“Lợi kép” từ mô hình nông nghiệp cảnh quan

HTX Nông nghiệp - Dịch vụ Tân Phú Nông, xã Đắk Nia (Gia Nghĩa) có hơn 100 ha cà phê. Phần lớn trong số diện tích này đều được trồng theo hướng cảnh quan với nhiều tầng sinh thái.

Tầng cao nhất là cây gỗ thân lớn để hồ tiêu leo. Tiếp đó là lớp hồ tiêu, cà phê. Tầng thấp nhất gồm lớp thảm cỏ, thực vật. Mỗi tầng sinh thái có tác dụng riêng giúp chất lượng hồ tiêu, cà phê đạt hiệu quả cao hơn so với cách làm truyền thống.

Theo ông Trần Hữu Trung, Giám đốc HTX Nông nghiệp - Dịch vụ Tân Phú Nông, mô hình này được nhiều xã viên triển khai cách đây hơn 20 năm.

Trong thời điểm cà phê tăng cao, những người nông dân ở Đắk Nia đã hướng việc phát triển vườn cây theo hướng sinh thái. Nên khi hồ tiêu được giá, nhiều thành viên trong HTX đã “trúng lớn”.

“Hồ tiêu, cà phê đều có năng suất bằng hoặc thấp hơn 1 chút so với trồng chuyên canh. Nhưng tổng giá trị kinh tế 2 loại cây mang lại nhiều, ổn định hơn. Nông dân làm vườn cây theo hướng cảnh quan cũng được lợi ích về vấn đề sức khỏe vì rất hạn chế thuốc bảo vệ thực vật”, ông Trung phân tích.

Những người sáng lập HTX Nông sản hữu cơ Bechamp Đắk Nông, ở xã Trường Xuân (Đắk Song) cũng chọn việc phát triển vườn cây theo hướng cảnh quan. Những vườn cây của các xã viên HTX dù trồng xen hay trồng thuần đều có tầng sinh thái. Hiện nay, HTX có hơn 30 ha cà phê được trồng theo tiêu chuẩn hữu cơ.

Theo ông Lê Đình Hùng, Giám đốc HTX Bechamp Đắk Nông, chỉ riêng việc vận động xã viên để lại cỏ trong vườn cây đã mất một thời gian khá dài. Bởi lâu nay, tập quán canh tác của người dân đã trở thành “lối mòn”. Người dân thường có xu hướng dọn sạch sẽ vườn cây vì cho rằng cỏ sẽ ăn hết phân, thuốc bón cho cây.

Thế nhưng, khi được tập huấn về kỹ thuật canh tác hữu cơ, người dân đã hiểu được tầm quan trọng của cỏ. Cây cỏ giúp chống xói mòn, tạo môi trường để các vi sinh vật khác có lợi cho đất sinh sôi, nảy nở.

“Trồng xen canh các loại cây khác sẽ giúp hồ tiêu, cà phê cùng nhau phát triển. Các cây lớn thì che bóng, giữ nước. Các cây cỏ nhỏ bên dưới thì duy trì thảm thực vật, tạo môi trường có lợi cho cây trồng sinh trưởng, phát triển”, ông Hùng cho hay.

Đắk Nông có diện tích cà phê 140.000 ha, với khoảng 150.000 nông hộ. Tổng diện tích cà phê của Đắk Nông đứng thứ 3 cả nước. Đắk Nông còn là vùng sản xuất hồ tiêu trọng điểm, với khoảng 35.000 ha. 

Theo Giám đốc Sở NN-PTNT Đắk Nông Phạm Tuấn Anh, việc canh tác nông nghiệp theo mô hình cảnh quan giúp giảm dần phát thải và đang là xu hướng chung. Hiện nông dân Đắk Nông đang quan tâm đến việc phát triển vườn cây theo hướng đa tầng, đa sản phẩm, đa giá trị.

Bên cạnh sản phẩm chính là cây cà phê và hồ tiêu, người dân còn có thu từ cây ăn trái, cây mắc ca, cây đa mục đích khác. Chính từ tác động kinh tế sẽ dần dần giúp cho người dân thay đổi nhận thức và nâng cao ý thức sản xuất của mình.