Núi lửa Fagradalsfjall trên Bán đảo Reykjanes phun trào hằng năm kể từ năm 2021. (Nguồn: AP)
Nhà chức trách Iceland ngày 10/11 đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về nguy cơ núi lửa phun trào sau khi một loạt trận động đất mạnh làm rung chuyển bán đảo Reykjanes, Tây Nam nước này.
Trong bối cảnh giới chuyên gia đánh giá đây có thể là điềm báo trước một vụ phun trào núi lửa, Cục Bảo vệ Dân sự và Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Iceland cho biết: “Cảnh sát trưởng quốc gia đã ban bố tình trạng khẩn cấp để phòng vệ dân sự do động đất dữ dội tại Sundhnjukagigar, phía Bắc thị trấn Grindavik. Các trận động đất tiếp theo có thể mạnh hơn những cơn địa chấn vừa xảy ra và chuỗi sự kiện này có thể dẫn đến một vụ phun trào."
Cơ quan Khí tượng Iceland (IMO) cảnh báo một vụ phun trào núi lửa có thể diễn ra "trong vài ngày tới" tại nước này.
Thị trấn Grindavik - nơi có khoảng 4.000 cư dân - nằm cách khu vực xảy ra trận động đất ngày 10/11 khoảng 3km về phía Tây Nam. Chính quyền Grindavik đang lên kế hoạch sơ tán tại chỗ cho người dân trong trường hợp núi lửa phun trào.
Theo IMO, ngày 10/11, hai trận động đất mạnh đã làm rung chuyển Grindavik, trong đó cơn địa chấn mạnh nhất có độ lớn 5,2 xảy ra ở phía Bắc thị trấn này.
Tác động của những trận động đất có thể cảm nhận được tại thủ đô Reykjavik, cách đó khoảng 40km và dọc bờ biển miền Nam Iceland, làm rung chuyển cửa sổ và đồ đạc trong nhà.
Cảnh sát đã buộc phải phong tỏa một tuyến đường Bắc-Nam tới Grindavik do khu vực này bị hư hại nghiêm trọng sau trận động đất ngày 10/11.
Dữ liệu của IMO cho thấy khoảng 24.000 trận động đất đã xảy ra tại bán đảo Reykjanes kể từ cuối tháng trước, trong đó có khoảng 800 cơn địa chấn ghi nhận trong ngày 10/11.
IMO cũng lưu ý sự tích tụ magma dưới lòng đất ở độ sâu khoảng 5km. Nếu lượng magma này di chuyển hướng lên mặt đất, điều này có thể dẫn đến một vụ phun trào núi lửa.
IMO nêu rõ: "Sẽ mất vài ngày để magma nổi lên bề mặt đất. Nếu một vết nứt xuất hiện ở nơi hoạt động địa chấn đang ở mức cao nhất hiện nay, dung nham sẽ chảy về phía Đông Nam và phía Tây, nhưng không chảy về phía Grindavik."
Cục Bảo vệ Dân sự và Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Iceland cho biết cơ quan này đã điều tàu tuần tra Thor đến Grindavik "vì mục đích an ninh."
Các nơi trú ẩn khẩn cấp và trung tâm trợ giúp sẽ được mở tại Grindavik vào tuần tới, cũng như 3 địa điểm khác ở miền Nam Iceland, nhằm mục đích cung cấp thông tin và hỗ trợ người dân khi di chuyển.
Ngày 9/11, Blue Lagoon - một địa điểm du lịch gần Grindavik, nổi tiếng với các spa địa nhiệt và khách sạn sang trọng, cũng đã thông báo đóng cửa tạm thời để đề phòng rủi ro.
Trong khi đó, nhà máy địa nhiệt Svartsengi - nhà cung cấp điện và nước chính cho 30.000 cư dân trên bán đảo Reykjanes - cũng đã lên kế hoạch dự phòng để bảo vệ nhà máy và công nhân trong trường hợp núi lửa phun trào.
Với vị trí địa lý nằm giữa các mảng kiến tạo thuộc lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ di chuyển ngược nhiều nhau, Iceland là điểm nóng về các hoạt động địa chấn và núi lửa trên thế giới.
Nước này hiện có 33 hệ thống núi lửa đang hoạt động - nhiều nhất trong số các quốc gia châu Âu. Kể từ năm 2021, bán đảo Reykjanes đã chứng kiến 3 vụ phun trào núi lửa, lần lượt vào tháng 3/2021, tháng 8/2022 và tháng 7/2023.
Cả 3 vụ phun trào núi lửa này đều nằm cách xa các cơ sở hạ tầng hoặc khu vực đông dân cư. Trước đó, hệ thống núi lửa Reykjanes đã "ngủ yên" trong suốt 80 năm.
Các nhà nghiên cứu núi lửa dự đoán chu kỳ hoạt động lần này của hệ thống núi lửa Reykjanes có thể kéo dài trong vài thập kỷ hoặc thế kỷ./.