Thực hiện tham vọngthống trị thế giới và hòng thủ tiêu thành quả cuộc Cách mạng Tháng 10 Nga vĩđại, phát xít Đức cùng đồng minh là các lực lượng phát xít Ý, Nhật đã tiến hànhcuộc chiến tranh xâm lược hàng loạt nước ở Châu Âu, Châu Á, Châu Phi và cả ChâuĐại Dương. Đây là cuộc chiến tranh lớn nhất, tàn khốc nhất trong thế kỷ 20, làm60 triệu người chết, khoảng 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại về vật chấtước tính khoảng 4.000 tỷ USD. Trong đó, quân đội và nhân dân Xô Viết đã chịunhững hy sinh tổn thất vô cùng to lớn: hơn 27 triệu người chết, hàng chục triệungười bị thương, hơn 17.000 thành phố, thị xã, làng mạc bị tàn phá.
Chính tinh thần chiếnđấu kiên cường đầy quả cảm của Hồng quân và nhân dân Liên Xô đã làm tan rã ướcmơ bá chủ thế giới của Hít-le, chẳng những giải phóng phần đất Liên Xô bị chiếmđóng, mà còn giải phóng hàng loạt nước Đông Âu khác, mở đường cho Hồng quângiải phóng toàn bộ thủ đô Berlin, buộc Tổng tư lệnh quân đội Đức phải ký vàovăn bản đầu hàng Liên Xô và đồng minh vào ngày 9/5/1945, chấm dứt cuộc Chiếntranh Thế giới thứ hai.
Chiến thắng chủ nghĩaphát xít là chiến thắng của nhân dân và quân đội Xô Viết dưới sự lãnh đạo củaĐảng Cộng sản Liên Xô, của các nước đồng minh và các lực lượng tiến bộ thếgiới. Trong đó vai trò quyết định thuộc về những người Xô Viết anh hùng, mà nhờđó đã cứu loài người thoát khỏi thảm họa phát xít, đem lại cuộc sống hòa bìnhcho nhiều dân tộc và tạo nên những chuyển biến mang tính bước ngoặt của tìnhhình thế giới - thời đại không dung thứ tội ác và chiến tranh. Với ý nghĩa lịchsử hào hùng đó, ngày 9/5 hàng năm được gọi là Ngày Chiến thắng phát xít, Ngàytruyền thống của các lực lượng yêu chuộng hòa bình và độc lập tự do trên toànthế giới.
Hiện nay, tại rấtnhiều quốc gia thuộc Liên Xô trước đây đều xây dựng các tượng đài tưởng niệmchiến sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít. Đây khôngchỉ nhằm ghi công và tôn vinh những con người quả cảm, mà còn là biểu tượng củachiến thắng, của tính nhân văn cao cả vì quyền tự quyết của các dân tộc, vìcuộc sống trong hòa bình, ổn định của con người. Đó chính là sự thật lịch sửthiêng liêng, không thế lực nào có thể xuyên tạc hay phủ nhận.
Ngay từ những thờikhắc đầu tiên của cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, Việt Nam đã ủng hộnhân dân Liên Xô và các lực lượng chống phát xít. Chiến thắng phát xít đã tạođiều kiện thuận lợi cho nhân dân Việt Nam thực hiện thắng lợi cuộc Cách mạngTháng Tám năm 1945 và mở ra một thời kỳ mới hết sức hào hùng trong lịch sử dântộc.
Đảng Cộng sản và nhândân Việt Namcũng đã có những đóng góp thiết thực trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phátxít, như tổ chức các cuộc mít tinh, xuất bản sách báo ủng hộ quân đội và nhândân Xô Viết. Hơn thế nữa, đã có những chiến sĩ tình nguyện Việt Nam trực tiếptham gia cuộc chiến đấu bảo vệ Mát-xcơva trong năm 1941. Nhiều chiến sĩ Việt Nam đã hy sinhanh dũng. Cho đến nay mới chỉ xác định được 5 chiến sĩ. Họ đã được Nhà nướcLiên Xô (trước đây) truy tặng những huân chương cao quí.
Mặc dù các lực lượngphát xít đã bị tiêu diệt cách đây 68 năm, nhưng thế giới hiện nay vẫn có cáclực lượng nuôi dưỡng ý đồ và hành động thống trị bằng quân sự, vũ khí hủy diệtloài người. Chúng kích động chiến tranh, xung đột sắc tộc, tôn giáo. Bởi vậy,những bài học của Ngày Chiến thắng phát xít 9/5 vẫn luôn có ý nghĩa thiết thựctrong thời đại ngày nay. Đó là đối với các mưu đồ xâm lược, gây chiến tranh,phải được ngăn chặn kịp thời và kiên quyết, nhằm không cho phép tái diễn nhữnghậu quả khủng khiếp như chủ nghĩa phát xít từng gây ra. Và khi phải đương đầuvới nó, cần nêu cao sức mạnh của tinh thần đoàn kết hợp tác giữa các dân tộc,để có thể loại trừ chiến tranh ra khỏi đời sống loài người.
Khi những bài học củaNgày chiến thắng phát xít luôn khắc sâu trên con đường tiến lên của nhân loạinhư vậy, thì giá trị lịch sử của sự kiện hào hùng này luôn được các quốc gia,các dân tộc bảo vệ và mãi mãi trường tồn.
T.B (t.h)