Lúng túng xử lý vi phạm từ một nhà máy thủy điện ở Đắk Glong
Sau gần 2 năm xử phạt vi phạm hành chính, tỉnh Đắk Nông vẫn chưa thể thu nhận tiền phạt từ một doanh nghiệp làm thủy điện trên địa bàn.
Tháng 11/2017, Nhà máy thủy điện (NMTĐ) Đa Klong của Công ty TNHH Xây dựng Thăng Long (Công ty Thăng Long) chính thức đi vào vận hành.
Nhà máy có công suất 9MW, xây dựng trên suối Đa Klong (phụ lưu cấp 1 của sông Đồng Nai), thuộc địa phận bon Phi Mur, xã Quảng Khê (Đắk Glong).
Để được xây dựng, vận hành và có hợp đồng mua bán điện, các dự án thủy điện phải thực hiện rất nhiều hồ sơ, thủ tục. Trong đó, có 2 nội dung quan trọng là an toàn hồ đập và sử dụng tài nguyên nước, bảo đảm các vấn đề liên quan đến môi trường.
Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện NMTĐ Đa Klong chưa có giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt. Đây là một trong những loại giấy tờ đặc biệt quan trọng, thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ TN-MT.
Việc thiếu giấy phép này được Cục quản lý Tài nguyên nước (Bộ TN-MT) phát hiện trong quá trình kiểm tra, rà soát phát hiện vào năm 2021.
Sau đó, Sở TN-MT Đắk Nông đã kiểm tra, lập biên bản tham mưu UBND tỉnh xử lý hành vi vi phạm này của Công ty. Trên cơ sở này, tháng 7/2021, UBND tỉnh ban hành quyết định xử phạt Công ty 180 triệu đồng.
Ngoài ra, UBND tỉnh buộc Công ty nộp lại số tiền do thu lợi bất hợp pháp trong lĩnh vực khai thác tài nguyên nước, sử dụng nước mặt để phát điện.
Điều 9, Nghị định 36 năm 2020 của Chính phủ quy định việc xử lý hành vi thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước không đăng ký, không có giấy phép. Trong đó, tại Điểm a, Khoản 16, Điều 9 buộc đối tượng vi phạm phải nộp lại số tiền lợi nhuận bất hợp pháp có được do vi phạm.
Tính đến thời điểm bị xử phạt, Công ty này đã không có giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt trong khoảng thời gian hơn 3 năm 6 tháng. Đại diện Công ty cho rằng, quá trình thực hiện các hồ sơ, thủ tục liên quan đến việc cấp phép bị trục trặc. Công ty đã thuê nhiều đơn vị tư vấn, nhưng sau nhiều năm vẫn chưa hoàn thành.
Do đó, Cục quản lý Tài nguyên nước mới phát hiện và yêu cầu xử phạt. Sau khi bị xử phạt hành chính, Công ty đã nhanh chóng nộp tiền phạt. Công ty đã thực hiện các thủ tục và được cấp phép khai thác sử dụng nước mặt. Tuy nhiên, việc kê khai để nộp lại số lợi bất hợp pháp theo quy định chưa được thực hiện.
Theo Điểm r, Khoản 3, Điều 4, Nghị định 36 năm 2020 của Chính phủ, số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước là toàn bộ số tiền thu được khi thực hiện hành vi vi phạm trừ đi chi phí trực tiếp để khai thác, sử dụng tài nguyên nước để phát điện.
Cũng theo đại diện Công ty, từ khi vận hành tới nay, NMTĐ Đa Klong của Công ty chỉ đạt 60-70% công suất thiết kế. Sau khi trừ đi các khoản chi phí, Công ty thua lỗ. Điều này thể hiện trong các báo cáo tài chính của Công ty qua các năm.
“Khi được cấp phép, chúng tôi đã đóng đủ tiền cấp quyền sử dụng nước mặt từ khi nhà máy đi vào vận hành. Công ty cũng chấp hành nộp phạt theo quyết định của tỉnh. Nhưng hiện nhà máy đang lỗ, không thể có tiền nộp Nhà nước”, đại diện Công ty cho hay.
Theo Sở TN-MT Đắk Nông, tới nay, đơn vị đã 2 lần yêu cầu Công ty thực hiện kê khai số lợi bất hợp pháp. Tuy nhiên, doanh nghiệp kêu lỗ và chưa thực hiện nội dung này.
Đây là trường hợp hy hữu đầu tiên tỉnh Đắk Nông và cả Công ty Thăng Long gặp phải. Để có căn cứ tham mưu UBND tỉnh xử lý, Sở TN-MT đã có văn bản đề nghị Cục quản lý Tài nguyên nước xem xét, đưa ra chế tài xử lý cụ thể Công ty này.