Khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích khảo cổ ở Đắk Nông

Từ năm 2005, Bảo tàng tỉnh, Sở VHTT-DL đã phối hợp với Viện Khảo cổ học tiến hành điều tra, phát hiện một số di chỉ khảo cổ trên địa bàn tỉnh. Trong đó có di tích khảo cổ thôn 8, xã Đắk Wil, huyện Cư Jút. Từ đó đến nay, tại khu vực này đã tổ chức 4 đợt khai quật.

Đợt khai quật đầu tiên diễn ra vào năm 2006 với diện tích 52m². Kết quả thu được hơn 200 hiện vật gồm công cụ bằng đá, đồ gốm, hóa thạch cổ sinh, cùng hàng ngàn mảnh tước.

Đến năm 2013, đợt khai quật thứ 2 được thực hiện trên diện tích 40m², thu thập được 8.486 hiện vật, bao gồm công cụ lao động, phác vật hình bầu dục, nhóm phế liệu, nguyên liệu đá, đồ gốm các loại...

Năm 2022, đợt khai quật thứ 3 tiếp tục được triển khai với diện tích 16m². Các nhà khảo cổ đã thu thập được 1.926 hiện vật, trong đó có hiện vật đá, gốm, thổ hoàng và hóa thạch cúc đá.

Đợt khai quật thứ tư diễn ra năm 2024, tại khu vực tiếp giáp hố thăm dò của năm 2022, với diện tích 20m². Kết quả thu được 939 đơn vị hiện vật như hòn ghè, hòn kê, hạch đá, thổ hoàng, đồ gốm…

Qua các đợt khai quật, các nhà khảo cổ học xác định rằng di chỉ thôn 8 thuộc giai đoạn Trung kỳ Đá mới, lần đầu tiên được phát hiện tại tỉnh Đắk Nông nói riêng và khu vực Tây Nguyên nói chung.

Sau mỗi đợt khai quật, hố được giữ nguyên hiện trạng tầng văn hóa bên dưới, sau đó được lấp lại bằng kỹ thuật nhằm bảo tồn di vật và phục vụ cho công tác nghiên cứu chuyên sâu. Đây là cơ sở quan trọng để tiến tới xây dựng hồ sơ trình cấp có thẩm quyền công nhận và xếp hạng di tích.

Sau khi nghiên cứu và tham vấn ý kiến của chuyên gia, Bảo tàng tỉnh Đắk Nông đề xuất dự kiến phương án khoanh vùng di tích. Theo đó, tổng diện tích các khu vực bảo vệ di tích khoảng 6.300m², bao gồm khu vực I và khu vực II.

Trong đó, khu vực bảo vệ I có tổng diện tích 1.000m². Đây là khu vực có các yếu tố gốc cấu thành di tích gồm: hố thăm dò năm 2022 với diện tích 4m² và hố khai quật năm 2024 với diện tích 20m²,… cần phải được bảo vệ nguyên hiện trạng về mặt bằng và không gian.

Khu vực bảo vệ II có tổng diện tích khoảng 5.300m². Đây là khu vực bao quanh, tiếp giáp khu vực bảo vệ I, là khu vực phát huy giá trị di tích để xây dựng các công trình bãi để xe, hoa viên,…