Mớiđây, sau gần 36 năm, các cựu chiến binh Trung đoàn 271 (E 271) đã có dịp về lạiĐắk Nông thăm một số địa điểm thuộc chiến trường xưa như Đồn biên phòng BuPrăng (Tuy Đức), sân bay Nhân Cơ (Đắk R’lấp), huyện Đắk Song. Trong ký ức củacác cựu chiến binh E 271 thì những năm tháng đã từng sống và chiến đấu tại địabàn Đắk Nông (Quảng Đức cũ) là những kỷ niệm không thể phai mờ.
Theolời kể của các cựu chiến binh thì Trung đoàn 271 là một đơn vị tác chiến cơđộng, tham gia chiến đấu tại địa bàn Quảng Đức từ tháng 9-1973 cho đến khi GiaNghĩa được hoàn toàn giải phóng. Theo yêu cầu của Bộ Tư lệnh Miền, tháng9-1973, đơn vị từ Long An hành quân lên Tây Nguyên để hỗ trợ cho chiến trườngB3 lúc bấy giờ đang rất cam go, quyết liệt. Sau khi lên Tây Nguyên, E 271 đóngquân tại khu vực đồi chè, thuộc địa bàn xã Quảng Trực, gần Đồn biên phòng BuPrăng (Tuy Đức) bây giờ. Đơn vị đã đảm nhận tác chiến trên một địa bàn rấtrộng, kéo dài từ Bù Đăng (Bình Phước) đến Đức Lập (Đắk Mil). Trong thời gian từtháng 9-1973 đến đầu năm 1975, E 271 đã phối hợp với các đơn vị vũ trang khácđánh hàng trăm trận để bảo vệ tuyến hành lang chiến lược Quốc lộ 14 cũng nhưchống càn quét, tái chiếm.
Cựu chiến binh E 271 thắphương tưởng niệm tại Nghĩa trang Liệt sỹ tỉnh |
Đặc biệt, vào tháng 3-1975 (từ ngày 3 đến22-3) sau khi tham gia giải phóng Đức Lập, E 271 nhận nhiệm vụ phối hợp vớiTiểu đoàn 14 đặc công và lực lượng bộ đội địa phương tấn công căn cứ địch ở sânbay Nhân Cơ, tiến tới giải phóng Gia Nghĩa. Sân bay là một căn cứ có quân sốđông, hỏa lực mạnh và là cứu cánh duy nhất để nhận tiếp viện lúc đó, nên địchđã chống trả quyết liệt. Trong suốt 20 ngày, quân ta đã giành giật với địchtừng tấc đất, ngọn đồi. Ông Bùi Quốc Huấn, hiện đang công tác tại Nhà Xuất bảnLao động, nguyên là lính thông tin của E 271 cho biết: “Sau khi Đức Lập đượcgiải phóng, quân ngụy ở đây rất lo sợ và điên cuồng chống trả. Đơn vị chúng tôiphối hợp với nhiều đơn vị khác chiến đấu quyết liệt ròng rã suốt 20 ngày trời.Cho đến sáng 23-3-1975, khi quân ta đồng loạt tấn công, nhưng lại không thấyđịch đáp trả như mọi hôm, thì mới biết chúng đã rút chạy từ tối 22 rồi. Sau khichiếm được Nhân Cơ, E 271 đã nhận được lệnh truy kích địch đang rút chạy vềhướng Lâm Đồng và tiến vào giải phóng Gia Nghĩa”. Ông Đinh Xuân Tục, nguyên làlính đặc công của E 271 kể: “Sáng 23-3-1975 là một ngày hết sức đặc biệt đốivới đời lính chúng tôi. Bởi vì, sau rất nhiều năm sống, chiến đấu trong rừng,lần này, chúng tôi được hiên ngang đi trên Quốc lộ 14 đã sạch bóng quân thù. Khitới gần Gia Nghĩa, trông thấy tấm bảng mang dòng chữ “Tỉnh lỵ Gia Nghĩa kínhchào quí khách” thì ai nấy đều xúc động, trào nước mắt”.
Cựu chiếnbinh E 271 thăm Đồn biên phòng Bu Prăng (Tuy Đức) |
Khi E 271 vào Gia Nghĩa thì địch đã rútchạy. Vệ binh Trung đoàn là đơn vị vào Gia Nghĩa trước tiên và thực hiện việctreo cờ của quân giải phóng trên nóc dinh tỉnh trưởng Quảng Đức. Thị xã GiaNghĩa lúc đó hết sức ngổn ngang, trước khi rút chạy, địch đã phá hỏng một sốcông trình như nhà máy phát điện, cấp nước, còn đồ đạc, vũ khí thì vứt ngổnngang ở tất cả các ngả đường. Sau khi triển khai đội hình đóng quân, E 271 lậptức tập trung làm công tác dân vận, địch vận. Chiến sỹ trong Trung đoàn đã dùngloa tay tuyên truyền cho nhân dân yên tâm về nhà, đào hầm trú ẩn đề phòng địchpháo kích. Còn đối với sỹ quan, binh lính ngụy thì bộ đội kêu gọi ra trình diệnđể hưởng chính sách khoan hồng của chính quyền cách mạng. Trung đoàn trưởng E271 lúc đó là đồng chí Nguyễn Xuân Phong cũng được giao nhiệm vụ làm Trưởng banquân quản tại thị xã Gia Nghĩa. Những ngày đầu mới giải phóng, cán bộ, chiến sỹcủa Trung đoàn đã thực hiện tốt công tác quân quản và thường xuyên quan tâm đếnviệc ổn định đời sống cho nhân dân. Bộ đội đến từng nhà dân thực hiện cùng ăn,cùng ở, chỉ một thời gian ngắn đã chiếm được tình cảm của người dân địa phương.Nhờ thế, nhân dân đã giúp đơn vị truy quét được nhiều tàn quân địch còn ngoancố lẩn trốn, chống phá.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, ngày2-4-1975, Trung đoàn 271 tiếp tục tiến về giải phóng Sài Gòn, tham gia Chiếndịch Hồ Chí Minh lịch sử. Trong những năm tháng chiến đấu trên vùng đất ĐắkNông, nhiều cán bộ, chiến sỹ của đơn vị đã ngã xuống, mãi mãi nằm lại mà đếnnay phần lớn vẫn chưa tìm thấy di hài. Trong chuyến đến thăm chiến trường xưa,Ban liên lạc cựu chiến binh E 271 cũng đã trao cho tỉnh sơ đồ mộ chí và danhsách của các liệt sỹ đã hy sinh để tổ chức tìm kiếm, qui tập. Kỷ niệm 36 nămNgày giải phóng Gia Nghĩa-Đắk Nông hôm nay, được sống trong cảnh đất nước hòabình, hạnh phúc, tất cả chúng ta cũng sẽ không bao giờ quên những thế hệ chaanh đã chiến đấu, hy sinh vì nền độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.
Bài, ảnh: Hoàng Thanh