Hơn 500ha quy hoạch mỏ đất đắp ở Đắk Nông vướng quy hoạch bô xít
Đắk Nông đã quy hoạch hơn 110 mỏ đất làm vật liệu san lấp, nhưng khoảng một nửa trong số này đang vướng vào quy hoạch bô xít.
Quy hoạch 112 mỏ vật liệu đất đắp
Ngày 31/12/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1757/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quyết định 1757). Quy hoạch được kỳ vọng sẽ phát huy nhiều thế mạnh, tháo gỡ những khó khăn và đưa Đắk Nông trở thành tỉnh phát triển khá của vùng Tây Nguyên.
Theo Quyết định 1757, tỉnh Đắk Nông được phê duyệt 112 mỏ vật liệu san lấp. Với tổng diện tích 1.053,57ha, các mỏ vật liệu san lấp có tổng trữ lượng tài nguyên dự báo khoảng trên 79 triệu m3. Trữ lượng khai thác đến năm 2030 là gần 49,4 triệu m3. Trữ lượng dự trữ trên 29,6 triệu m3.
Các mỏ vật liệu san lấp được phân bố trên khắp 8 đơn vị hành chính cấp huyện của Đắk Nông. Trong số này, huyện Krông Nô có nhiều điểm mỏ nhất (27 mỏ), tiếp đó là Đắk R’lấp (19 mỏ), Cư Jút (15 mỏ), Tuy Đức (13 mỏ), Đắk Mil (12 mỏ), Gia Nghĩa và Đắk Glong (cùng 10 mỏ), Đắk Song (6 mỏ).
Về diện tích mỏ và trữ lượng, Đắk R’lấp là địa phương dẫn đầu với diện tích hơn 237ha và trữ lượng gần 17,8 triệu m3. Huyện Cư Jút có trữ lượng hơn 14,5 triệu m3 trên tổng diện tích mỏ 193ha. Huyện Đắk Mil có hơn 12,2 triệu m3 trên diện tích mỏ gần 163ha…
Quy hoạch tỉnh Đắk Nông được phê duyệt theo Quyết định 1757 có sự khác biệt lớn so với giai đoạn 2011 - 2020. Bởi giai đoạn trước, tỉnh Đắk Nông không đưa vào quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng các mỏ đất san lấp công trình.
Để thực hiện quy hoạch giai đoạn mới, UBND tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo các sở, ngành triển khai khảo sát, điều tra, thu thập thông tin, tài liệu về nhu cầu sử dụng đất làm vật liệu san lấp, san lấp mặt bằng để xây dựng công trình. Căn cứ vào kết quả, tỉnh Đắk Nông đã chủ động quy hoạch các mỏ đất để đáp ứng nhu cầu vật liệu san lấp trên địa bàn.
Phó Giám đốc Sở TN-MT Đắk Nông Võ Văn Minh nhận định, các điểm mỏ vật liệu san lấp được phê duyệt trong quy hoạch tỉnh với khối lượng bảo đảm cho các công trình, dự án trên địa bàn. Các mỏ đất ở Đắk Nông đáp ứng được đến năm 2030 và những năm tiếp theo.
51 mỏ nằm trong vùng quy hoạch bô xít
Trước khi quy hoạch tỉnh Đắk Nông được phê duyệt, ngày 18/7, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định số 866/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030. Trong đó, tác động lớn nhất tới Đắk Nông là quy hoạch bô xít.
Theo tài liệu quy hoạch, bô xít trên địa bàn tỉnh Đắk Nông phân bố trên 5 huyện, 1 thành phố. Vùng quy hoạch bô xít trải dài, chiếm khoảng 1/3 diện tích tự nhiên toàn tỉnh.
Do diện tích quy hoạch bô xít quá rộng, hàng ngàn km2 nên luôn xen kẽ là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Theo Quyết định 1757, tỉnh Đắk Nông có 232 mỏ vật liệu xây dựng. Trong số này, có 83 mỏ vật liệu xây dựng thông thường và đất làm vật liệu san lấp nằm xen lẫn trong quy hoạch bô xít. Nếu không tiến hành khai thác các mỏ này sẽ dẫn đến gia tăng chi phí đầu tư xây dựng do thiếu hụt nguyên vật liệu tại chỗ.
Riêng đối với đất làm vật liệu san lấp, Sở TN-MT Đắk Nông xác định có 51/112 mỏ nằm trong quy hoạch bô xít. Tổng diện tích các mỏ nằm trong quy hoạch bô xít là hơn 503ha và trữ lượng là gần 39,4 triệu m3.
Đắk R’lấp là huyện có diện tích mỏ lớn nhất, trữ lượng lớn nhất và “vướng” vào quy hoạch bô xít cũng nhiều nhất. Có 18/19 mỏ đất san lấp nằm hoàn toàn trong quy hoạch bô xít. Chỉ có duy nhất 1 mỏ ở xã Kiến Thành với diện tích 16,7ha và trữ lượng trên 1,25 triệu m3 là không vướng quy hoạch bô xít.
Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk R’lấp Trần Công Dũng chia sẻ: Toàn huyện có diện tích tự nhiên 63.580ha thì có khoảng 40.800ha nằm trong vùng quy hoạch bô xít. Quy hoạch bô xít không chỉ bao trùm lên các mỏ đất đắp nói riêng mà còn "dính vào" các hoạt động kinh tế - xã hội nói chung. Điều này gây khó khăn, ảnh hưởng rất lớn tới các hoạt động tại địa phương.
TP. Gia Nghĩa cũng "chịu chung cảnh ngộ" với Đắk R’lấp. Có 9/10 mỏ đất được quy hoạch nằm trong vùng quy hoạch bô xít. Chỉ duy nhất có 1 mỏ ở phường Quảng Thành với diện tích hơn 4ha, trữ lượng hơn 201.000m3 không dính quy hoạch bô xít.
Lãnh đạo UBND TP. Gia Nghĩa cho biết, trên địa bàn thành phố đang triển khai rất nhiều dự án lớn, cần khối lượng đất đắp nhiều. Với trữ lượng mỏ như hiện tại thì trong nội bộ thành phố không thể đáp ứng được yêu cầu đào đắp.
Có 6/8 đơn vị hành chính cấp huyện ở Đắk Nông có mỏ đất “vướng” quy hoạch bô xít. Ngoài Đắk R’lấp và TP. Gia Nghĩa, huyện Tuy Đức “vướng” 10/13 mỏ, huyện Đắk Glong “vướng” 7/10 mỏ, huyện Đắk Song “vướng” 3/6 mỏ và Đắk Mil “vướng” 4/12 mỏ. Huyện Krông Nô và Cư Jút không có mỏ đất nào bị “vướng”.
Chủ tịch UBND huyện Đắk Song Ngô Đức Trọng khẳng định: Các mỏ đất san lấp “vướng” vào quy hoạch bô xít sẽ tác động rất lớn đến việc đầu tư các công trình, dự án trên địa bàn. Những vướng mắc này cần sớm được tháo gỡ thì mới đáp ứng được nhu cầu đất san lấp cho các địa phương.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Lê Trọng Yên, trước những vướng mắc mỏ đất đắp riêng và khoáng sản nói chung, UBND tỉnh Đắk Nông đã có nhiều văn bản kiến nghị Bộ TN-MT tháo gỡ. Bộ TN-MT đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ. Nhưng tới nay, cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa có hướng dẫn liên quan đến việc triển khai thực hiện đối với các mỏ khoáng sản nằm trong diện tích quy hoạch bô xít.