Hình ảnh người lính trong những ca khúc về Trường Sơn

Trường Sơn hùng vĩ và con đường HồChí Minh huyền thoại đã đi vào lịch sử Việt Nam như một bản hùng ca rất đáng tựhào trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Những địa danh lịch sử, những chiến cônghào hùng bởi lòng yêu nước thiết tha của những chiến sỹ cách mạng đã làm nênmột trang sử oanh liệt. Sự hy sinh cao cả, những mối tình trong sáng, nồng nàncủa tuổi thanh xuân đã tạo ra nguồn cảm hứng vô tận, để các nhạc sỹ Việt Nam vẽlên một bức tranh vô cùng sinh động từ thế giới huyền ảo của âm thanh.

Những hình ảnh cao đẹp, thế giới nội tâm của ngườichiến sỹ cách mạng được hiện lên muôn màu muôn vẻ, lung linh cùng với dảiTrường Sơn trùng điệp. Ngày nay chiến tranh đã đi qua hơn 30 năm, đất nước đangchuyển mình trong công cuộc xây dựng đất nước, nền âm nhạc nước nhà đãbước sang một trang mới, nhưng hình ảnh người lính cùng những giai điệu trongsáng, hào hùng và đầy cảm xúc trữ tình vẫn còn vang mãi trong lòng nhân dân. Từ“Bài ca Trường Sơn” của Trần Chung và Gia Dũng, cho đến “Trường Sơn Đông TrườngSơn Tây” của Hoàng Hiệp và Phạm Tiến Duật, từ “Bước chân trên dải Trường Sơn”của Vũ Trọng Hối hay “Gặp nhau trên đỉnh Trường Sơn” của Hoàng Hà, đến “Chiếcgậy Trường Sơn” của Phạm Tuyên, “Tiếng đàn Ta lư” của Huy Thục. Từ bài “Tôingười lái xe” của An Chung đến “Vui mở đường” của Đỗ Nhuận… Và nhiều, nhiều bàihát nữa của nhiều nhạc sỹ còn lưu lại trong lòng người, những nét đẹp về ngườilính đến tuyệt vời cùng một thời oanh liệt, đã trở thành những “Bài ca khôngquên” mà nhạc sỹ Phạm Minh Tuấn đã viết.

Thanh niênxung phong Quảng Trị mở đường, nối tuyến Trường Sơn với nội tỉnh để chuẩn bịđánh lớn. Ảnhtưliệu

Những ca khúc về Trường Sơn đã khảm khắc vào ngườiyêu nhạc ấn tượng sâu đậm về một Trường Sơn, về những con người không tiếc tuổithanh xuân cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Khúc ca Trường Sơn là một tài sảnquý giá, một sự đóng góp không nhỏ của các nhạc sỹ đối với kho tàng âm nhạcViệt Nam.Là nguồn động viên khích lệ to lớn đến sức mạnh thần tốc của cuộc khángchiến,giải phóng miền Nam, thống nhấtđất nước.

Những giai điệu tuyệt đẹp về Trường Sơn vang lên, nhưgợi lên cho chúng ta một bức tranh hoàn mỹ của một Trường Sơn hùng vĩ,mà hình ảnh người chiến sỹ giải phóng như mộtnét chấm phá nổi bật nhất. Hình ảnh trong sáng, thanh tao của người chiến sỹcách mạng với tình yêu quê hương đất nước, tình yêu con người, tình yêu đôi lứanồng cháy. Người chiến sỹ như hòa quyện cùng thiên nhiên,cây cỏ, như trải rộng tấm lòng mình vớiTrường Sơn yêu dấu: “Dừng chân bên Trường Sơn, nghe con suối hát, nhìn phonglan đua nở, vách núi cheo leo” hay “Mùa xuân qua Trường Sơn, vui náo nức quáđoàn quân đang băng nhanh ra chiến trường xa, mùa xuân rung hoa tươi đón chào”.Đây là lời ca trong bài hát “Mùa xuân qua Trường Sơn” của nhạc sỹ Hồ Bắc.

Một vẻ đẹp khác mà nhạc sỹ Trần Chung cho chúng tachiêm ngưỡng đó là: “Trường Sơn ơi trên đường ta qua không một dấu chân người,có chú nai vàng nghiêng đôi tai ngơ ngác...”. Một vẻ đẹp hoang dã của núi rừng.Hay trong bài: “Chiếc gậy Trường Sơn” của nhạc sỹ Phạm Tuyên, là một sự ngưỡngmộ trước cảnh thiên nhiên tươi đẹp đến bất ngờ của người thanh niên lên đườngđi chiến đấu. Cảm xúc như bay bổng, vút cao như dải Trường Sơn trùngđiệp. “Trường Sơn ơi, nơi núi mờ xa mà ta chưa qua, có suối reo, có gióngàn cây, có dốc cao vực sâu mất lối…”. Rồi lại đến “Đêm Trường Sơn,chúng cháu nhìn trăng, nhìn mây, cảnh về khuya như vẽ…”. Ánh trăng Trường Sơnmà ngỡ như từ Pắc Bó, vẻ đẹp của ánh trăng mà ở đây người chiến sỹ nhưmuốn nói, ánh trăng này là của quê hương, của Tổ quốc yêu dấu. Ánh trăng dịudàng làm sao, tinh khiết làm sao, để rồi vì đất nước mà bùng lên ngọn lửa trongtim mình như lời ca đầu trong bài “Nổi lửa lên em” của nhạc sỹ Huy Du. “Trăngđã dậy rồi, khơi bếp hồng lên nhé...”. Nhiều lắm những khúc ca được các nhạc sỹkhắc họa một cách tinh tế với nhiều màu sắc của những cuộc tình trong sáng,tinh khiết trong gian khổ của cuộc chiến tranh. Những vẻ đẹp có lúc ngây thơngờ nghệch, niềm khao khát cháy bỏng mà Nghiêm Bá Hồng đã viết “Có lẽ nào anhđã mê em, cô gái anh chẳng kịp quen...”. Để rồi “Nhịp cầu nối những bờ vui” củaVăn An, thơ Phạm Văn Từ; “Em ở nơi đâu” của Phan Nhân. “Tình ca” của HoàngViệt, rồi đến “Tình em” của Huy Du v.v...

Ảnhtư liệu

Không thể nào nói hết được những hình ảnh vô cùngđẹp của người lính qua ca khúc về Trường Sơn, tuy nhiên, điều phải thừanhận là chính hình ảnh những người lính trẻ Trường Sơn hùng vĩ trong cuộckháng chiến thần thánh là một đề tài vô cùng rộng lớn, nguồn cảm hứng vô tậncho các nhạc sỹ Việt Nam. Bằng tình cảm chân thành, những phút thăng hoa bấttận, họ đã để lại cho kho tàng âm nhạc Việt Nam một lượng tác phẩm đồ sộ, nhữngtác phẩm đã in đậm dấu thời gian và hình ảnh những người lính vô cùng đẹp đẽ.Những tác phẩm âm nhạc hùng tráng, những giai điệu mượt mà đầy trữ tình, niềmlạc quan yêu đời là một sức mạnh to lớn góp phần cho sự nghiệp giải phóng dântộc. Bằng ngôn ngữ của nhiều dòng âm nhạc đã làm cho hồn thơ của một số tácphẩm vừa mang tính hiện đại, vừa mang tính dân tộc rõ nét. Bằng thủ pháp đanxen ngôn ngữ âm nhạc đó, các nhạc sỹ đã tạo cho người nghe thấy được dáng dấpcủa một số làn điệu âm nhạc dân gian các vùng miền. Về mảng màu âm thanh trongca khúc Trường Sơn phản ánh hiện thực cuộc sống của con người trên dảiTrường Sơn, những giai điệu âm nhạc khi mênh mông, khi vút cao như Trường Sơnđại ngàn, khi muợt mà sâu lắng của những tình cảm nội tâm, khi mạnh mẽ rộn ràngnhư đoàn quân thần tốc, khi nhí nhảnh nhảy múa như không khí của những ngày hộitrên dải đất Trường Sơn thân yêu.

Những giai điệu tiết tấu và nội dung ca từ về ngườilính Trường Sơn được hòa quyện vào nhau tạo nên những tác phẩm âm nhạc trườngtồn với thời gian, những ca khúc làm nên lịch sử, dựng lên một khung cảnh tuyệtđẹp về con người, về Trường Sơn và đó cũng chính là mạch nguồn cảm xúc cho cácthế hệ sau này “Viết tiếp bản hùng ca Trường Sơn”.

T.H (s.tvà b.s)