Lâunay, cây điều đã khẳng định ưu thế trong việc cung cấp sản phẩm hạt, dầu vànguyên liệu gỗ, củi cho nhu cầu của xã hội. Hiện nay Việt Nam đang đứng đầu thế giới về xuấtkhẩu hạt điều.
Giữ vị trí số 1 thế giớivề xuất khẩu nhân điều
Trong 32 nước trồng điều trên thế giới,Việt Namlà một trong 3 nước có diện tích và sản lượng điều cao nhất. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 450.000 ha điều được trồng tậptrung nhiều nhất chủ yếu ở các tỉnh Đông Nam bộ như: Bình Phước, Bà Rịa –Vũng Tàu, Đồng Nai và vùng Tây Nguyên. Mặc dù trong giai đoạn nền kinh tế thếgiới phục hồi chậm sau khủng hoảng tài chính nhưng tốc độ tăng kim ngạch xuấtkhẩu nhân điều năm 2010 của Việt Nam ước đạt trên 1 tỷ USD, cao nhất từ trướctới nay. Với kết quả ấn tượng này, trong 4 năm liên tục (2006-2010) Việt Nam đãtrở thành nước có số lượng và kim ngạch xuất khẩu nhân điều số 1 thế giới vàgiữ vững vị trí nước chế biến đứng thứ 2 thế giới sau Ấn Độ và đứng thứ 3 thế giớivề năng suất và sản lượng sau Ấn Độ và Bờ Biển Ngà.
Như vậy so với chỉ tiêu đề ra của BộNN-PTNT, ngành điều Việt Nam đã vượt cả 3 chỉ tiêu về sản lượng chế biến, sảnlượng nhân điều xuất khẩu và kim ngạch xuất khẩu (vượt từ 27% đến hơn 52%). Tuynhiên, các chỉ tiêu về diện tích cây điều, năng suất và sản lượng điều nguyênliệu cho chế biến còn thấp (đạt từ 60% đến hơn 87% chỉ tiêu). Nhân điều Việt Namhiện xuất khẩu chủ yếu sang các thị trường Mỹ, Trung Quốc, các nước châu Âu,Úc. Trong đó, Mỹ là thị trường tiêu thụ nhân điều mạnh nhất thế giới.
Những năm gần đây, cây điều với sự bứtphá mạnh mẽ trên thị trường tiêu thụ thế giới, mang về nguồn thu đáng kể cho cảngười trồng và cơ sở chế biến. Việc đầu tư có chiều sâu để đem về năng suất caođã được tiến hành từ khâu giống, nuôi trồng, chăm sóc đến chế biến. Nhờ vậy,cây điều Việt Namđã trở thành thương hiệu ở vị trí số 1 về kim ngạch xuất khẩu trên thị trườngthế giới.
Phân loại hạtđiều xuất khẩu tại Công ty TNHH Hồng Đức, xã Kiến Thành (Đắk R’lấp). Ảnh:Q.S |
Mục tiêu trong năm 2011
Ngành điều Việt Nam đặt mục tiêu, năm 2011 diệntích trồng điều cả nước sẽ đạt 450 nghìn ha với sản lượng thu hoạch 500 nghìntấn. Cùng với lượng điều thô nhập khẩu, năm 2011 ngành điều sẽ chế biến xuấtkhẩu khoảng 200 nghìn tấn điều nhân, thu về khoảng 1,5 tỷ USD, tăng khoảng 32%về giá trị so với năm 2010.
Nhiều khả năng, ngành xuất khẩu điều vẫngiữ ngôi vị đứng đầu. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội ĐiềuViệt Nam (Vinacas) cho rằng, trởngại lớn nhất hiện nay của ngành điều là tình trạng các nhà máy thiếu nguyênliệu để chế biến. Bên cạnh đó, cây điều VN còn bị tác động thời tiết và chịu sựchi phối về giá cả trên thị trường thế giới. Ông Thanh cho biết, năm 2011, vấnđề đặt ra cho ngành điều là 50% nguyên liệu chế biến, tương đương 300.000tấn/năm vẫn phải lệ thuộc vào nhập khẩu. Trước tình trạng trên, để duy trì tốcđộ sản xuất và xuất khẩu, vừa qua, Vinacasđã trình lên Bộ NN&PTNT quy hoạch chi tiết ngành điều. Trong bản quy hoạchnày, Vinacas đề nghị xây dựngvùng chuyên canh điều rộng 200.000 ha tại tỉnh Bình Phước, nơi được mệnh danh làthủ phủ của loại cây này.
Giải pháp phát triển ngành điều bềnvững
Theo VINACAS, mục tiêu đề ra của ngànhđiều đến năm 2020 là giữ diện tích trồng điều từ 315.000 – 350.000 ha. Trongđó, tập trung vùng Đông Nambộ 180.000-200.000 ha, Tây Nguyên 90.000-100.000 ha và Duyên Hải Nam Trung bộ25.000-30.000 ha; sản lượng điều thô cho chế biến 350.000-400.000 tấn; kimngạch xuất khẩu đạt 1,5 tỷ USD vào năm 2020.
Để chủ động nguồn điều thô cho các nhàmáy chế biến điều xuất khẩu, ngoài việc tập trung đầu tư xây dựng vùng nguyênliệu trong nước, ngành điều hướng đến gắn với vùng nguyên liệu Campuchia và cóthể cả Lào để hình thành vùng nguyên liệu chung 3 nước, phấn đấu đến năm 2020đạt diện tích 600.000 ha. Trong đó, Việt Nam khoảng 300.000 ha, Campuchia250.000 ha và Lào khoảng 50.000 ha, với sản lượng 1,2-1,4 tấn/ha (hiện chỉ đạtgần 1 tấn/ha).
Tiếp tục thực hiện chương trình giốngđiều quốc gia, thành lập Viện Nghiên cứu điều VN với 3 Trung tâm ở Đông Nam bộ,Tây Nguyên và Duyên Hải Nam Trung bộ nhằm phát triển giống điều quốc gia đếnnăm 2020 theo hướng năng suất cao, chất lượng hạt tốt. Hiện ngành điều hướngđến tuyển chọn, lai tạo và đưa vào sản xuất nhiều giống điều cho năng suất cao2,5-3 tấn/ha, hạt to làm tăng tỷ lệ nhân từ 27% đến 34% như giống PN1, CH1,LG1, còn tập đoàn giống MH có khả năng cho năng suất 3-4 tấn/ha; thành côngtrong việc sản xuất giống điều ghép cho chất lượng cao, giúp giá thành giảm từ10.000 đ/cây xuống chỉ còn 4.000đ-5.000đ/cây. Ngành điều cũng sẽ hình thành 4trung tâm chế biến xuất nhập khẩu điều lớn của toàn quốc trên cơ sở tổ chứchoạt động hiệu quả nhóm 20 doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều hàng đầu VN hiện nayhướng đến chất lượng sản phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn quốctế ISO, HACCP, GMP để đưa uy tín hạt điều VN ngày càng cao trên thị trường quốctế.
H.V (t.h)