Kỹ thuật chăm sóc cà phê ra hoa sớm

Biến đổi khí hậu khiến thời tiết ở Đắk Nông thay đổi theo chiều hướng bất thuận đối với sản xuất cà phê, trong đó có hiện tượng cà phê ra hoa sớm.

Năm 2024, nhiều vườn cà phê ở một số địa bàn đã ra hoa không như chu kỳ thông thường. Cà phê ra hoa khi chưa thu hoạch xong, đang thu hoạch hoặc mới thu hoạch xong ảnh hưởng đến việc phục hồi, chăm sóc vườn cây.

Bà Nguyễn Thị Mai, thôn 7, xã Đắk Ha, Đắk Glong có 3ha cà phê. Đầu tháng 12, khi gia đình đang thu hoạch thì gặp một số cơn mưa nhỏ, cà phê bung hoa rải rác. Bà Mai cho biết, gia đình vẫn thu hái bình thường, tuy nhiên cũng có phần lo lắng.

Bởi bà cho rằng, việc ra hoa không đúng thời điểm đã làm chậm quá trình thu hoạch. Việc này còn ảnh hưởng đến vụ sau vì cây ra hoa không đồng đều, khó chăm sóc, khó thu hoạch khi quả đã chín, quả còn non.

Cùng với đó, cây ra hoa khi chưa có thời gian nghỉ ngơi, chưa được cắt cành, bón phân để cây phục hồi sức khỏe thì nhanh bị kiệt sức, dễ bị sâu bệnh tấn công, năng suất giảm.

Không chỉ trường hợp bà Mai, theo phản ánh của khá nhiều nông dân, trong tháng 11, 12/2024, nhiều vườn cà phê đã rải rác bung hoa. Bà con cho rằng, đây là biểu hiện không thuận lợi do thời tiết thay đổi bất thường gây ra.

Theo ông Nguyễn Thiện Chân, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông nghiệp tỉnh, hiện tượng cà phê ra hoa không đúng chu kỳ diễn ra khá thường xuyên trong vòng khoảng 10 năm trở lại đây.

Ông Chân cho rằng, đối với trường hợp đang thu hoạch mà cà phê ra hoa thì nên nhẹ tay để không làm hỏng hoa. Sau thu hoạch vẫn thực hiện các bước chăm sóc cây như bình thường, nhất là tỉa cành, tạo tán. Trường hợp cây ra hoa nhiều, khoảng 70 - 80%, nhà nông nên thực hiện tưới đuổi để hoa nở đồng loạt hơn.

Trường hợp nở hoa sớm với tỷ lệ không đáng kể (dưới 10%) thì không cần tưới đuổi. Các đợt hoa cà phê nở sớm vào giữa mùa mưa, thậm chí cuối mùa mưa có tỷ lệ thấp, không cần phải quan tâm.

Nếu tưới đuổi thì phải tưới nhiều lần. Do vậy, có thể ảnh hưởng đến khả năng phân hóa mầm hoa của cây cà phê sau này do sinh trưởng, hấp thu dinh dưỡng chiếm ưu thế.

Việc tưới đuổi cần quan tâm khi đợt nở hoa sớm rơi vào cuối mùa mưa và sau thu hoạch với tỷ lệ trên 10%. Lưu ý cần tưới với lượng nước vừa phải và chỉ tưới 1 lần để bảo đảm quá trình phân hóa mầm hoa tiếp tục diễn ra thuận lợi trong mùa khô hạn.

Việc tưới đuổi nhiều lần càng dễ gây nên hiện tượng hoa nở rải rác, ảnh hưởng đến thu hoạch và năng suất. Ngoài ra, việc tưới đuổi nhiều lần sẽ ảnh hưởng đến việc phân hóa mầm hoa của cây cà phê ở những năm sau và hiện tượng ra hoa sớm, nhiều đợt lại tiếp tục xảy ra.

Cũng theo ông Chân, giải pháp lâu dài, mang tính bền vững là cần duy trì hệ cây che bóng thích hợp trong vườn cà phê; bón phân cân đối, hợp lý.

Cây che bóng có tác dụng điều hòa tiểu khí hậu trong vườn cà phê, giảm cường độ ánh sáng trực xạ, giảm bốc thoát hơi nước của cây và của mặt đất nên ít chịu tác động của hiện tượng sốc nhiệt khi gặp hạn hán tức thời.

Ngoài ra, hệ thống cây che bóng góp phần quan trọng trong việc điều chỉnh tỷ lệ hydrat cacbon ở mức thích hợp nên hiện tượng phân hóa mầm hoa sớm trong những giai đoạn hạn tức thời của mùa mưa thường khó xảy ra.

Bón phân hợp lý, cân đối trong mùa khô cũng giúp cà phê sinh trưởng khỏe, góp phần trong việc điều chỉnh tỷ lệ hydrat cacbon ở mức phù hợp, hạn chế được hiện tượng ra hoa rải rác.

Đối với vườn cà phê có cây che bóng với mật độ hợp lý, cùng với chế độ bón phân cân đối, ảnh hưởng của các đợt hạn ngắn trong mùa mưa sẽ không làm cho cà phê phân hóa mầm hoa sớm.