đây là quy định nhằm giảm gánh nặng chi phí khám chữa bệnh, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế với một số đối tượng như: người có công, người nghèo, người dân tộc thiểu số, người thuộc diện bảo trợ xã hội,… nhất là với những người mắc bệnh nặng, bệnh mạn tính (chạy thận nhân tạo chu kỳ, ung thư, bệnh nội tiết,…) do không có khả năng chi trả cũng như tính phức tạp trong việc tổ chức thực hiện. Luật sửa đổi quan tâm nhiều đến quyền lợi của người tham gia BHYT như: bỏ quy định cùng chi trả 5% với người nghèo, dân tộc thiểu số đang sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn; Bỏ quy định cùng chi trả 20% với thân nhân người có công là cha mẹ đẻ, hoặc vợ/chồng, con của liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ; Giảm mức cùng chi trả từ 20% xuống còn 5% với thân nhân của người có công khác và người cận nghèo.
Mở rộng quyền lợi BHYT là Chi trả tai nạn lao động, tai nạn lao động, KCB trong trường hợp tự tử, gây thương tích, KCB tổn thương về thể chất, tinh thần do hành vi vi phạm pháp luật của người đó gây ra (Luật BHYT cũ là không được hưởng).
Luật lần này cũng quy định: Quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh khi người bệnh có thời gian tham gia BHYT từ 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở, trừ trường hợp tự đi khám chữa bệnh (tương đương với khoảng 7 triệu). Đây là quy định hết sức mới để bảo vệ, hỗ trợ người bệnh trước rủi ro tài chính.
6. Mở thông tuyến khám chữa bệnh BHYT
Từ 1/1/2015, trường hợp tự đi khám chữa bệnh tại bệnh viện tuyến huyện sẽ được Quỹ BHYT chi trả 70% chi phí khám bệnh, chữa bệnh và đến năm 2016, sẽ được chi trả 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong cùng địa bàn tỉnh; Tại bệnh viện tuyến tỉnh, từ 1/1/2015, Quỹ BHYT chi trả 60% chi phí điều trị nội trú và đến 1/1/2021 là 100%; Tại bệnh viện tuyến trung ương là 40% chi phí điều trị nội trú.
7. Tăng mức phạt doanh nghiệp trốn đóng BHYT
Cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng bảo hiểm y tế mà không đóng hoặc đóng không đầy đủ thì không những phải đóng đủ số tiền chưa đóng và nộp số tiền lãi bằng hai lần mức lãi suất liên ngân hàng (tăng gấp đôi so với trước đây).
Ngoài ra người sử dụng lao động còn phải hoàn trả toàn bộ chi phí cho người lao động trong phạm vi quyền lợi, mức hưởng bảo hiểm y tế mà người lao động đã chi trả trong thời gian chưa có thẻ bảo hiểm y tế.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015.