"Khoảng trống" của lao động trong các HTX ở Đắk Nông

Lao động chưa mặn mà với bảo hiểm

HTX Nông lâm nghiệp Nam Hà (Cư Jút) thành lập từ năm 2004, với nhiều lao động làm việc tại đây, nhưng đến nay vẫn chưa ai được tham gia BHXH.

Cụ thể, HTX hiện có 9 thành viên và gần 100 thành viên liên kết, nhưng tất cả đều chưa tham gia BHXH. Ông Trần Đình Lượng, Giám đốc HTX cho biết, nguyên nhân chủ yếu là do lao động chưa quan tâm đến BHXH.

Nhiều năm trước, HTX hoạt động cầm chừng, hiệu quả kinh tế chưa cao, nên người lao động chỉ quan tâm đến thu nhập hàng ngày chứ không nghĩ tới tham gia bảo hiểm.

Ông Trần Đình Lượng, Giám đốc HTX Nam Hà cho biết, gần đây, hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX phát triển, lợi nhuận tăng, nên HTX bắt đầu quan tâm chính sách BHXH cho những lao động có ký hợp đồng.

"Hiện nay, các bạn trẻ làm việc ở HTX rất quan tâm đến quyền lợi của mình cả hiện tại và lương hưu. Do đó, năm nay, HTX phấn đấu đóng BHXH cho 2 người là 1 kỹ thuật và 1 kế toán", ông Lượng cho biết.

Ông  Trần Văn Phú, Giám đốc HTX Nông nghiệp thương mại công bằng Đắk Ka (Đắk R’lấp) cũng cho biết, HTX có 9 thành viên, nhưng chỉ có 3 người tham gia BHXH (giám đốc, kiểm soát viên, phó chủ tịch HĐQT).

Đến mùa vụ, có lúc HTX phải thuê vài chục lao động. Thế nhưng, mỗi người làm chỉ vài chục ngày, không ký kết hợp đồng lao động, nên họ không tham gia đóng BHXH.

Mang lại nhiều lợi ích

Chị Phạm Thị Thu Phương, kế toán HTX Công bằng Thuận An (Đắk Mil) cho biết, chị làm kế toán của HTX được hơn 5 năm và được đóng BHXH đầy đủ.

Ngoài chế độ bảo hiểm, hàng năm, những người làm tốt công việc đều được HTX thưởng bằng nhiều hình thức, kể cả tạo điều kiện cho đi du lịch trong, ngoài nước.

"Làm việc trong môi trường mà các chế độ, chính sách của người lao động được thực hiện tốt, tôi cảm thấy rất yên tâm, sẵn sàng gắn bó lâu dài với HTX", chị Phương chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Hữu Hạ, Giám đốc HTX Công bằng Thuận An, năm 2012, ngay khi thành lập, HTX đã xác định phải đóng BHXH và thực hiện tốt mọi chính sách cho người lao động.

Hiện nay, HTX có 9 người là cán bộ, công nhân viên đã ký hợp đồng lao động thì tất cả đều được đóng BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ.

"Tôi thấy bảo hiểm là rất tốt cho người lao động. Các thành viên HTX cũng rất muốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Do đó, chúng tôi tiếp tục tuyên truyền, nghiên cứu để có nhiều người tham gia hơn", ông Hạ chia sẻ.

Ông Nguyễn Thế Dũng, Giám đốc HTX Vệ sinh môi trường Quyết Thắng (Cư Jút) cho biết, đơn vị hoạt động trong môi trường dịch vụ công ích, nên rất quan tâm đến việc đóng BHXH cho người lao động.

Từ năm 2015 đến nay, HTX đã tham gia đóng BHXH cho cán bộ, thành viên của đơn vị đạt từ 90-100%. Nhờ tham gia bảo hiểm, người lao động của HTX được bảo đảm quyền lợi rất tốt.

Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động

Chính sách BHXH đối với lao động và cán bộ quản lý tại HTX đang được hoàn thiện. Cụ thể, Nghị định số 01/2003/NĐ-CP ngày 9/1/2003 quy định, nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là người lao động, xã viên làm việc và hưởng tiền công theo hợp đồng từ 3 tháng trở lên trong các HTX.

Từ năm 2016 đến nay, đối tượng tham gia BHXH là người lao động, cán bộ quản lý trong HTX được quy định theo hướng rõ ràng, toàn diện hơn.

Theo đó, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là người quản lý, điều hành HTX có hưởng tiền lương. Từ ngày 1/1/2018 trở đi, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là người làm việc theo hợp đồng có thời hạn từ 1 tháng trở lên trong các HTX.

Luật BHXH đã quy định chính sách hỗ trợ tiền bảo hiểm cho người tham gia BHXH tự nguyện. Trong đó, xã viên, người lao động trong HTX không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì thuộc đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Đối tượng này được hưởng chính sách hỗ trợ tiền bảo hiểm...

Ông Nguyễn Khải, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông đánh giá, chính sách BHXH đối với người làm việc trong các HTX rất phù hợp với quá trình phát triển của kinh tế hợp tác.

BHXH bảo vệ người lao động và thân nhân của họ trước các rủi ro trong quá trình sản xuất, tạo điều kiện cho người làm việc trong HTX có lương hưu khi hết tuổi lao động.

Cũng theo ông Khải, hiện nay, một số HTX trên địa bàn tỉnh sản xuất, kinh doanh phát triển, nên rất quan tâm đến việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với thành viên, người lao động, trong đó có BHXH.

Tuy vậy, trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều HTX chưa quan tâm, chưa thực hiện tốt các bảo hiểm cho thành viên chứ chưa nói đến người lao động.

Nguyên nhân của thực tế này là do nguồn thu của các HTX chưa có, hoặc có nhưng chưa cao, nên không đủ trang trải các vấn đề phát sinh, kể cả BHXH.

Lao động trong các HTX ít tham gia BHXH cũng là tình trạng chung của cả nước. Theo Bộ LĐ-TB-XH, cả nước với khoảng 6 triệu thành viên và 1 triệu người lao động trong HTX, nhưng chỉ có 2% tham gia BHXH.

Bộ LĐ-TB-XH cho rằng, lao động làm việc tại các HTX đang chiếm số lượng khá lớn. Đây là nguồn quan trọng để phát triển số người tham gia BHXH. Thế nhưng, việc khai thác nguồn này còn rất khó khăn.

Về giải pháp, để các HTX có nhiều người tham gia BHXH, ông Nguyễn Khải cho biết, khi người lao động được tuyên truyền, hiểu rõ về chính sách BHXH thì họ sẽ tham gia.

Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về vấn đề này. Cùng với đó, các HTX phải quan tâm thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động.

Các HTX phải đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, tạo ra nguồn thu mới ổn định, bảo đảm trang trải được các chi phí phát sinh, trong đó có cả việc đóng BHXH cho người lao động.