Hộ kinh doanh Đắk Nông lúng túng với hóa đơn điện tử

Dùng tiền mặt để lách luật

Theo Nghị định số 70 của Chính phủ về hóa đơn, chứng từ, bắt đầu từ ngày 1/6/2025, các hộ có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Hệ thống này sẽ được kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, thay vì phải nộp thuế khoán như trước đây. Đó là quy định cần thiết, nhằm thúc đẩy kinh doanh phát triển một cách minh bạch, bình đẳng.

Tuy nhiên, trong thực tế, những ngày đầu thực hiện quy định mới này, các hộ kinh doanh còn nhiều lúng túng. Nhiều hộ còn tìm cách "lách" luật.

Chị N.H, trú tại TP. Gia Nghĩa, người kinh doanh đồ gia dụng qua mạng xã hội khá lo lắng. Quy định mới yêu cầu tất cả các hộ kinh doanh đều phải có hóa đơn đầu vào, đầu ra rõ ràng.

"Với kiểu bán hàng nhỏ lẻ như tôi, lấy hàng xách tay từ người quen gửi về, giờ gần như triệt đường kinh doanh. Thay vì chuyển khoản, giờ đây, tôi khuyến khích khách hàng thanh toán bằng tiền mặt", chị H chia sẻ.

Theo chị H, đồ gia dụng, thời trang, thực phẩm chức năng rất khó có hóa đơn gốc chuẩn hợp lệ đầu vào. Giờ đây Nhà nước buộc phải xuất hóa đơn đầu ra cho khách, người kinh doanh nhỏ lẻ rất khó để chứng minh nguồn gốc.

Không riêng gì chị H, nhiều người kinh doanh online, kinh doanh nhỏ lẻ cũng cho biết đang rơi vào thế khó. Theo anh N.V.N, phường Nghĩa Tân, TP. Gia Nghĩa, chuyện khách đặt hàng rồi “bom hàng” xảy ra như cơm bữa.

“Giao hàng đến nơi, nhưng số điện thoại không liên lạc được. Hàng bị hoàn về. Trường hợp này, nếu tôi đã tạo hóa đơn điện tử thì sao? Có phải vẫn kê khai và đóng thuế như thể hàng đã bán thành công?”, anh N bày tỏ.

Theo anh N, nếu cơ quan thuế chỉ nhìn vào hóa đơn để tính thuế, không cần biết hàng có đến tay khách hay chưa rồi các đơn bị hoàn trả, người bán hàng online sẽ lãnh đủ.

Tạm ngừng kinh doanh

Hiện nay, do còn lúng túng trong thực hiện quy định mới, nhiều hộ kinh doanh, tiểu thương tại Đắk Nông tạm đóng cửa. Bởi theo họ, khi chưa sẵn sàng thực hiện quy định không khéo sẽ bị phạt oan.

Tiệm tạp hóa nhỏ của bà Nguyễn Thị Dung, xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút là một ví dụ. Theo bà Dung, tiệm của bà hoạt động theo hình thức kinh doanh truyền thống. Bà thường mua hàng của mối quen ở chợ hay đại lý.

Hơn 20 năm buôn bán, hóa đơn từ đầu mối bán buôn cũng chỉ là những tờ giấy viết tay đơn giản. Khi đến tay người tiêu dùng, nhiều lúc bà chỉ bằng cộng nhẩm rồi trả tiền.

Theo bà, bản thân chỉ học hết lớp 4, máy tính không biết dùng. Từ trước tới nay, bà bán hàng và thanh toán bằng phương thức thủ công.

Giờ đây phải tính doanh thu cả năm, xem có vượt 100 triệu đồng/tháng hay không thì bà gặp nhiều khó khăn. Điều lo ngại hơn cả là nếu kê khai không đúng thì sẽ bị truy thu thuế và bị phạt.

“Bán hàng tạp hóa lời lãi chẳng được bao nhiêu. Tôi sợ kê khai sai rồi bị phạt hay bị cho là trốn thuế thì khổ. Tôi không muốn vi phạm, chỉ là không biết bắt đầu từ đâu. Nên trước mắt, cứ đóng cửa, tạm thời không buôn bán”, bà Dung chia sẻ.

Tâm lý lo ngại về việc vô tình vi phạm quy định thuế không chỉ là nỗi băn khoăn của riêng ai, mà đang lan rộng trong cộng đồng hộ kinh doanh nhỏ lẻ trên địa bàn.

Sau ngày 1/6/2025, khi chính sách chấm dứt thuế khoán có hiệu lực, hàng loạt tiểu thương đã lên các diễn đàn, nhóm mạng xã hội để tìm kiếm sự hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm.

Đẩy mạnh hướng dẫn nộp thuế

Theo Chi cục Thuế khu vực XIV, việc bỏ thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế là quy định hạn chế thất thu thuế diễn ra lâu nay.

Quy định này giúp phản ánh đúng năng lực kinh doanh, bảo đảm nguyên tắc trong Luật Quản lý thuế là người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm. Hiện nay, ngành Thuế đang nỗ lực hướng dẫn, hỗ trợ các hộ kinh doanh thực hiện quy định này.

Thực tế, việc từ chối nhận chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt là một sự hiểu sai về hệ thống thuế, hóa đơn điện tử. Cơ quan thuế hiện nay sử dụng hóa đơn điện tử và các công cụ giám sát để theo dõi doanh thu của hộ kinh doanh một cách chính xác.

Nó bao gồm tất cả các giao dịch bán hàng, cung cấp dịch vụ, không phân biệt giữa thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản.

Dù hộ kinh doanh chỉ nhận tiền mặt, sử dụng nhiều tài khoản khác nhau hay thay đổi phương thức thanh toán, cơ quan thuế vẫn có thể đối chiếu và kiểm tra tổng doanh thu.

Các công cụ giám sát như dữ liệu từ ngân hàng, sàn thương mại điện tử, cơ sở dữ liệu điện tử khác… sẽ giúp cơ quan thuế theo dõi, đối chiếu các giao dịch hợp lệ của doanh thu.

Do đó, việc từ chối nhận chuyển khoản và chỉ nhận tiền mặt không giúp hộ kinh doanh né thuế. Cơ quan thuế vẫn có thể xác minh doanh thu thông qua hóa đơn điện tử và các chứng từ hợp pháp.

Hành vi này không chỉ tăng nguy cơ bị phát hiện gian lận thuế mà còn có thể dẫn đến các biện pháp xử lý nghiêm khắc. Vì vậy, việc tuân thủ quy định, kê khai thuế đúng là cách duy nhất giúp hộ kinh doanh tránh được rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của mình.