Ngày 23/3, Trung ương Đoàn Thanhniên cộng sản Hồ Chí Minh, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, Chương trình chốnglao quốc gia tổ chức míttinh nhân Ngày Thế giới phòng chống lao (24/3).
Khám, điều trị cho bệnh nhân lao tạikhoa Truyền nhiễm - Bệnh viện Đa khoa Kiến Xương (Thái Bình). (Ảnh: DươngNgọc/TTXVN) |
Phát biểu tại lễ míttinh, phó giáosư, tiến sỹ Đinh Ngọc Sỹ, Chủ nhiệm Chương trình chống lao quốc gia, Giámđốc Bệnh viện Phổi Trung ương nhấn mạnh, không một quốc gia nào, không một vùngmiền nào trên thế giới không có người bệnh lao. Cứ 4 giây trôi qua là có mộtngười bệnh lao bị chết. Chương trình chống lao quốc gia đã hình thành và pháttriển suốt 25 năm qua.
Mặc dù nhận được đầu tư của Chính phủ, Bộ Y tế, sự hỗ trợ của các tổ chức quốctế và nỗ lực của đội ngũ cán bộ chống lao song bệnh lao vẫn là gánh nặng sứckhỏe của cộng đồng. Các số liệu dịch tễ cho thấy, hàng năm chúng ta mới pháthiện được gần 60% bệnh nhân lao hiện có và vẫn còn đến 12.000-18.000 người chếtvì lao mỗi năm.
Một người bị lao sẽ lây cho 10-15 ngườikhác
Việt Nam hiện đứng thứ 12 trong 22 nước có số bệnh nhân nhiễm lao cao trên toàncầu và xếp thứ 14 trong 27 nước có gánh nặng bệnh lao đa kháng thuốc cao trêntoàn cầu . Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 180.000 người mắc mới và 20.000 ngườichết do bệnh lao, cao hơn 2 lần tai nạn giao thông.
Trong số người mắc lao, có tới 76% là nông dân, do mức sống của nhiều hộ dânthấp, môi trường ô nhiễm, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu còn hạn chế… ; đặcbiệt, số bệnh nhân lao được phát hiện và điều trị chỉ chiếm khoảng 60% số ngườimắc lao trong cộng đồng. Nguyên nhân là do tình trạng bác sỹ “già hóa,” khôngcó người thay thế mà nguồn nhân lực mạng lưới chống lao cũng thiếu và thườngxuyên thay đổi công tác nên không thể hết lòng vì công việc.
Ngoài ra, dịch tễ lao, lao/HIV và lao kháng thuốc ở Việt Nam còn cao, số bệnhnhân chưa được phát hiện còn quá lớn, là nguồn lây nhiễm theo cấp số nhân racộng đồng. Trong khi đó, sự kỳ thị, định kiến vì bệnh lao của người dân cònlớn, khiến cho bệnh nhân lao giấu bệnh, tự chạy chữa, bệnh càng nặng, khả nănglây chéo sang người khác càng lớn.
Bệnh lao không có miễn dịch vĩnh viễn như các bệnh truyền nhiễm khác (như bệnhsởi, bạch hầu, ho gà); việc tiêm vắcxin phòng bệnh chỉ có tính tạm thời bảo vệcho trẻ em giảm tần suất, khả năng bệnh nặng. Bệnh lao lây lan rất nhanh trongcộng đồng, hơn tất cả các bệnh khác, bởi bệnh lây qua đường hô hấp. Một ngườibị lao sẽ lây cho 10-15 người khác trong một năm.
Bên cạnh đó, thuốc chống lao tại Việt Nam là loại thuốc đã có từ rất lâu. Thuốcđiều trị lao được sản xuất ra cách đây 60 năm và đến nay vẫn không có sự khácbiệt nào cả. Chính vì vậy, vi khuẩn lao đã quen và nhờn thuốc. Hơn nữa, do bệnhphải điều trị dài ngày, từ 6-8 tháng nên nhiều người bệnh không chờ đợi đượcdẫn đến điều trị bệnh không dứt điểm. Do vậy, bệnh lao càng trở nên khó kiểmsoát.
Bệnh lao hoàn toàn có thể chữa khỏi
Phó giáo sư, tiến sỹ Đinh Ngọc Sỹ cho biết Chương trình phòng chống lao tạiViệt Nam đã được triển khai rất sớm và có những thời điểm đã từng trở thànhchương trình mục tiêu quốc gia. Bệnh lao đã có thuốc điều trị cấp miễn phí chongười dân, đã có vắcxin phòng bệnh cho trẻ em nhưng nó vẫn là một bệnh khó kiểmsoát. Bệnh lao không phải là bệnh thông thường; là bệnh lây, bệnh nguy hiểmkhông chỉ cho người bệnh mà còn cho cả cộng đồng.
Hiện nay, bệnh lao không còn được coi là một trong tứ chứng nan y nữa mà bệnhhoàn toàn có thể chữa trị được; điều này đã được chứng minh. Hàng năm, Việt Namđã điều trị, chữa khỏi cho khoảng 90.000 bệnh nhân lao.
Tuy nhiên, bệnh lao khi đã được chữa khỏi thì vẫn có thể mắc trở lại. Ngườichữa khỏi bệnh lao có thể tái mắc bệnh thông qua việc lây nhiễm bệnh lại từngười khác vì không có miễn dịch chống lao vĩnh viễn hoặc vi khuẩn lao còn xótlại trong người bệnh. Chính vì vậy, bệnh lao sẽ quay trở lại bất cứ lúc nàotrong cuộc sống, vòng đời mỗi con người.
Các bác sỹ cũng cho biết, về mặt tâm lý, bệnh lao tạo lên một tâm lý xã hộinặng nề. Cho đến nay, trong cộng đồng vẫn chưa xóa bỏ được rào cản, kỳ thị vớingười bệnh, chính bản thân người bệnh cũng kỳ thị tách mình ra khỏi cộng đồng.
Thực tế về mặt kinh tế, nều người bệnh có điều kiện sống khá giả thì vấn đề chiphí khám, chữa bệnh sẽ không quá nặng nề nhưng về mặt tâm lý thì họ cũng giốngnhư những đối tượng khác lại khá lo lắng, ngại để người khác biết mình mắcbệnh.
Người mắc bệnh lao hiện được chữa bệnh bằng những hỗ trợ của nhà nước như thuốcchữa lao miễn phí, xét nghiệm theo dõi miễn phí và được bảo hiểm y tế chi trảnhững khoản phí chữa bệnh. Bên cạnh đó, họ cần nhận thức được trách nhiệm củahọ là phải chữa khỏi bệnh để không làm lây bệnh sang những người thân trong giađình và cộng đồng.
Thời gian tới, để công tác phòng chống lao đạt hiệu quả, Chương trình phòng,chống lao quốc gia tiếp tục tăng cường các hoạt động tuyên truyền để người dâncó thêm kiến thức về bệnh lao và cùng chung tay xóa bỏ các rào cản, giảm kỳthị, không giấu bệnh, tự giác đi khám bệnh để được điều trị miễn phí; đồngthời, khuyến khích các cơ sở y tế tư nhân tham gia vào công tác phòng chốnglao; kết hợp giữa hoạt động của các cơ sở y tế chuyên khoa và y tế đa khoa,giữa y tế công với y tế tư; triển khai các hoạt động của Chương trình chống laotại những khu tập trung đông người...
Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần có chính sách đãi ngộ thỏa đáng để thu hút độingũ bác sỹ làm lao và nhân lực phòng chống lao cơ sở; cần có sự thay đổi vềchính sách để người bệnh chủ động tìm đến các cơ sở y tế, kiên trì điều trị laotheo đúng phác đồ.
NguồnTTXVN